Ούτε ένα, ούτε δύο. Πέντε βιβλία –τέσσερα πεζογραφήματα και μία ποιητική συλλογή– που διάβασα αυτό τον καιρό και με κέρδισαν πολλαπλά. Δεν είναι μόνο να μου αρέσει μια ιστορία, να με ταξιδέψει ή να με κάνει να ταυτιστώ ή να με διασκεδάσει ή να με ψυχαγωγήσει... Στη δική μου περίπτωση, χρειάζεται και ένας αντίκτυπος, μια νοητική απασχόληση μετά την ανάγνωση, ένας προβληματισμός ή εκείνη η αίσθηση πλήρωσης ή η άλλη, ότι έχω εμπλουτιστεί μέσα από τη διαδικασία. Ένα λογοτεχνικό βιβλίο –θεωρώ– οφείλει να αφήνει και κάτι παραπάνω από το απολύτως αναγκαίο για τη φύση του κι αυτά τα βιβλία, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Βακχικόν, το κάνουν.
Η συλλογή διηγημάτων Ενδεκάτη εντολή, σε ανθολόγηση Διονύση Μαρίνου, ξεκινά από ένα αίνιγμα. Το ίδιο αίνιγμα που αφορά και το διάσημο ποίημα του Νίκου Γκάτσου και για το οποίο πολλοί έχουν αναρωτηθεί και κατ' επέκταση έχουν αναζητήσει απαντήσεις στους στίχους του. Αυτή λοιπόν, η ενδεκάτη εντολή, μπορεί να σχετίζεται με τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, τη σύνεση, τη δικαιοσύνη και άλλες έννοιες ενώ κάποιοι –ας τους πούμε– αναλυτές του Γκάτσου κάνουν λόγο για παθητικότητα και αδιαφορία, δηλαδή ότι ο άνθρωπος οφείλει να νοιάζεται για το καλό, το σωστό, το δίκαιο κ.ο.κ. Εμένα, αν με ρωτάτε, την ενδεκάτη εντολή την «αισθάνομαι» ως την πιο ευρεία από όλες, ως εκείνη που προσβλέπει σε μία ιδανική κοινωνική δομή όπου δεν θα υπάρχει κακό σε κανένα επίπεδο –ατομικό, οικογενειακό, κοινωνικό– αφού ο άνθρωπος θα έχει υψωθεί διώχνοντας κάθε παράπτωμά του.
Όποιο κι αν είναι το δικό σας «βλέμμα», στο εν λόγω βιβλίο θα βρείτε τριάντα τέσσερα διηγήματα από δεκαεπτά πένες που πραγματεύονται συνθήκες μοναξιάς, αποξένωσης, προσδιορισμού, ψυχοδράματος, συναισθηματισμού, θανάτου... που δομούνται με –και μέσα από– ατμόσφαιρες, εξομολογήσεις, πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις κ.ά.
Προσέχω τη συμβολή της οικογένειας και του συγγενικού περιβάλλοντος και πώς αυτά τα πρόσωπα αλληλεπιδρούν με τους ήρωες των διηγημάτων και υπογραμμίζω παράλληλα τον θάνατο (όχι μόνο τον κυριολεκτικό) και πώς ό,τι σχετίζεται μαζί του εισβάλλει ή επηρεάζει τη ζωή τους.
Στο εν κατακλείδι, γοητεύομαι από τα αφηγήματα και νοερά σημειώνω να διαβάσω κι άλλα από τους συγγραφείς τους: Σανχαρίμπ (Ζάχος) Σόρο, Άννα Ζήτα, Μάνος Κορνηλάκης-Ορφανουδάκης, Σίσσυ Αγγελάκου, Ντέπη Ζούνη, Ελένη Βασιλάκη, Μαρίζ Μαρκοπούλου, Γκέλυ Τουλή, Ελένη Ιωαννίδου, Μαρία Καντωνίδου, Μαρία Καλαφάτη, Μαρία Παναγοπούλου, Ελπίδα Φουλίδου, Ελένη Συκιώτου, Γιώτα Μήκου, Ερμοφίλη Αρμάου και Έρα Μουλάκη.
Κι εδώ, έχουμε με σειριακή αρίθμηση, τα 62 ποιήματα του Θανάση Μανούση που, αν θυμάστε, είχαμε «συναντήσει» και όταν κυκλοφόρησε η προηγούμενη ποιητική του συλλογή 60 ποιήματα. Εξακολουθεί να γοητεύει με το πνεύμα του, τη ματιά που προσφέρει στα πράγματα, τις εικόνες που μεταφέρει ανάγλυφα και τόσο παραστατικά παρά τη συμπύκνωση του ποιητικού λόγου, το δεύτερο επίπεδο των έργων του... αλλά το στοιχείο που ξεχωρίζω είναι η διττότητα που αφήνει έντεχνα ανάμεσα στις αράδες, η άλλη όψη, η άλλη ερμηνεία. Αρκετά ποιήματα μπορούν να αποδοθούν τουλάχιστον με δύο τρόπους: το προφανές αλλά και εκείνο που υπονοείται. Μ' αρέσει που με βάζει σε κίνηση, σε διαδικασία περισυλλογής, δηλαδή να σκεφτώ και ν' αποφασίσω (τελικά είναι προσωπική υπόθεση και όχι γενική) τι και πώς, να καταλήξω και να δώσω τις απαντήσεις μου.
