Η Ελένη Ζαφειρίου ήταν Ελληνίδα ηθοποιός. Γεννήθηκε στην Λάρισα το 1916. Η μητέρα της πέθανε όταν την γέννησε. Την υιοθέτησε η ηθοποιός Κυριακούλα Ζαφειρίου. Σπούδασε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και πραγματοποίησε την πρώτη της θεατρική εμφάνιση στο Εθνικό Θέατρο με το έργο του Γκέρχαρντ Χάουπτμαν Πριν το ηλιοβασίλεμα.
Στο Εθνικό Θέατρο έπαιξε σε πολλά και σπουδαία έργα αναλαμβάνοντας απαιτητικούς ρόλους: στον Βασιλιά Ριχάρδο τον Γ' (βασίλισσα Μαργαρίτα), στην Ιφιγένεια τη θεά Αθηνά, στους Πέρσες, στον Άμλετ την βασίλισσα Γερτρούδη, στον Βασιλιά Ληρ, στην Μήδεια την Τροφό, στον Οιδίπους επί Κολωνώ την Αντιγόνη, στον Αίαντα, στη Θυσία του Αβραάμ την Σάρρα, στον Βασιλικό.
Μεγάλη η συμμετοχή της στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, όπου τις περισσότερες φορές υποδυόταν τη μάνα μεγάλων ηθοποιών: Πικρό ψωμί, Νεκρή πολιτεία, Η αγνή του λιμανιού, Όνειρα κοριτσιών, Ο δρόμος με τις ακακίες, Ανοιχτή θάλασσα, Η καφετζού, Το κορίτσι με τα μαύρα, Το τελευταίο ψέμα, Η θεία απ' το Σικάγο, Η λίμνη των πόθων, Η κυρά μας η μαμή, Απαγορευμένη αγάπη, Ναυάγια της ζωής, Ερωτικές ιστορίες, Η λίμνη των στεναγμών, Ζάλογγο, το κάστρο της λευτεριάς, Στρατιώτες δίχως στολή, Ο κατήφορος, Απολύτρωση, Ουρανός, Ταξίδι, Νόμος 4000, Τα σκαλοπάτια της ζωής, Ανήσυχα νιάτα, Καρδιές στην καταιγίδα, Το μεγάλο μυστικό, Εγωισμός, Πικρή μου αγάπη, Δεσποινίς διευθυντής, Στη σκιά μιας άλλης, Ο γυρισμός της μάνας, Δρόμος χωρίς σύνορα, Τα δάκρυα μου είναι καυτά, Η Κύπρος στις φλόγες, Το φτωχόπαιδο, Η γυμνή ταξιαρχία, Με πόνο και με δάκρυα, Περιφρόναμε γλυκιά μου, Καρδιά μου πάψε να πονάς, Ο μετανάστης, Δοκιμασία, Τζένη Τζένη, Ο κατατρεγμένος, Το σπίτι των ανέμων, Έχω δικαίωμα να σ' αγαπώ, Αγάπη που δεν σβήνει ο χρόνος, Θέλω να ζήσω στον ήλιο, Ο άνθρωπος που γύρισε από τον πόνο, Άδικη κατάρα, Γαμπρός απ' το Λονδίνο, Τα δολάρια της Ασπασίας, Οι εραστές του μεσαίου τοίχου, Κάποτε κλαίνε και οι δυνατοί, Η ώρα της δικαιοσύνης, Δακρυσμένα μάτια, Απ' τα Ιεροσόλυμα με αγάπη, Αγάπη και αίμα, Ξεριζωμένη γενιά, Αυτή που δεν λύγισε, Η καρδιά ενός αλήτη, Η αρχόντισσα και ο αλήτης, Το παρελθόν μιας γυναίκας, Ταπεινός και καταφρονεμένος, Καταραμένη αγάπη, Η λεωφόρος του μίσους, Ένα κορίτσι αλλιώτικο από τ' άλλα, Ζήσε για την αγάπη μας, Η λυγερή, Αργυρώ, η προδομένη τσελιγκοπούλα, Αφροδίτη, το κορίτσι με πόνεσε, Ο πρόσφυγας, Ξύπνα Βασίλη, Το τελευταίο αντίο, Η σφραγίδα του Θεού, Φτωχογειτονιά αγάπη μου, Για την τιμή και τον έρωτα, Ένας άντρας με συνείδηση, Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου, Μαριώ, η κατατρεγμένη βοσκοπούλα, Η θυσία μιας γυναίκας, Ο Αστραπόγιαννος, Υπολοχαγός Νατάσσα, Ο αετός των σκλαβωμένων, Το όνειρο της Κυριακής, Ώρες αγάπης, ώρες πολέμου, Αυτοί που μίλησαν με τον θάνατο, Γύρω μας γκρεμίστηκαν όλα, Η κραυγή της αλήθειας, Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη, Αννιώ, η τσελιγκοπούλα της κατάρας, Η αρχόντισσα του κάμπου, Οι άντρες ξέρουν ν' αγαπούν, Ηλιογέννητη, Ο εχθρός του λαού, Τύψεις συνειδήσεως, Προς την ελευθερία.
