Σε ένα πλίθινο σπίτι, εκατό και βάλε χρόνια πίσω, ζούσε μια πολυμελής οικογένεια. Ο Θωμάς και η Ελπίδα, πρότυπα γονέων και τα εννέα τους παιδιά. Ναι καλά διαβάσατε, το ζευγάρι είχε εννέα παιδιά. Μια οικογένεια μονιασμένη, αγαπημένη, με αρχές και πολλή αγάπη, ζει κάτω από τη στέγη ενός πλίθινου σπιτιού που την απαρτίζουν έντεκα νοματαίοι.
Η Ελπίδα, όνομα και πράμα, είναι μια περήφανη γυναίκα, άξια και δοτική που στέκεται αρωγός τόσο για τα παιδιά της, όσο και για όποιον έχει ανάγκη. Είναι εκείνη που θα αναλάβει εξ ολοκλήρου την ανατροφή των παιδιών όταν ο Θωμάς θα πάει «διακοπές» στη Γιάρο, εκείνη που τις ημέρες τρομοκρατίας θα σταθεί βράχος ακλόνητος, εκείνη που θα δημιουργήσει αυθεντικούς και τίμιους ανθρώπους για την κοινωνία. Είναι μια αγκαλιά προσωπικών εκμυστηρεύσεων, μια αστείρευτη πηγή ενέργειας, μια φιλόδοξη και θαρραλέα γυναίκα, μια συνετή, υπομονετική, δυναμική, στοργική και καλοσυνάτη μάνα, πρόθυμη να αγκαλιάσει και να προστατεύσει τα παιδιά της.
Η Χριστίνα, κόρη της Ελπίδας, θα μας διηγηθεί την ιστορία του πλίθινου σπιτιού, θα μας γνωρίσει τη γειτονιά της, έναν μνησίκακο και τιποτένιο καθηγητή θεολογίας, θα μας κάνει λόγο για τον αποκλεισμό των διδύμων από τις εισαγωγικές εξετάσεις, για το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, αλλά και για την αυστηρότητα που επικρατούσε στην εποχή της, στο σχολείο, στην οικογένεια, τη θρησκεία και δη την εκκλησία, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία.
Θα διαβάσουμε για την εξουσία των συνταγματαρχών, την αυτοκτονία της Δωροθέας, το σπίτι της κυρίας Ανδρομάχης με τα πολλά δέντρα, τα γράμματα του Θωμά προς την οικογένειά του, για μια ευτραφή κυρία με μαύρη γούνα, για το δόγμα της δικτατορίας «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών», τα βιβλιάρια της Φρειδερίκης, και βέβαια για τις εμπειρίες φοιτητών στο φιλόξενο δωμάτιο του Λεωνίδα και της Χριστίνας.
Η γνώση δεν χάνεται, είναι επένδυση...
Ένα σπίτι για να κρύβει μέσα του τη θαλπωρή και την αγάπη, δεν έχει ανάγκη τα πλούτη, αλλά τη ζεστή και φιλόξενη καρδιά των οικοδεσποτών του, κάτι που διέθετε το πλίθινο σπίτι και με το παραπάνω.
Η δωρεάν παιδεία, που θεσπίστηκε το 1964, η πολιτικά διχασμένη γειτονιά τους, η καθηγήτρια που δε θέλει να δεχτεί ότι υπάρχουν και άλλα ικανά παιδιά εκτός από τα δικά της, τα βιβλία μιας δανειστικής βιβλιοθήκης που ανοίγουν ένα παράθυρο στους ορίζοντες των νέων, ένα νεογέννητο ξεχασμένο μέσα σε ένα χαρτόκουτο, η παρουσία της ασφάλειας στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων, αλλά και η απρόσμενη επίσκεψη του κυρίου διοικητή στην Αθήνα, αφήνουν αιχμές για ένα διαταραγμένο παρόν μέσα στο οποίο ο κάθε ήρωάς του προσπαθεί να ορθοποδήσει.
Σειρά έχει μια μπάλα από εφημερίδες, μια κούνια από τριχιά στη συκιά, ένα έγγραφο που δίνει εντολή για μια απόλυση στο δημόσιο, ο τραυματισμός μιας εργάτριας, η επιστροφή του Θωμά, ένα διαζύγιο που λύνει μια για πάντα έναν γόρδιο δεσμό, το κολαστήριο της οδού Μπουμπουλίνας, αλλά και οι αιματοβαμμένες σελίδες της επταετίας της Χούντας.
