Η εν λόγω ταινία παραμένει ο καλύτερος φόρος τιμής στους Beatles
Με την πάροδο των χρόνων, έχουν υπάρξει πολυάριθμα αφιερώματα στους Beatles, και αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένης της θέσης τους ως ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα στην ιστορία της rock μουσικής. Ακόμα και το 2019, ο Danny Boyle δοκίμασε την τύχη του με την αμφιλεγόμενη ταινία Yesterday. Ωστόσο, ανάμεσα στις αμέτρητες προσπάθειες απόδοσης φόρου τιμής –είτε μέσω θεατρικών έργων, τραγουδιών ή ταινιών, που προσπαθούν να αποτυπώσουν την ουσία των Beatles– καμία δεν έχει καταφέρει να τους προσεγγίσει τόσο επιδέξια όσο η ταινία Across the Universe.
Ανήκοντας άνετα στην κατηγορία του «αν ξέρεις, ξέρεις», το musical της Julie Taymor παρουσιάζει το δυναμικό δίδυμο των Evan Rachel Wood και Jim Sturgess, των οποίων η θυελλώδης ερωτική ιστορία δίνει νέα πνοή σε μερικά από τα πιο εμβληματικά τραγούδια των Beatles.
Η ταινία ξεκινά με μια προεπισκόπηση του Helter Skelter, ξεκαθαρίζοντας εξαρχής την πρόθεσή της: να αντανακλά τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα που βίωσε το ίδιο το συγκρότημα. Η αφήγηση ακολουθεί τον Jude Feeney (τον οποίο υποδύεται ο Sturgess) στο ταξίδι του στην Αμερική για να βρει τον πατέρα του. Εκεί, γνωρίζει τη Lucy και την ερωτεύεται. Ωστόσο, αυτή δεν είναι μια συμβατική ιστορία αγάπης, είναι μια αφήγηση αληθινής στοργής, τοποθετημένη στο πλαίσιο της εποχής της «ελεύθερης αγάπης» της δεκαετίας του '60. Μέσα από τον φακό της αγάπης, σε συνδυασμό με το πιο αγαπημένο μουσικό ρεπερτόριο των Beatles, η ταινία εμβαθύνει σε μεγάλα πολιτικά ζητήματα, αποτυπώνοντας ζωηρά τις ανησυχίες και τις θριαμβευτικές στιγμές της εποχής.
Με το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα να βρίσκεται στο απόγειό του, η ταινία καταφέρνει να αποδώσει την ένταση της εξέγερσης του Detroit το 1967. Παράλληλα, ο Πόλεμος του Βιετνάμ αποτελεί κεντρικό θέμα, βυθίζοντας τους χαρακτήρες σε έναν κόσμο γεμάτο ριζικές εσωτερικές και εξωτερικές αλλαγές. Οι Students for a Democratic Society, μια αριστερή ομάδα, εμφανίζονται συχνά, διοργανώνοντας αντιπολεμικές διαδηλώσεις που κλιμακώνονται σε συγκρούσεις με τις αρχές.
Αυτή η εποχή, όπως γνωρίζουμε, είναι διάσημη για την ελεύθερη αγάπη και την άνοδο του rock and roll. Αν αυτή η τοποθέτηση δεν ήταν ήδη αρκετά τέλεια, η ταινία εξερευνά επίσης διάφορες πτυχές των τάσεων της δεκαετίας του '60, όπως ο πειραματισμός με τα ναρκωτικά, με μια ερμηνεία του I Am the Walrus από τον Bono των U2, ντυμένο με την εμβληματική ενδυμασία από την ταινία Easy Rider.
Κατά τη δεκαετία του '60, η πολιτιστική επίδραση των Beatles ήταν προφανής. Έγιναν η ενσάρκωση της νεανικής κουλτούρας, συμβολίζοντας τη ρήξη με τις συντηρητικές αξίες του παρελθόντος και την εορταστική διάθεση για ελευθερία και ατομικότητα. Παρόλο που το συγκρότημα δεν ήταν έντονα πολιτικοποιημένο, η μουσική τους και το μήνυμα αγάπης και ειρήνης αντηχούσαν στο κίνημα της αντικουλτούρας. Στο Across the Universe, σκηνές όπως η συγκινητική εξερεύνηση της ομοφυλοφιλικής έλξης της Prudence υπό τους ήχους του αθώου I Want to Hold Your Hand, αλλά και η ιδιόμορφη και σουρεαλιστική πράσινη οθόνη του Being for the Benefit of Mr. Kite!, αποτελούν φόρο τιμής στη δημιουργικότητα και στην αλληγορία. Είτε είναι ουσιαστικές για την κεντρική αφήγηση είτε όχι, αυτές οι σκηνές αναδεικνύουν τα καλύτερα στοιχεία της συμβολής των Beatles στη μουσική.