Πήρε μέρος σε πολλές παραστάσεις που γυρίστηκαν για την τηλεόραση: Οι γυναίκες, Τριαντάφυλλο στο στήθος, Μια κάποια λύση, Όταν λιώσει ο πάγος, Ό,τι αξίζει να μείνει, Ο καινούργιος δρόμος, Επιστροφή στην ευτυχία, Χάρτινο φεγγάρι, Χωρίς οργή, Πριν το ηλιοβασίλεμα, Το φιόρο του Λεβάντε, Ο χορός, Η κοιμισμένη τρέλα, Οι γλάστρες, Δόνα Ροζίτα.
Σημαντική και η παρουσία της στην μικρή οθόνη: Η τελευταία άνοιξη, Η συνωμοσία της σιωπής, Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Λέσχη μυστηρίου, Η άδεια θέση, Μια μέρα νωρίτερα, Η ετυμηγορία, Η νύχτα, Ορκιστείτε παρακαλώ, Γυναικείες μορφές ιστορίας, Το χρυσό σπίτι, Τα καθημερινά, Χαμογελάστε παρακαλώ, Το τρίτο στεφάνι, Το χρώμα του φεγγαριού.
Η Ελένη Ζαφειρίου υπήρξε μια σπουδαία ηθοποιός που ενσάρκωσε τη μάνα σε πολλές ταινίες και στη μνήμη του κοινού υπάρχει αυτή η εικόνα. Παρ' όλα αυτά όμως, εκτός από την μεγάλη αυτή επιτυχία, είχε αναμετρηθεί με πολλούς σημαντικούς ρόλους, πολλά χρόνια πριν ξεκινήσει την πορεία της στο σινεμά και είχε δώσει αξιόλογες ερμηνείες σε μια ευρεία γκάμα ρόλων. Υπήρξε από τις ηθοποιούς της ελληνικής σκηνής που ασχολήθηκε με τα μπουλούκια, καταφέρνοντας να ωριμάσει καλλιτεχνικά και να βγει κερδισμένη ως ηθοποιός κάτι που την βοήθησε και στην μετέπειτα εξέλιξή της. Από μαθήτρια ακόμα, στην δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, άρχισε να παίζει στα μπουλούκια. Σε πολλές παραστάσεις του αρχαίου δράματος κατάφερε να ξεχωρίσει και να δώσει μεστές ερμηνείες. Γόνιμη υπήρξε η κινηματογραφική της συνεργασία με τον λαοφιλή ηθοποιό και τραγουδιστή Νίκο Ξανθόπουλο, αφού δεν ήταν λίγες οι φορές που βρέθηκαν στα κινηματογραφικά πλατό, για να υποδυθεί τη μάνα του.
Ο θετός αδελφός της ήταν επίσης ηθοποιός ενώ κουμπάρος της ήταν ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Γρηγορίου.
Η Ελένη Ζαφειρίου είχε γράψει το βιβλίο Τι να σου πρωτοθυμηθώ βρε μάνα, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οδός Πανός.
Η Ελένη Ζαφειρίου έφυγε από τη ζωή το 2004.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την εγκυκλοπαίδεια του Θεόδωρου Έξαρχου Έλληνες ηθοποιοί: Αναζητώντας τις ρίζες, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δωδώνη, και από το βιβλίο της ίδιας, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οδός Πανός, Τι να σου πρωτοθυμηθώ βρε μάνα από το οποίο προέρχεται και η φωτογραφία της.
