Γνωρίζουμε πως οι προκλήσεις στις παιδικές θεατρικές παραστάσεις, όλο και μεγαλώνουν. Κι αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά, λόγω των ρυθμών που ζούμε, μεγαλώνουν πολύ πιο γρήγορα από όσο παλιότερα. Έτσι, οι απαιτήσεις ώστε να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον τους, είναι μεγάλες. Στην παρακάτω συνέντευξη, οι συντελεστές την παράστασης Ο παπουτσωμένος γάτος του Σαρκ Περό, μιλούν για τη μεταφορά στη θεατρική σκηνή και μας ξετυλίγουν τις σκέψεις τους.
Πώς σας ήρθε η ιδέα;
Αναστασία Αναστασούδη: Η αγάπη μου για το παιδικό θέατρο και ιδιαίτερα για τα κλασικά παραμύθια με οδήγησε στο να επιλέξω το πιο γνωστό και αγαπημένο παραμύθι του Σαρλ Περό.
Τι πραγματεύεται το έργο και τι θέλετε να κρατήσει ο θεατής/αναγνώστης στο τέλος;
Α.Α.: Το έργο μιλάει για το σχέδιο ενός πονηρού γάτου, ο οποίος βοηθάει το φτωχό αφεντικό του να ανελιχθεί κοινωνικά και να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά. Ο θεατής παίρνει ως μήνυμα την αξία της προσωπικής προσπάθειας για επιβίωση και επιτυχία.
Αν έπρεπε να το περιγράψετε με μία λέξη ή φράση, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;
Α.Α.: Οι λέξεις «φαντασία» και «εξυπνάδα» διατρέχουν όλο το έργο, καθώς αυτά τα δύο στοιχεία χρησιμοποιεί ο Γάτος για να πετύχει τον στόχο του.
Πώς θα περιγράφατε την παράσταση σε μια λέξη ή φράση;
Θεοδώρα Μωυσιάδου: Είναι μια παράσταση με χιούμορ, εναλλαγές και γρήγορο ρυθμό.
Δημήτρης Μπουζούδης: Ένα ζωντανό πλάσμα μπορεί να σου φέρει τον πλούτο.
Ποια είναι η άποψή σας για τη σύγχρονη δραματουργία;
Α.Α.: Στις μέρες μας υπάρχουν πολλοί ξεχωριστοί και ιδιαίτεροι συγγραφείς, οι οποίοι εμπνέονται από τα καθημερινά προβλήματα, τα καταγράφουν και τα μεταφέρουν στην θεατρική σκηνή με επιτυχία.
Θ.Μ.: Η σύγχρονη δραματουργία πιστεύω πως βρίσκει μεγάλη απήχηση στο κοινό, γιατί οι θεατές ταυτίζονται περισσότερο. Η σύγχρονη δραματουργία έχει πολλές κατηγορίες θεατρικών έργων και πολλούς συγγραφείς που εκπροσωπούν διαφορετικές τάσεις, δομές και αισθητική. Θεωρώ πως αυτή η διαφορετικότητα δίνει και κάποιο κίνητρο σε ομάδες, σκηνοθέτες και ηθοποιούς να αναμετρηθούν με τέτοια κείμενα.
Δ.Μ.: Θέλει πολλή δουλειά για να προσεγγίσει τον κόσμο. Πρέπει να δει το σήμερα και τις ανάγκες του απλού ανθρώπου στην σύγχρονη εποχή. Όχι να του κουνήσει το δάχτυλο. Αλλά να βρει καινούργιες φόρμες και παράλληλα να τον αγκαλιάσει. Να μην στρέφεται μόνο στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Να ασχοληθεί με την καθημερινότητά του, τη βιοπάλη του. Να μην ξεφεύγει από τις λαϊκές ρίζες του.
Ποιες ήταν οι προκλήσεις και πώς τις αντιμετωπίσατε;
Α.Α.: Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να αποφύγουμε τον διδακτισμό που έχουν τα κλασικά κείμενα, αλλά και να μεταφέρουμε επί σκηνής όλους τους χώρους, οι οποίοι ήταν πολλοί στο συγκεκριμένο παραμύθι. Ο διδακτισμός αποφεύχθηκε μέσω της υποκριτικής προσέγγισης, αλλά και του κειμένου. Η δε έξυπνη σκηνογραφική σχεδίαση βοήθησε στις γρήγορες εναλλαγές των σκηνικών χώρων.
