Μια ταινία της Ελένης Αλεξανδράκη βασισμένη στα βιβλία Διπλωμένα φτερά και Θολός βυθός του Γιάννη Ατζακά (εκδ. Άγρα)
Η νέα ταινία της Ελένης Αλεξανδράκη Θολός βυθός θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες στις 20 Φεβρουαρίου 2025. Το σενάριο συνυπογράφει η σκηνοθέτης και ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης, ενώ στο πολυπρόσωπο καστ συμμετέχουν μεταξύ άλλων οι Κάτια Γκουλιώνη, Εύη Σαουλίδου, Αινείας Τσαμάτης, Μανώλης Μαυροµατάκης, Σίµος Κακάλας, Ακύλλας Καραζήσης, Αγλαΐα Παππά, Θέµης Πάνου, Γιάννης Κοκκιασµένος, Μαρία Καλλιµάνη, Ανδρέας Μαριανός και ο Στέλιος Μάινας.
Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο 65ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ενώ προβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και στο φεστιβάλ WIFT.GR. Συνεχίζει το ταξίδι της διεθνώς με πρώτη στάση στο Φεστιβάλ της Σόφιας τον Μάρτιο του 2025.
H ταινία θα προβάλλεται με αγγλικούς υπότιτλους.
Σε επιλεγμένες προβολές θα ακολουθήσει συζήτηση.
Υπόθεση:
1949. Ο Γιάννης, γιος αντάρτη, ξεριζώνεται από τη θαλπωρή του σπιτιού του στο χωριό, γιατί η γιαγιά του πείθεται να τον παραδώσει στις Παιδοπόλεις της βασίλισσας Φρειδερίκης µε την ελπίδα ότι το εγγόνι της θα μάθει γράμματα. Σε αυτά τα ιδρύματα, όπου χειραγωγούνται οι ιδέες και οι επιθυμίες, το παιδί περνάει έξι από τα πιο τρυφερά χρόνια της ζωής του. Εφιάλτες και σκοτεινά αισθήματα για τον πατέρα του στοιχειώνουν την καρδιά του…
Η αληθινή ιστορία του συγγραφέα Γιάννη Ατζακά.
Στη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου (1946-1949) οι δύο αντιμαχόμενοι στρατοί συγκέντρωσαν και μετακίνησαν παιδιά από τις εστίες τους. Οι κυβερνητικές δυνάμεις τα μετέφεραν στις Παιδοπόλεις, οι οποίες είχαν ιδρυθεί από τον «Έρανο της Πρόνοιας Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος υπό την υψηλή προστασία της Α.Μ. της βασιλίσσης». Ο Δημοκρατικός Στρατός μετέφερε παιδιά έξω από τα σύνορα της χώρας, σε αντίστοιχα ιδρύματα των ανατολικών χωρών. Τα παιδιά που μετακινήθηκαν στην ουσία και «σώθηκαν» και «απήχθησαν». Σώθηκαν γιατί προφυλάχθηκαν από τους βομβαρδισμούς, σιτίστηκαν καλύτερα απ' όσα έμειναν στα χωριά τους, και πολλά από αυτά μορφώθηκαν.
Απήχθησαν όμως µε την έννοια ότι και τα δύο στρατόπεδα ήθελαν να τα εκπαιδεύσουν σύμφωνα µε τα δικά τους πιστεύω, να τα εγκλωβίσουν στον δικό τους κόσμο. Να προπαγανδίσουν την πολιτική τους. Η προστασία που τους παρείχαν ήταν τέτοια ώστε το «καλό» του προστατευόμενου να ταυτίζεται µε το «καλό» του προστάτη.
Είναι βέβαιο ότι αρκετοί γονείς έδωσαν οικειοθελώς τα παιδιά τους και είναι άλλο τόσο βέβαιο ότι πολλοί γονείς δεν ήθελαν να τα αποχωριστούν και εξαναγκάστηκαν να τα δώσουν.