Ταυτόχρονα, το φιλμ Across the Universe αποδίδει με δεξιοτεχνία την πολιτική του θέση, ακριβώς όπως έκαναν και οι Beatles: οι χαρακτήρες θέλουν απλώς ειρήνη και δικαιοσύνη για όλους. Η αριστερή επιρροή της ταινίας μπορεί να είναι διακριτικές νύξεις, αλλά παραμένει σταθερή. Σε μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές, μια πανέμορφη γκόσπελ εκδοχή του Let It Be συνοδεύει σκηνές από τις ταραχές στο Ντιτρόιτ, ακολουθούμενες από την κηδεία ενός παιδιού που σκοτώθηκε – μια από τις πιο φορτισμένες στιγμές της δεκαετίας.
Πάνω απ’ όλα, οι σχέσεις είναι στο επίκεντρο του βασικού μηνύματος της ταινίας. Μέσα στη γενικότερη ιστορική και πολιτιστική αναταραχή, το Across the Universe εστιάζει στην τρυφερότητα μεταξύ του Jude και της Lucy. Όπως και η συχνά αντιμαχόμενη σχέση των Lennon - McCartney, έτσι και οι δυο τους έρχονται αντιμέτωποι με εμπόδια. Αν και κάποια στιγμή φαίνεται πως δεν μπορούν να ξεπεραστούν, στο τέλος συνειδητοποιούν πως η αγάπη τους αρκεί.
Η μαγεία των Beatles είναι πως, όσος καιρός κι αν περάσει, το να εντοπίζει κανείς ψήγματα της επιρροής τους είναι πάντα μια συναρπαστική άσκηση. Το Across the Universe προσφέρει μια διαδραστική εμπειρία, προκαλώντας το κοινό να αναγνωρίσει τις αναφορές του στη μουσική των Beatles. Από τα ονόματα των χαρακτήρων –όπως ο Jude, εμπνευσμένος από το Hey Jude, και η Lucy, μια αναφορά στο Lucy in the Sky with Diamonds– μέχρι τις λεπτές αναφορές σε στίχους και θρυλικές φιγούρες όπως η Janis Joplin και ο Jimi Hendrix, η ταινία αποδίδει φόρο τιμής με χάρη. Προσφέρει ακόμα και εικόνες που παραπέμπουν στο Abbey Road.
Παρόλο που η δεκαετία του '60 και μεγάλο μέρος της μουσικής των Beatles είναι γεμάτα από ραγισμένες καρδιές, αδικία και τραγωδία –κάτι που αποτυπώνεται έντονα στην ερμηνεία του I Want You (She's So Heavy)– το Across the Universe καταφέρνει να αποδώσει αυτήν την αίσθηση ενώ ταυτόχρονα παραμένει αισιόδοξο. Από την ενεργητική ερμηνεία του I've Just Seen A Face από τον Jude, καταλαβαίνουμε πως, όσο δύσκολες κι αν είναι οι καταστάσεις, το τέλος θα είναι ικανοποιητικό. Και πράγματι είναι.
Όλοι θυμόμαστε την εμβληματική τελευταία εμφάνιση των Beatles στην ταράτσα, και η ταινία αποδίδει φόρο τιμής με τον πιο συγκινητικό τρόπο. Καθώς η ταινία φτάνει στο τέλος της, ο Jude τραγουδά το All You Need Is Love σε μια ταράτσα, για να τραβήξει την προσοχή της Lucy. Όπως η συμφιλίωση των Lennon και McCartney, η τελική επανένωση των χαρακτήρων, παρά το χάος που έζησαν, υπογραμμίζει τη δύναμη μιας στιγμής ενότητας. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: All you need is love.
Της Kelly Scanlon
Μετάφραση: Γιώργος Μπιλικάς
Επιμέλεια -διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