Θ.Μ.: Η σημαντικότερη πρόκληση ήταν να ενσωματώσω την κίνηση του γάτου καθώς και τη φωνή του. Στόχος μου ήταν η συνέπεια στη φυσικότητα και την ροή. Σε ότι αφορά στην αντιμετώπιση, πιστεύω πως ο μοναδικός τρόπος είναι η συστηματική προσωπική εξάσκηση και η εμπιστοσύνη στη σκηνοθέτη και τους συναδέλφους.
Δ.Μ.: Πάντα υπάρχουν προκλήσεις, αρχικά δεν είμαστε εμείς. Σίγουρα κουβαλάμε στοιχεία του εαυτού μας σε κάποιον ρόλο. Σίγουρα χρησιμοποιούμε τις θύμησές μας για να τον προσεγγίσουμε. Το θέατρο για παιδιά είναι τόσο αληθινό, διότι είναι πιο αυστηρός κριτής από έναν ενήλικα. Θέλει αλήθεια ένα παιδί. Δεν είναι εύκολο να παίζεις για τα παιδιά.
Πώς αποδόθηκε σκηνικά το κείμενο;
Α.Α.: Με έναν βασικό ζωγραφικό καμβά και με τη χρήση της τεχνικής του θεάτρου σκιών.
Πώς χαρακτηρίζετε τον ρόλο σας και πώς τον προσεγγίσατε;
Θ.Μ.: Ο ρόλος του γάτου είναι σύνθετος. Δεν είναι μόνο τα χαρακτηριστικά του ζώου, που χρειάζονται προσοχή, αλλά και τα ανθρώπινα, που είναι έντονα στην προσωπικότητά του. Άλλωστε τα ζώα έχουν πολλά κοινά με τους ανθρώπους. Οι μπότες του γάτου είναι αυτές που ισχυροποιούν την ανθρώπινη πλευρά του. Είναι έξυπνος, καταφερτζής, επίμονος και πονηρός. Η προσέγγισή μου βασίστηκε στην παρατήρηση. Αφέθηκα σε αυτή και παράλληλα και στις σκηνοθετικές οδηγίες για να λειτουργήσουν στο σώμα, τη φωνή και τις εκφράσεις· τα στοιχεία που συνθέτουν τον χαρακτήρα του.
Κοσμάς Ζιώτας: Ο Γιόχαν είναι ο μικρότερος γιος του μυλωνά. Είναι ευκολόπιστος, άπειρος, με μεγάλη αγάπη για τη μουσική, νιώθει αδικημένος από τον πατέρα του. Στην αρχή είναι διστακτικός προς τον γάτο, όμως σιγά σιγά αλλάζει και αρχίζει να τον εμπιστεύεται. Προσπάθησα να παρουσιάσω έναν άνθρωπο που δεν πιστεύει ούτε στον εαυτό του, ούτε στην τύχη. Δεν εμπιστεύεται κανέναν, κι όμως πρέπει να εμπιστευτεί τον γάτο, τον οποίο θεωρεί κατώτερο του. Αυτό προκαλεί σε αυτόν οργή και θυμό. Όσο περισσότερο συνυπάρχει μαζί με τον γάτο, αρχίζει να αναθεωρεί τις απόψεις του, μέχρι που τον εμπιστεύεται ολοκληρωτικά. Καταλαβαίνει ότι το να έχεις έναν πιστό φίλο, μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου.
Ο φρουρός πάλι, είναι αυστηρός, με ύφος, ειρωνικός και δεν συμπαθεί καθόλου τον γάτο. Προσπάθησα να παρουσιαστώ έναν αυστηρό, ειρωνικό άνθρωπο, ο οποίος θέλει να δείξει την ανωτερότητα του.
Δ.Μ.: Ο μυλωνάς είναι λαϊκός, εργατικός, συμπονετικός, ευαίσθητος. Αναπολεί το παρελθόν και τις όμορφες στιγμές.