Ο Σωκράτης, η κυρα-Βασίλαινα, ο Οδυσσέας, η Βασιλική, η Χρυσάνθη, η Μυρτώ, η Νατάσα, η Μαρία, ο Φούρος, η Τερψιχόρη, ο Πέτρος, η Φιλιώ, ο Δημήτρης, η Ευτυχία, ο Λουκάς, η Ανθούλα, η Αθηνά, η Κλειώ, η Μαριάνθη, ο Άρης, η Μαγδαληνή, η Δωροθέα και τόσοι άλλοι, κρατούν ένα κομμάτι από το παζλ της ιστορίας και το εναποθέτουν στη σωστή του θέση, δίνοντας στον αναγνώστη ένα άρτιο αποτέλεσμα του πλίθινου σπιτιού.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο της Πόπης Δέδε-Δεσύλλα, ένα σύντομο βιογραφικό της οποίας θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
Το μίσος μπορεί να πάψει να υφίσταται όταν εκλείψει η αιτία που το δημιουργεί.
Διάβασα για φιλίες, για στενοχώριες, για παρωχημένες ιδέες, για προκαταλήψεις και οπισθοδρομικά κατάλοιπα, για κοινωνικούς αποκλεισμούς. Έμαθα μυστικά καλά κρυμμένα πίσω από κλειστές πόρτες. Γνώρισα δωσίλογους, τυχοδιώκτες, καθηγητές τιμωρούς, αφορισμένους και αδικημένους.
Σε ένα κείμενο, που διάσπαρτα βρίσκεις τη φτώχεια, τις προσβολές, τις ατιμώσεις, τις διαπομπεύσεις, τα πολιτικά φρονήματα, τον θρησκευτικό φανατισμό και την κάθε μορφής τιμωρία, ψυχανεμίζεσαι τον παλμό της εποχής και βγάζεις τα δικά σου συμπεράσματα, με γνώμονα το πλούσιο σε εικόνες κείμενο της συγγραφέως.
Μια ιστορία του χτες, που αξίζει να διαβάσεις.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η Πόπη ∆έδε-∆εσύλλα γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας και από το 1968 κατοικεί στην Αθήνα. Είναι απόφοιτη της Παντείου Σχολής και τελειόφοιτη της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δίπλωμα ιταλικής γλώσσας. Εργάστηκε επί τριάντα χρόνια στην ΕΡΤ. Πολλά άρθρα της, κυρίως ιστορικού και κοινωνικού περιεχομένου, έχουν δημοσιευτεί στο εβδομαδιαίο περιοδικό Ραδιοτηλεόραση, καθώς και στον επαρχιακό Τύπο. Μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι: «Η γενοκτονία των Αρμενίων», «Η Οδύσσεια των τσιγγάνων», «Χιροσίµα», «∆ίστοµο».
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:
Το «πλίθινο σπίτι» υπήρξε, όπως υπήρχαν πολλά τέτοια σπίτια σε όλη τη μεταπολεμική Ελλάδα. Ένα σπίτι χτισμένο με συλλογική εργασία στις παρυφές μιας επαρχιακής πόλης, όπου κατοικούσε μια οικογένεια βιοπαλαιστών με εννέα παιδιά. Και η «δύναμή» του δεν ήταν άλλη από την αξιοπρέπεια, τη λεβεντιά, την αγωνιστικότητα, την αλληλεγγύη και την αγάπη. Μια δύναμη που ξεπερνούσε τους πλίθινους τοίχους και ακτινοβολούσε σε όλη τη γειτονιά.Σαν σε κινηματογραφική ταινία, η συγγραφέας ζωντανεύει αληθινά περιστατικά από τις ταραγμένες δεκαετίες του '50, του '60, του '70 και τη μεταπολίτευση, όπως τα έζησαν τα πρόσωπα του βιβλίου και η ίδια στην επαρχία και αργότερα στην Αθήνα. Mε αφήγηση τρυφερή και συγκινητική, ιστορικά ακριβή και αιχμηρή, αποκαλυπτική και ενίοτε ελαφρώς ειρωνική. Περιγράφει επίσης τις βαρύτατες συνέπειες της Χούντας, τις ανεκπλήρωτες και διαψευσμένες ελπίδες της δημοκρατικής μεταπολίτευσης.Στις σελίδες του βιβλίου ξεδιπλώνονται αντιθέσεις και συγκρούσεις ανάμεσα στη φτώχεια και την απληστία, στην ντομπροσύνη και την υποκρισία, στην αξιοπρέπεια και τη δουλικότητα, στην περηφάνεια και την υποταγή. Συνολικά αναδεικνύει τη διαχρονική υπεροχή των αξιών του σκεπτόμενου κοινωνικού ανθρώπου, πολύτιμων και στη σημερινή εποχή.Μια συγκλονιστική λογοτεχνική μαρτυρία.