Τέσσερις ποιητικές συλλογές, που διάβασα αυτό το καλοκαίρι και κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Βακχικόν, αποτελούν την αφορμή για αυτό το σημείωμα.
Το Black Stream (Medea) της Κατερίνας Ταγαρά είναι η δεύτερη επαφή μου με ποίηση της ίδιας –η πρώτη φορά ήταν όταν κυκλοφόρησε η συλλογή Αποτεφρώσεις, επίσης από τις εκδόσεις Βακχικόν. Τότε μου είχε πει ότι πρέπει να περιμένουμε συνέχεια καθώς η ποίηση την ακολουθεί καθημερινά, και ιδού το αποτέλεσμα αυτής της συνύπαρξης.
Τα έργα χαρακτηρίζονται από τους λιτούς, λακωνικούς, κοφτούς –θα λέγαμε–, ολιγόλεξους στίχους, που όμως μεταφέρουν διεισδυτικά όλη την εμπειρία, το χρώμα, το συναίσθημα, την εικόνα... Επίσης, ο ύφος της χαρακτηρίζεται από τις εμβόλιμες αγγλικές λέξεις ή φράσεις, που εισβάλλουν δημιουργικά στα κείμενα.
Μελαγχολική η «χροιά» της και μια θλίψη στον συναισθηματικό αντίκτυπο ενώ, πολλές φορές, καθένας από αυτούς τους λακωνικούς στίχους μπορεί να αποτελέσει μία ξεχωριστή πρόταση, περίοδο ή νόημα αλλά και όλοι μαζί στη σειρά, λαμβάνουν «χώρα» σε ένα διαφορετικό μήνυμα, άλλης υφής.
ΑσθμαίνουσαΞερνάωΑυταπάτες
Πρόκειται για ένα άξιο παράδειγμα ποιητικής όπου με τα απολύτως απαραίτητα και τα ελάχιστα προσδίδει το ανάγλυφο από ολόκληρους κόσμους.
Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης, με τη συλλογή του μετά-Λεξήματα, είναι λες και επανέρχεται μετά τα Λεξήματα, τη συλλογή του που είχε κυκλοφορήσει κάποια έτη πριν, γύρω στο 2019. Όπως και να 'χει, ο πολυγραφότατος αυτός δημιουργός, μετά από διάφορα επιστημονικά συγγράμματα και άρθρα, δύο συλλογές διηγημάτων, πέντε μυθιστορήματα και έξι ποιητικές συλλογές –μεταξύ των οποίων και το Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου, για το οποίο μας είχε μιλήσει ο ίδιος– έως σήμερα, επανέρχεται με την έβδομη συλλογή του, πλούσια υλικού, πλημμυρισμένη από ιστορία και προσωπικότητες (η Ιλιάδα και η Οδύσσεια πρωτοστατούν) και ποικίλες αναφορές στις λέξεις: τι σηματοδοτούν, τι σημαίνουν, τι συμβολίζουν στην ποιητική δημιουργία κ.ο.κ. αλλά και με κάθε «μετά-» που υπάρχει.
Οι λάτρεις της ιστορίας και οι φιλαναγνώστες γενικότερα (οι πραγματικοί, όχι οι ευκαιριακοί των διακοπών ή εκείνοι που διαβάζουν μόνο συγκεκριμένα είδη) θα γοητευθούν από τις αναφορές και τη μείξη των ιστορικών προσώπων και τόπων.
Εμένα προσωπικά με κέρδισε κάθε φορά που κάνει μια απεύθυνση (μην το ψάχνετε στο λεξικό, δεν υπάρχει· είναι καινός τύπος που αφορά νεολογισμό) σε κάποια προσωπικότητα ή κάθε φορά που «ξεσκονίζει» ένα πρόσωπο που δεν έχει πολυαναφερθεί στα «πρακτικά», όπως στη σελίδα 24 το παράδειγμα του Θηραμένη. Επίσης, δεν μένει στην επιφάνεια, γίνεται σχολιαστής και μάλιστα χωρίς να φοβάται τις λέξεις· γίνεται ειρωνικός, καυστικός και αυστηρός (ή και σατιρικός;).