Ο βασιλιάς είναι αυστηρός, καχύποπτος, επιζητά το καλύτερο την κόρη του. Ταυτόχρονα δίκαιος.
Ένα από τα πιο κλασσικά και αγαπημένα παραμύθια των παιδικών μας χρόνων, είναι Ο παπουτσωμένος γάτος. Η ιστορία αφορά έναν μυλωνά πατέρα, ο οποίος πεθαίνει και μοιράζει την περιουσία του στους τρεις γιους του. Στον μικρότερο, θα αφήσει... έναν γάτο!
Και τότε... όλα αλλάζουν! Ο γάτος αποδεικνύεται πανέξυπνος και πιστός φίλος. Έτσι, ζητά από τον νεαρό αφέντη του, ένα ζευγάρι μπότες, μία μπέρτα, ένα καπέλο και ένα ξίφος. Τι θα κάνει με αυτά; Θα φέρει τα πάνω κάτω! Επίμονος, πανέξυπνος και ξεπερνώντας τον φόβο μπροστά σε κινδύνους υψηλότερους από το ανάστημά του, θα καταφέρει να κερδίσει το καλύτερο αύριο τόσο για τον νεαρό άνδρα αλλά και για τον εαυτό του.
Μέσα στα χρόνια, ο καθένας μας, από την παιδική ηλικία μέχρι –ίσως– και σήμερα, έχει σχηματίσει μια διαφορετική εικόνα στο μυαλό του για το πώς θα είναι οι ήρωες του παραμυθιού. Κι αυτό γιατί ο καθένας μας έχει διαφορετική φαντασία. Άλλοτε μπορεί να είναι πορτοκαλί, άλλοτε γκρι, άλλοτε μαύροι κτλ.
Κάπου εδώ πρέπει να ομολογήσω πως είχα σχεδόν ξεχάσει ποια ήταν η αυθεντική ιστορία ως σκελετός, καθώς με το πέρασμα των χρόνων έχουν παρουσιαστεί διάφορες διασκευές του έργου. Ήταν ευχάριστο και απολαυστικό να βλέπεις τους ήρωες της παιδικής σου ηλικίας να ζωντανεύουν, και μαζί με αυτούς και οι αναμνήσεις. Θαρρώ πως οι παιδικές παραστάσεις θα έπρεπε να ενταχθούν στις προτιμήσεις των ενηλίκων. Όχι μόνο για χάρη των παιδιών αλλά και των ίδιων, καθώς μεγαλώνοντας ξεχνάμε την παιδικότητα της ψυχής μας.
Απόδειξη είναι πως τίθεται άδικο κατά τη γνώμη θέμα σύγκρισης του τύπου: «ποια παράσταση σου άρεσε πιο πολύ; Αυτή που είδαμε ή η άλλη;». Ενώ θα έπρεπε να μπούμε σε έναν διάλογο με το παιδί για αυτά που είδε εκείνη την ώρα.
Παρακολουθώντας την παράσταση, πέρα από τις αναμνήσεις των παιδικών χρόνων να κατακλύζουν τη μνήμη και τον ενθουσιασμό να με συνεπαίρνει, δεν μπορούσα να παραβλέψω την προσοχή με την οποία διεκπεραιώθηκε. Το σκηνικό χωρίς πολύ φανφάρες και περίπλοκα πράγματα, που όμως παρέμενε εντυπωσιακό. Βασικό σκηνικό υπόβαθρο ο μύλος και ο κάμπος που μας τοποθετούσε στον τόπο τον οποίο διαδραματιζόταν η ιστορία μας. Δεξιά κι αριστερά δύο πίνακες σε κυλιόμενα καβαλέτα όπου την απαιτούμενη στιγμή ενώθηκαν ώστε να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές που χρειάζονταν για την εκάστοτε σκηνή. Οι ηθοποιοί μας άφηναν να συμμετέχουμε σε αυτήν την αλλαγή σκηνής νοερά, καθώς οι ίδιοι μετακινούσαν τα πράγματα με τον φωτισμό χαμηλωμένο, ίσα να διακρίνουμε τις μορφές τους. Αν μη τι άλλο, γινόμασταν μέρος όλου αυτού. Επίσης έγινε και ένα υπέροχο πάντρεμα του θεάτρου όπως το ξέρουμε με το πάντα αξεπέραστο θέατρο σκιών! Καταμεσής της σκηνής, στήθηκε τόσο γρήγορα και άψογα ένα πανί και άμεσα εξελίχθηκε μια από τις πιο καθοριστικές ανατροπές τις ιστορίας! Ο ενθουσιασμός ήταν εξαιρετικά έκδηλος περισσότερο από τα παιδάκια θεατές, μα και από τους μεγάλους, καθώς κανένας δεν το περίμενε!
