Σάρλοτ Πέρκινς Γκίλμαν
Το διήγημα της γοτθικής λογοτεχνίας Η κίτρινη ταπετσαρία (1890), της Σάρλοτ Πέρκινς Γκίλμαν, είναι ένα έργο-φόρος τιμής για το φεμινιστικό κίνημα. Μια γυναίκα σε «θεραπεία».
Κλεισμένη σε ένα εξοχικό δωμάτιο «ξεκουράζεται για το καλό της», ανάμεσα σε χάπια, οδηγίες και στοργικές απαγορεύσεις. Στον τοίχο του δωματίου, μια κίτρινη ταπετσαρία με παράλογα σχέδια. Ένα κίτρινο μοτίβο που ανασαίνει. Όταν αρχίζει να βλέπει μια γυναίκα παγιδευμένη πίσω από το μοτίβο, το δωμάτιο μεταμορφώνεται σε πεδίο εσωτερικού πολέμου. Η ψυχική διαδρομή της ηρωίδας ταλαντεύεται ανάμεσα στην πραγματικότητα και την παραίσθηση, το χιούμορ και τον τρόμο, τη λογική και την κατάρρευση – ή μήπως τελικά την απελευθέρωση;
Στο επίκεντρο της παράστασης βρίσκεται η περίπτωση της χειριστικής συμπεριφοράς στην συντροφική σχέση, εκεί όπου η εξουσία καλύπτεται από το προσωπείο της στοργής και η φροντίδα μετατρέπεται σε εργαλείο ελέγχου.
Μέσα από τον λόγο της ηρωίδας, αναδεικνύεται η ψυχολογική φθορά που προκαλεί το gaslighting – ο αργός, υπόγειος αποσυντονισμός της αυτοαντίληψης και το επώδυνο ταξίδι μέχρι να σπάσει ο κύκλος της βίας.
Παράλληλα, η παράσταση προσεγγίζει με ειλικρίνεια την αμφιθυμία που συχνά συνοδεύει τη μητρότητα. Σε μια κοινωνία που προβάλλει τη μητρότητα ως προορισμό και όχι ως επιλογή, η φωνή της ηρωίδας αρθρώνει –ακόμα και σιωπηλά– την ανάγκη για έναν ευρύτερο ορισμό της γυναικείας ταυτότητας, έξω από επιταγές και προσδοκίες.
Η κίτρινη ταπετσαρία είναι ένας θεατρικός μονόλογος-καταβύθιση στην γυναικεία υπόσταση. Μια καταγραφή της γυναικείας θέσης και της καταπίεσης που της ασκείται μέσα στις πατριαρχικές κοινωνίες. Φωτίζει τη σκοτεινή σιωπή που περιβάλλει τις πατριαρχικές πρακτικές, την ενδοοικογενειακή βία, την ψυχική υγεία των γυναικών και τη δύναμη που γεννιέται εκεί όπου όλα μοιάζουν χαμένα.
Σημείωμα σκηνοθέτη:
Σκέφτηκα ότι πρόκειται για μια καλή ιστορία που αξίζει να τη διηγηθούμε. Μια ιστορία που την ερωτεύεσαι. Ήθελα να αφηγηθώ ένα εξαντλητικό και οδυνηρό, πολλές φορές αφόρητο, ταξίδι, μια διαδρομή προς την αυτογνωσία. Και ήθελα πολύ αυτή η γυναίκα να είναι μόνη της στη σκηνή, μια πραγματική ηρωίδα. Και έτσι τη βλέπω, σε κάθε της στιγμή: όταν πέφτει και όταν επαναστατεί, όταν πλησιάζει επικίνδυνα τη σκοτεινή της πλευρά και όταν απελευθερώνεται. Στην περίπτωσή μας πρόκειται για μια λευκή, νέα, όμορφη και ευκατάστατη γυναίκα. Αλλά δεν με ενδιαφέρει η ταυτότητά της. Με ενδιαφέρει η πολιτική πράξη, η οποία είναι οριζόντια και καθολική.Θέλω μια ιστορία ανυποταγής. Επαναστατική.Francesca Minutoli
Ταυτότητα:
Απόδοση, θεατρική διασκευή: Μαρία Μαλταμπέ
Σκηνοθεσία: Francesca Minutoli
Ερμηνεία: Μαρία Μαλταμπέ
Μουσική: Γιώργος Βαρσαμάκης
Σκηνικά, κοστούμι: Βαγγέλης Αγναντόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Μαράκης-Μπούρκας
Ηχογράφηση, επεξεργασία ήχου: Play recording studio, Νίκος Αρκομάνης
Σχεδιασμός αφίσας: Χάρης Γεωργιάδης
Φωτογραφίες παράστασης: Ιωάννης Νικολάου, Stelios Angelidis
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου
Οργάνωση παραγωγής: Μαρία Μαλταμπέ, Francesca Minutoli
Εταιρεία παραγωγής: ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΕΧΝΗΣ
Από τις 2 Μαΐου 2025 και κάθε Παρασκευή στις 21.00 στο θέατρο Αλκμήνη [Αλκμήνης 8-12, Αθήνα]
Διάρκεια: 65'