Σημείωμα σκηνοθέτη:
Η ταινία μου Θολός βυθός είναι ελεύθερη διασκευή των βιβλίων «Διπλωμένα φτερά» και «Θολός βυθός» του Γιάννη Ατζακά. Επικεντρώνεται στη ζωή του Γιάννη, στην σκέψη του, στην ψυχή του και στη διαδρομή του από την ημέρα που ξεριζώνεται από το φυσικό του περιβάλλον και εκτοπίζεται σε έναν κόσμο επιβεβλημένο, μέχρι την στιγμή που καταφέρνει να εξομολογηθεί τα όσα έζησε στον άνθρωπο που τον στοίχειωσε για χρόνια με την απουσία του.
Παρόλο που η ιστορία διαδραματίζεται σε μια παλαιότερη εποχή, δεν επιδιώκεται στην εικόνα της ταινίας ακριβής ιστορική αναπαράσταση. Ο ακαθόριστος χώρος, οι γωνίες λήψης, η ακινησία της μηχανής και οι φακοί που χρησιμοποιήσαμε επιχειρούν να δημιουργήσουν το σύμπαν του μυαλού του ήρωα. Πραγματικότητα, όνειρα, εφιάλτες και φαντασιώσεις αναδύονται μέσα από το άπατο πηγάδι της μνήμης του…
Συναντήθηκα με το βιβλίο «Θολός βυθός» τον Ιούνιο του 2009, όταν η φίλη συγγραφέας Κλαίρη Μιτσοτάκη με κάλεσε στην παρουσίασή του. Δεν ήξερα τίποτα τότε για τον συγγραφέα και για το βιβλίο, και ελάχιστα για το θέμα των Παιδοπόλεων.
Από την εξαιρετική παρουσίαση της Μιτσοτάκη, της ιστορικού Riki van Boeschoten και του αείμνηστου φιλόλογου Παναγιώτη Μουλλά πήραμε, όσοι ήμασταν εκεί, μια απολύτως σφαιρική εικόνα του ιστορικού πλαισίου της αφήγησης και του χαρακτήρα που περιγράφεται στο βιβλίο.
Μετά μίλησε ο συγγραφέας Γιάννης Ατζακάς που είναι ο αληθινός πρωταγωνιστής της αυτοβιογραφικής ιστορίας του. Ήταν εντυπωσιακό ν' ακούς αυτό τον άνδρα να μιλάει για τη ζωή του και το έργο του. Ήταν αυθεντικά αμήχανος και διέκρινες ίχνη μιας ερμητικά κλειστής μνήμης και κάποιων καταπιεσμένων τραυμάτων τα οποία παλεύει να απελευθερώσει και να θεραπεύσει, μέσα από το γράψιμο.
Παρόλο που μεγάλωσα σε εντελώς διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον και σε κατοπινότερη εποχή, ένιωσα μια παράξενη συνάφεια με τον Γιάννη Ατζακά. Ίσως γιατί στην επταετία της Χούντας έτυχε να πηγαίνω στο σχολείο και ο σκοταδισμός και τα ιστορικά ψεύδη που μας δίδασκαν τότε ήταν περίπου ταυτόσημα με την προπαγάνδα που γινόταν μέσα στις μετεμφυλιακές Παιδοπόλεις.
Η ιδέα του να κάνω μια ταινία από τα βιβλία του Γιάννη Ατζακά αμέσως γαντζώθηκε στο μυαλό μου, γιατί εκτός από τον θελκτικό τρόπο με τον οποίο μεταδίδει ο συγγραφέας την εμπειρία του και την τότε αφέλεια της παιδικής του σκέψης, συνειδητοποίησα πόσο συχνά η προστασία των παιδιών συνδυάζεται με την εκμετάλλευση της αθωότητάς τους και πόσο αυτό είναι ένα θέμα που εξακολουθεί να είναι δυστυχώς επίκαιρο με χίλιους δυο τρόπους. Μάλιστα σοκαρίστηκα πραγματικά όταν, κάνοντας έρευνα για το σενάριο, ανακάλυψα πολλές αντίστοιχες ιστορίες ανθρώπων απ' όλο τον κόσμο και σε διάφορες εποχές. Εξού και πριν γυρίσω τον «Θολό βυθό» έκανα και το ντοκιμαντέρ «Ξεριζωμένοι» που αφορούσε στην ιστορία του Γιάννη αλλά και σε άλλες ιστορίες ξεριζωμένων παιδιών από διάφορα μέρη του κόσμου που ταλαιπωρήθηκαν εξ αιτίας της ανελέητης πολιτικής των τόπων τους.