Αναγνωρίζει τη σημασία των λέξεων, που έτσι κι αλλιώς αποτελούν την κορωνίδα των πολιτισμών και όλων των καταγραφών τους (Η γνωριμία με τον κόσμο / αρχίζει με τις λέξεις.) και αφήνει ένα διακριτικό υποδόριο χιούμορ ανάμεσα στους στίχους σαν ακριβό καρύκευμα. Περνά μηνύματα αλλά αν καλοκοιτάξεις, θεματικά, τα περισσότερα κείμενα (μην πω όλα) έχουν κοινό παρονομαστή τον έρωτα. Κάποιες φορές για καλό, άλλες πάλι όχι. Όπως συμβαίνει/συνέβη στην πραγματικότητα δηλαδή.
η αγωνία των λέξεωνόσο να γίνουν ποίηση
Φυσικά, σημειώνω νοερά εκείνο το «μετά» που κάποτε, στη σελίδα 75 και λίγο πριν το τέλος του βιβλίου, γίνεται μετα-άνθρωπος, θίγοντας έτσι το καίριο ζήτημα των καιρών μας και την έναρξη της επόμενης μέρας για τον κόσμο (μας), την εποχή (μας), την Ιστορία (μας).
Συνεχίζοντας, καταπιάνομαι με ένα πρωτόλειο έργο. Οι Αστρικοί ταξιδιώτες της Χλόης Αντωνοπούλου-Μουζακίτη έχουν παλμό και αύρα της νέας εποχής. Μια συλλογή γεμάτη «λέξεις» και «θάλασσα» που μου ταιριάζει πολύ με την αυγουστιάτικη αύρα. Είναι όμως και γεμάτη έρωτες αλλά και μια προστακτική, μικρή όμως δυνατή, που κεντρίζει το ενδιαφέρον και εγγράφεται: «Έλα».
Ανθρώπινα και συμπαντικά σημεία κατακλύζουν το βιβλίο σε μια όμορφη αρμονία. Όπως και η σημειολογία των πλανητών που χωρίζουν τα μέρη του: Αφροδίτη, Άρης και Κρόνος.
Μα εκείνη,είναι γεννημένηαστρική ταξιδιώτισσα.
Επίσης πολυγραφότατος δημιουργός, ο Γιώργος Μολέσκης (σε αυτόν τον ιστότοπο θα βρείτε αναφορά στους τίτλους Κάθε Ιούλιο επιστρέφω και Όταν ο ήλιος μπήκε στο δωμάτιο) μέτρησε δεκαπέντε ποιητικές συλλογές για τα Τρία προσωπικά ποιήματα.
Πρόκειται για τον πιο περιγραφικό δημιουργό της ανάρτησης, που δομεί τις πιο ολοκληρωμένες εικόνες υπό την έννοια ότι δεν αφήνει πολλά στη φαντασία, προτιμά να δίνει εκείνος τις πληροφορίες και την εντύπωση, έτσι ακριβώς όπως θέλει/είναι.
Το καλοκαίρι, με το μεγάλο φως, τα ασήμια και τα χρυσάφια του, τα στάχυα, την κάψα και τον ήλιο πρωταγωνιστεί, τουλάχιστον στο πρώτο έργο Μέρες του ήλιου. Πάντα αγαπούσα, δίχως όρους, / το φως και την αλήθεια. Στο δεύτερο μέρος Ταξιδιωτικός σάκος διαβάζουμε εμπειρίες από ταξίδια σε όλο τον πλανήτη. Η μνήμη / να τρυπά με το κεντρί της την ποίηση, για γράψει δίνοντας το στίγμα. Κράτη, μέρη, λαοί και αναμνηστικά χορταίνουν τον αναγνώστη με ηχοχρώματα από όλο τον κόσμο.
Όμως, μετά, στη Συνομιλία με τη Νόνα, γίνεται ακόμα καλύτερη η εμπειρία. Εδώ υπάρχει μεγαλύτερη συνάφεια με τον ίδιο τον ποιητή, μεγαλύτερη σύγκλιση και κατ' επέκταση μεγαλύτερη ένταση. Η δε Νόνα είναι υπαρκτό πρόσωπο και μπορεί κανείς να διαβάσει ακόμα και ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμά της στο τέλος. Στα κείμενα, που αποτελούν αυτό το μέρος, ο βίος, ο χρόνος που «γράφει» πάνω μας και η εξίσωση του ταξιδιού με τη ζωή αποτελούν τον θεμέλιο λίθο.
Όλα γεννιούνται και πεθαίνουν κάθε μέραόταν έρχεται κι όταν φεύγει ένας άνθρωπος.