Η Αγγέλα Παπάζογλου (1899-1983) ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια του ρεμπέτικου. Γεννήθηκε στη Σμύρνη από πατέρα που έπαιζε βιολί και σαντούρι και σύντομα η φωνή της την έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Κοκκινιά και συνέχισε να τραγουδάει ενώ σταδιακά άρχισε να χάνει την όρασή της. Το 1924 γνωρίστηκε και παντρεύτηκε με τον Ευάγγελο Παπάζογλου, από τους πιο χαρισματικούς συνθέτες του ρεμπέτικου, ο οποίος τελικά σταμάτησε το τραγούδι όταν αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Οι αναμνήσεις της Αγγέλας Παπάζογλου έγιναν βιβλίο από τον γιο της Γιώργο και σε αυτές στηρίχτηκε η καταπληκτική παράσταση της Άννας Βαγενά που παίζεται ανελλιπώς από το 1999!
Η Άννα Βαγενά, ένας ζεστός και χαρισματικός άνθρωπος, μια ταλαντούχα ηθοποιός, πριν την έναρξη της παράστασης μας καλωσόρισε στο «σπίτι» της, στο θέατρο και μας είπε λίγα πράγματα για το κείμενο, για την Αγγέλα, για το ντοκιμαντέρ που συνοδεύει την παράσταση και μας έκανε αμέσως να νιώσουμε άνετα με το χιούμορ και την αμεσότητά της. Στο βίντεο που προβλήθηκε παρακολουθούμε μια εγκάρδια συζήτηση του Γιώργου Παπάζογλου και της Άννας Βαγενά, με τον πρώτο, σε προχωρημένη ηλικία, να δίνει ρεσιτάλ μνήμης και ιστορίας, αφηγούμενος γεγονότα που έζησε στο πλάι της μητέρας του και στιγμιότυπα από τη δική της πορεία στο ρεμπέτικο και όχι μόνο. Ένα κοφτερό μυαλό με φοβερό χιούμορ που με εντυπωσίασε με την καθαρότητά του και με τον μετρημένο λόγο του. Στη συνέχεια βγήκε η Άννα Βαγενά ως Αγγέλα Παπάζογλου και άρχισε η μέθεξη.
Τι να πει και τι να γράψει κάποιος, όχι μόνο για μια παράσταση, που δικαίως παίζεται κοντά 25 χρόνια, αλλά και για το ποιόν, την ερμηνεία, το πάθος μιας ηθοποιού όπως η Άννα Βαγενά; Με προσεγμένες διακυμάνσεις φωνής, με υπολογισμένες κινήσεις μιας κουρασμένης από τα χρόνια και τις κακουχίες ηρωίδας όπως ήταν η Αγγέλα, με παλμό και ερμηνευτική δεινότητα, η Άννα Βαγενά μας σύστησε μια γυναίκα και μια εποχή: με διαρκή πρωθύστερα πότε γυρνάμε στην τρυφηλή ζωή της Σμύρνης, στην καταστροφή της, στα προσφυγικά της Κοκκινιάς, πότε ερχόμαστε στο παρόν, στη δύση της ζωής της τραγουδίστριας και βιώνουμε από πρώτο χέρι τις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τη γλυκόπικρη ζωή της ίδιας.
Από την κατάφορτη συγκίνηση της άφιξης του ελληνικού στρατού το 1919 στη Σμύρνη (Να πάνε πέρα τα σπίτια, να φαρδύνουν τα σοκάκια, να περάσει ο στρατός.) στην καθημερινή ζωή των Σμυρνιών ασχέτως κοινωνικής τάξης. Τραγούδι, χορός, το ζεϊμπέκικο, ήμαστε κοσμοπολίτες εμείς, αγαπούσαμε όλο τον κόσμο, με το μινόρε λέγανε τον καημό τους, το καντήλι στα εικονίσματα ελπίδα και ζεστασιά.
Κι από κει στο ταξίδι της προσφυγιάς σε Πέραμα και Κοκκινιά με τη μάνα της, με την πίκρα και τον καημό στα χείλη (Γλυτώσαμε από τον χαλασμό να έρθουμε να πεθάνουμε στην πατρίδα;), η μάζωξη στο πρώην εργοστάσιο του Στρίγγου, το μίσος των ντόπιων προς τους πρόσφυγες (όχι όπως ξέρατε, όπως τα βρήκατε), όλα βελονιές στην καρδιά της Αγγέλας. Και πριν προλάβουμε να ηρεμήσουμε ως θεατές, με την ελληνική σημαία να ξεδιπλώνεται στο βάθος, φτάνουμε στον πόλεμο και στην Κατοχή, στο μπλόκο της Κοκκινιάς, στη φυματίωση του Βαγγέλη, στη μετέπειτα ζωή της. Ποικίλα συναισθήματα, στιβαρή ερμηνεία, ηχητική συνοδεία οι αμανέδες της Αγγέλας, η σύγχρονη ελληνική ιστορία του πόνου και της ματαίωσης ελπίδων έρχεται στο φως μέσα από μια δυνατή ερμηνεία και μια αληθινή ιστορία.
Η Αγγέλα Παπάζογλου είναι μια ερμηνεία ζωής για την Άννα Βαγενά και ταυτόχρονα μια γλυκόπικρη ιστορία καημού, ελπίδας, δύναμης, μουσικής, που αντικατοπτρίζει τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές της Ελλάδας μέσα από σημαντικά γεγονότα που άλλαξαν για πάντα τη χώρα και τους ανθρώπους της. Ο Λάμπρος Λιάβας επέλεξε τα σωστά αποσπάσματα και τα έντυσε με τις απαραίτητες παραδοσιακές μελωδίες και τους αμανέδες που δίνουν ένα χαρακτηριστικό ηχόχρωμα στην παράσταση. Ο Λάμπρος και η Άννα έστησαν μαζί σκηνοθετικά αυτό το συγκινητικό και άρτια ερμηνευμένο κείμενο χαρίζοντας στον κόσμο συγκίνηση και δάκρυ χωρίς να του στερεί όμως το χαμόγελο και την αισιοδοξία. Το λιτό σκηνικό και το απλό κοστούμι της Άννας Βαγενά δίνει μια δωρικότητα στην εικόνα που αποκομίζει ο θεατής, αφήνοντας έτσι χώρο και χρόνο στην ηθοποιό να ξεδιπλώσει το ταλέντο της και να μας ταξιδέψει στη ζωή της σημαντικής ρεμπέτισσας που στόλισε τη μουσική με τη φωνή της. Η Μαριάννα Μαυριανού, που διαβάζει χαρακτηριστικά αποσπάσματα του κειμένου, είναι μια γλυκιά ανάσα από τα δρώμενα επί σκηνής και καταφέρνει με τον μειλίχιο λόγο της να μας ταξιδέψει κι εκείνη σε διάφορες στιγμές της ζωής της Αγγέλας Παπάζογλου. Εν τω συνόλω, πρόκειται για μια δυνατή ερμηνευτικά και σκηνοθετικά παράσταση, καλοδουλεμένη, φροντισμένη και βαθιά μελετημένη, αποτέλεσμα έρευνας, συζητήσεων και αγάπης για τη ζωή της προσφυγοπούλας ρεμπέτισσας.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