Συντελεστές:
Παίζουν:
Στον ρόλο του Γιάννη: Φίλιππος Μηλίκας (6), Μάριος Κωνσταντίνος Γαλετζάς (9), Κωνσταντίνος Αθανασάκης (13), Αινείας Τσαµάτης (ενήλικας)
Με σειρά εμφάνισης: Αγνή Στρουμπούλη, Ευγενία Αποστόλου, Γιάννης Κριθαράς, Μίνα Χειµώνα, Μανώλης Μαυροµατάκης, Σίµος Κακάλας, Κωστής Σειραδάκης, Εύη Σαουλίδου, Γιώργος Τσιαπόγας, Ακύλλας Καραζήσης, Κατερίνα Αλεξανδράκη, Αγλαΐα Παππά, Προµηθέας Νεραττίνι, Βασιλική Σκορδαλή, Katia Leclerc O' Wallis, Κάτια Γκουλιώνη, Θέµης Πάνου, Γιάννης Κοκκιασµένος, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Κώστας Φιλίππογλου, Μαρία Καλλιµάνη, Ανδρέας Μαριανός, Ραφίκα Chawishe, Κλεοπάτρα Μάρκου, Στέλιος Μάινας
Και τα παιδιά: Χριστίνα Βάσιου, Πάνος Θωµόπουλος, Ερµής Φιλίππογλου, Marco Gonzales Soto, Μαρία Καρσιώτη, Νικολέττα Σταθοπούλου, Γεωργία Αργυρού, Στέλλα Τριζώνη, Γιάννης Ταβουλάρης, Γιώργος Νάκος, Βασίλης Ταβουλάρης, Αλέξανδρος Μηλίκας, Ηλίας Αποστόλογλου, Δημήτρης Κοναξής, Άννα-Μαρία Ζωναρά, Παύλος Φιγκλ, Άρης Γεωργιόπουλος, Γιάννης Κριαράς, Αλέξανδρος Σκούτρτι, Δηµήτρης Μπογδανίδης, Λουκάς Αλκάν, Νικόλας Φαλούτσος, Κωνσταντίνος Σακέλιος, Κωνσταντίνος Κάσσιος, Ορφέας Κάσσιος, Κωνσταντίνος Πέττας, Λευτέρης Πέττας, Γιώργος Ζουκαγιέµ, Θωµάς Βάσιος, Γιώργος Θεοδωρόπουλος, Αλέξανδρος Νεράντζης, Πλάτωνας Σαµπράκος, Αιµιλία Τσορτέκη, Δήµητρα Γουβεδάρη, Νικολέττα Ρουσσοπούλου, Αναστασία Μασιάλα, Αγγελική Γεωργακοπούλου.
Σκηνοθεσία: Ελένη Αλεξανδράκη
Σενάριο: Ελένη Αλεξανδράκη, Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Διεύθυνση φωτογραφίας: ∆ιονύσης Ευθυµιόπουλος GSC
Σκηνικά: Γιώργος Γεωργίου
Κοστούμια: ∆έσποινα Χειµωνά
Ήχος: Νίκος Παπαδηµητρίου
Μοντάζ: Χρήστος Γιαννακόπουλος
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Διεύθυνση παραγωγής: Τζίνα Πετροπούλου
Παραγωγός: Ελένη Αλεξανδράκη
Παραγωγή: Pomegranate Films 2
Συμπαραγωγή: Alatas Films (Ελλάδα), Authorwave (Ελλάδα), Tamarisk (Ελλάδα)
Χρηματοδότηση: Ελληνικό Κέντρο Κινηµατογράφου ΕΚΚ, Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση ΕΡΤ
Υποστήριξη: Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (EKOME)
Ευγενική χορηγία: ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ D SHOP
Διάρκεια: 90'
Γλώσσα: Ελληνική
