Λόρενς Ολίβιε

Λόρενς Ολίβιε και Βίβιαν Λι στον Τίτο Ανδρόνικο του Σαίξπηρ, το 1955

Ο Λόρενς Ολίβιε (Laurence Olivier) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους, αν όχι ο σημαντικότερος, ηθοποιός του 20ού αιώνα. Μαζί με τον σπουδαίο Τζον Γκίλγουντ και τον Ραλφ Ρίτσαρντσον αποτελούσαν την λεγόμενη «αγία τριάδα» της Αγγλίας. Γεννήθηκε στις 22 Μαΐου του 1907 και ήταν γιος πάστορα. Σε όλη του τη ζωή θα πιστεύει πολύ στον Θεό. Η μητέρα του δυστυχώς έφυγε όταν ο Ολίβιε ήταν στην τρυφερή ηλικία των δώδεκα ετών. Είχε κάνει τρεις γάμους με τις ηθοποιούς Τζιλ Έσμοντ, Βίβιαν Λι και με την Τζόαν Πλοουράιτ. Υπήρξε σαιξπηρικός ηθοποιός που μπορούσε να αναμετρηθεί –όπως και έκανε– με όλα σχεδόν τα είδη του θεάτρου και πάντα με την ίδια αξιομνημόνευτη ευελιξία. Σε ηλικία δώδεκα ετών έλαβε μέρος σε πολλές σχολικές παραστάσεις ερμηνεύοντας τον Βρούτο, τον Πουκ και την Κατερίνα στην Στρίγγλα που έγινε αρνάκι.

Όταν έγινε είκοσι ετών πραγματοποίησε την πρώτη του θεατρική εμφάνιση στο θέατρο Μπέρμιγχαμ και αμέσως καθιερώθηκε με την προσωπική επιτυχία στον ρόλο του λοχαγού Στάνχοπ στο αριστουργηματικό έργο του Σέριφ Το τέλος του ταξιδιού. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον σπουδαίο θεατρικό συγγραφέα Νόελ Κάουαρντ στην Νέα Υόρκη, παίζοντας παράλληλα και ρόλους ζεν πρεμιέ στον κινηματογράφο. Επρόκειτο να συνεργαστεί με την Γκρέτα Γκάρμπο στην ταινία Βασίλισσα Χριστίνα, το 1933, κάτι τέτοιο όμως δεν ευοδόθηκε αφού η Γκάρμπο προτίμησε να δοθεί ο ρόλος στον αγαπημένο της Τζον Γκίλπερτ.

Γύρισε στην Αγγλία και στο Ολντ Βικ για να αρχίσει η μεγάλη ανοδική του πορεία σε ένα πλήθος μεγάλων και απαιτητικών ρόλων από το παγκόσμιο δραματολόγιο. Θα υποδυθεί πολλούς σαιξπηρικούς ρόλους, θα παίξει εναλλάξ με τον Γκίλγουντ τον Ρωμαίο και τον Μερκούτιο και θα υποδυθεί τον Άμλετ. Είναι η περίοδος που αρχίζει να μελετά Φρόιντ και για τον Δανό πρίγκιπα Άμλετ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σχέσεις του Άμλετ με την μητέρα του Γερτρούδη στηρίζονται επάνω στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Με αυτόν τον τρόπο κάνει τον ρόλο κτήμα του γνωρίζοντας πρωτοφανής επιτυχία. Τον ίδιο ρόλο ενσάρκωσε και στον κινηματογράφο σημειώνοντας και εκεί την ανάλογη επιτυχία. Όσον αφορά την ταινία Άμλετ, οι μόνοι επικριτές του ήταν οι θεατές που δεν μπορούσαν να δεχτούν τις περικοπές που είχε επιβάλει ο Ολίβιε στους σαιξπηρικούς στίχους.

Στο διάστημα αυτό πήρε διαζύγιο από την πρώτη του σύζυγο και παντρεύτηκε την εξαίρετη ηθοποιό Βίβιαν Λι· ήταν ο δεύτερος γάμος και για τους δύο καλλιτέχνες. Μαζί με την Βίβιαν Λι θα συνεργαστούν αρκετές φορές στο θέατρο και στην μεγάλη οθόνη. Το 1939 είναι η χρονιά που θα σημειώσουν και οι δύο στο πανί μεγάλη επιτυχία –σε άλλη ταινία ο καθένας τους. Ο Ολίβιε, με το κλασικό φιλμ Ανεμοδαρμένα ύψη, όπου πήρε και το Όσκαρ Α' αντρικού ρόλου και η Βίβιαν Λι γίνεται παγκοσμίως γνωστή ως κακομαθημένη, μα τόσο γλυκιά, Σκάρλετ Ο' Χάρα στο πολυβραβευμένο Όσα παίρνει ο άνεμος. Μαζί θα βρεθούνε στο σετ της ταινίας Φωτιά πάνω από την Αγγλία και στην Λαίδη Χάμιλτον. Θεωρείται πια ο μεγαλύτερος ηθοποιός του κόσμου, κατά κοινή ομολογία, και η Βίβιαν Λι, παρόλη την αγάπη της για τον Ολίβιε, δεν μπορεί να διαχειριστεί την εξέλιξή του.