Πολύ πολύ όμορφος, μεστός λόγος, αποπνέει μια στιβαρότητα, μια σιγουριά, στέλνει ατμόσφαιρες και συναισθήματα, με απορροφά και με κερδίζει με τέτοιο τρόπο που αρνούμαι να φυλλομετρήσω βιαστικά κι επιπόλαια τα κείμενα.
Αν και πρωτόλειο βιβλίο, οπωσδήποτε κερδίζει τις εντυπώσεις με αυτή την ιστορία και ανεβάζει τον πήχη για το επόμενό του λογοτεχνικό βήμα.
Αν τα φαντάσματα ανήκουν στο μεταφυσικό φάσμα τότε Οι Μαζαράκηδες της Μένιας Παπαδοπούλου είναι ένα μυθιστόρημα που σε αυτό το στοιχείο ταιριάζει με το προηγούμενο. Το βιβλίο αποτελείται από πρωτοπρόσωπα αφηγήματα που όλα μαζί αποτελούν τις ψηφίδες μιας ιστορίας. Πυλώνας της μυθοπλασίας αποτελεί ένα σπίτι (κι εδώ ταιριάζει με το προηγούμενο). Η πέτρινη οικία των Μαζαράκηδων που κατοικούσαν εκεί.
Υπάρχει μια αληθοφάνεια σε αυτό το πόνημα καθώς οι αφηγήσεις από τη μια ποικίλουν σε έκταση κι από την άλλη είναι γραμμένες σαν εξομολογήσεις, προσφέροντας μια ρεαλιστική ματιά, ενώ η ένοικος του σπιτιού διαθέτει μεταφυσικές ικανότητες. Αυτό το μείγμα φαντασίας και μαρτυρίας γοητεύει, αφήνει μια όμορφη επίγευση και οι διδαχές που εμβολίζονται εμπλουτίζουν περισσότερο τον απόηχο.
Δείχνει βιβλίο γραμμένο από άνθρωπο που έχει διανύσει πολλά αναγνωστικά χιλιόμετρα, έχει μελετήσει πολύ και πολλά και καταφέρνει να μεταλαμπαδεύσει μέρος αυτής της γνώσης μέσα από τη λογοτεχνία.
Τέλος, ταξιδεύουμε πολύ πίσω στον χρόνο με το ιστορικό μυθιστόρημα της Βαλεντίνης Βεργανελάκη Ιουλιανός ο Παραβάτης: Αντίθετα στο ρεύμα, όπου η ειδωλολατρία έρχεται σε σύγκρουση με τη νέα θρησκεία, τον χριστιανισμό. Ο Ιουλιανός πιστεύει στον ελληνικό πολιτισμό και παρόλο που ανατράφηκε χριστιανός, μελετά φιλοσοφία και αναπτύσσεται μυστικιστικά. Ίσως να αποτελεί το τέλειο πρότυπο ανθρώπου που συνδυάζει τη μεγάλη αγάπη του για τον ελληνικό πολιτισμό και τις χριστιανικές αρχές.
Λίγες είναι οι φορές που μπορούμε να περιηγηθούμε στον 4ο αιώνα μ.Χ. μέσα από ένα λογοτεχνικό βιβλίο κι εδώ έχουμε ένα πολύ πολύ όμορφο παράδειγμα με ενδιαφέρουσα αφηγηματικότητα που αξίζει την προσοχή.
Διεκδικήστε τα!
Το koukidaki.gr προσφέρει τα παραπάνω βιβλία σε ισάριθμους τυχερούς αναγνώστες – ένα στον καθένα. Για να συμμετέχετε στην κλήρωση κλικάρετε εδώ και συμπληρώστε τη φόρμα επιλέγοντας τον τίτλο της επιλογής σας. Παρακαλώ, σημειώστε τα ακόλουθα:
Συμμετοχή στην κλήρωση, που θα γίνει μετά τις 30 Μαΐου 2025, σημαίνει αποδοχή των όρων, οπότε διαβάστε τους γενικούς όρους. Ειδικότερα [μόνο για αυτή την κλήρωση]: Τα βιβλία θα αποσταλούν/παραδοθούν στους τυχερούς από το koukidaki.gr. Αυτή η δωροθεσία είναι παγκόσμια!