Όμως, οι εκπλήξεις δεν σταματάνε εδώ, καθώς οι μικροί θεατές είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν και να έρθουν σε επαφή με τους ήρωές τους, οι οποίοι επέκτειναν την σκηνή και στην πλατεία του θεάτρου. Τα παιδικά τραγούδια ξεσήκωσαν μικρούς και μεγάλους! Η αφήγηση στις ενδιάμεσα εναλλαγές των σκηνών-καταστάσεων, λειτουργούσαν σαν γέφυρα και βοηθούσαν το παιδικό κοινό να αντιληφθεί καλύτερα την ροή της ιστορίας.
Αξιοσημείωτο, που πρέπει να αναφερθεί, το πόσο γρήγορα άλλαζαν οι ηθοποιοί οι οποίοι είχαν διπλούς ρόλους. Κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο. Επίσης, η ερμηνεία τους σε κάθε ρόλο δεν μας άφησε να σκεφτούμε κάτι παραπέρα από αυτό που βλέπαμε και τόσο οι κινήσεις όσο και η ομιλία τους σε έκαναν να πιστεύεις σε αυτό που βλέπεις. Αποκορύφωμα ήταν η ερμηνεία του κύριου ρόλου που δεν είναι άλλος από... τον γάτο! Η κίνηση στο σώμα, στο ύφος, το μακιγιάζ... ένας γάτος ολοζώντανος!
Θαρρώ πως είναι μία από τις παραστάσεις που μικροί και μεγάλοι πρέπει να δουν. Και δράττομαι της ευκαιρίας να σας παρακινήσω, ως ενήλικας που αγαπά το παιδί μέσα του, να βλέπετε όσο πιο πολλές παιδικές παραστάσεις μπορείτε. Γιατί όλοι κάποτε... ήμασταν παιδιά!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Ο παπουτσωμένος γάτος είναι λαϊκό παραμύθι από τη συλλογή παραμυθιών του Σαρλ Περό του 1967. Οι ρίζες του, ωστόσο, είναι παλιότερες και πιθανότατα να προέρχεται από την Ιταλία. Μετά τον θάνατο ενός μυλωνά, ο πρώτος γιος κληρονομεί τον μύλο και ο δεύτερος τον φαινομενικά άχρηστο γάτο που ζει στις αποθήκες του μύλου. Ο γάτος όμως, που είναι πονηρός και καπάτσος, καταφέρνει με ένα ζευγάρι μπότες και μια αρχοντική στολή να εξασφαλίσει στο αφεντικό του χρυσάφι, μεγάλη ιδιοκτησία γης, ένα παλάτι και στο τέλος την ίδια τη βασιλοπούλα για σύζυγο!Το μήνυμα του παραμυθιού: Ένας άνθρωπος, που μπορεί να τον υποτιμούν, θα καταφέρει πολλά στη ζωή του, αν αξιοποιήσει την εξυπνάδα του και θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις κακοτοπιές.
Συντελεστές:
Κείμενο - Σκηνοθεσία: Αναστασία Αναστασούδη
Μουσική παράστασης: Κώστας Γεκουσίδης
Οργάνωση, φωτογραφίες: Δημήτρης Παρασκευόπουλος
Παίζουν οι ηθοποιοί: Θεοδώρα Μωυσιάδου, Κοσμάς Ζιώτας, Δημήτρης Μπουζούδης, Ιωάννα Αθανασιάδου
Για παιδιά από 3 ετών και πάνω!
Στο Θέατρο Αθήναιον [6948771426] κάθε Σάββατο στις 17:00