Ο Λόρενς Ολίβιε με την Μέριλιν Μονρόε σε γύρισμα για το Πρίγκιπας και χορεύτρια, το 1956

Από το 1940 και για τέσσερα χρόνια απέχει από την υποκριτική σε θέατρο και σινεμά και υπηρετεί στο ναυτικό. Μετά την επιστροφή του κερδίζει για μια ακόμα φορά τις εντυπώσεις δίνοντας μια κορυφαία ερμηνεία στην ταινία Ερρίκος ο Ε'. Ο Ολίβιε είτε με το Ολντ Βικ, είτε στο Στάνφορντ, είτε με δικούς του θιάσους κερδίζει πάντα το κοινό και τους κριτικούς. Μόνος του επικριτής έμεινε ο θρυλικός κριτικός θεάτρου Κένεθ Τάιναν αλλά ούτε αυτός ο πανίσχυρος κριτικός ήταν σε θέση να επηρεάσει τους θεατές που έβλεπαν τις παραστάσεις του. Παρ' όλα αυτά, ο Οίβιε προσέλαβε τον Τάιναν στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, όταν του το είχε προτείνει ο ίδιος!

Σκηνοθέτησε επίσης πολλές από τις παραστάσεις του αλλά και παραστάσεις που έπαιζαν άλλοι ηθοποιοί –όπως η δεύτερη σύζυγος του, η Βίβιαν Λι, που άρχισε να εκδηλώνει σημάδια μεγάλης ψυχικής ασθένειας. Ο Ολίβιε έμεινε δίπλα της και της συμπαραστάθηκε αλλά το 1960 και έπειτα από πολλά στάδια που πέρασε ο γάμος τους, αποφασίζει να χωρίσει. Μέχρι το 1967 που η Βίβιαν Λι έφυγε πρόωρα από τη ζωή, δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει την αγάπη της για τον Ολίβιε. Όταν πληροφορήθηκε τον θάνατό της, έφυγε από το νοσοκομείο που νοσηλευόταν και πήγε κοντά της να την αποχαιρετήσει. Από το βιβλίο του Λόρενς Ολίβιε Εξομολογήσεις ενός ηθοποιού, που κυκλοφόρησε το 1982 από τις εκδόσεις LIBRO, το παρακάτω απόσπασμα: «Έμεινα εκεί και στάθηκα προσευχόμενος ζητώντας συγχώρεση για όλα τα κακά που είχαν εισχωρήσει ανάμεσά μας.».

Από το 1984 και προς τιμήν του ηθοποιού πήραν το όνομά του τα βραβεία The society of West End Theater Awards και ονομάζονται βραβεία Λόρενς Ολίβιε. (Είχαν θεσμοθετηθεί από το 1976)

Επιλεγμένοι θεατρικοί ρόλοι:
Άμλετ,
Μάκμπεθ,
Ο έμπορος της Βενετίας,
Ο χορός του θανάτου,
Δέντρο του πράσινου κόλπου,
Ιδιωτικές ζωές,
Ο άνθρωπος και τα όπλα (στον ρόλο του Σέργιου),
Θείος Βάνιας,
Οιδίπους Τύραννος.

Εκτός από τις υποκριτικές του ικανότητες, που ήταν αξεπέραστες, είχε και τη δεξιοτεχνία να μεταμορφώνεται εντελώς από ρόλο σε ρόλο, και στο πρόσωπό του και στη φωνή του.

Από τον κινηματογραφικό Άμλετ το 1948

Επιλεγμένη φιλμογραφία:
Όπως αγαπάτε [1936[,
Φωτιά πάνω από την Αγγλία [1937],
Το διαζύγιο της Λαίδης Χ [1938],
Ο πύργος των καταιγίδων [1939],
Ρεβέκκα [1940],
Περηφάνεια και προκατάληψη [1940],
Λαίδη Χάμιλτον [1941],
Ερρίκος ο 5ος [1944],
Άμλετ [1948],
Κάρι, τα συντρίμμια του έρωτα [1952],
Η όπερα της πεντάρας [σε σκηνοθεσία Πίτερ Μπρουκ, 1953],
Βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ' [1955],
Ο πρίγκιπας και η χορεύτρια [1957],
Ο γελωτοποιός [1960],
Σπάρτακος [1960],
Ο θείος Βάνιας [1963],
Οθέλλος [1965],
Χαρτούμ [1966],
Ρωμαίος και Ιουλιέτα [1968],
Ο άνθρωπος από το Κρεμλίνο [1968],
Οι τρεις αδελφές [1970],
Σλουθ [1972],
Ο Ιησούς από την Ναζαρέτ [1977],
Ανθρωποκυνηγητό σε δύο ηπείρους ή Τα παιδιά από την Βραζιλία [1978],
Η ανταρσία του Μπάουντι [1984],
Άγριες χήνες 2 [1985],
Πολεμικό ρέκβιεμ [1989].

Είχε αναλάβει τη θέση του διευθυντή στο Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας.

Είχε γράψει δύο βιβλία. Τις Εξομολογήσεις ενός ηθοποιού και το Περί υποκριτικής.

Από τον πρώτο του γάμο είχε αποκτήσει έναν γιο και από τον τρίτο του γάμο έναν γιο και δύο κόρες.

Ο Λόρενς Ολιβιέ έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιουλίου του 1989. Είχε τιμηθεί με τον τίτλο του Σερ και με τον τίτλο Βαρόνος του Μπράιτον. Υπήρξε ο μεγαλύτερος σαιξπηρικός ερμηνευτής του αιώνα που πέρασε και μερικοί από τους τίτλους εφημερίδων ήταν: Νεκρός ο Λόρενς Ολίβιε, Νεκρός ο Άμλετ, Νεκρός ο Οθέλλος.



Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του Λόρενς Ολίβιε Εξομολογήσεις ενός ηθοποιού, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Limpro, καθώς επίσης και από το βιβλίο του Αλέξη Σολωμού Θεατρικό λεξικό, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος.
Οι φωτογραφίες ανήκουν στο βιβλίο του αυτοβιογραφόμενου.