Ίσως τονίζω πολύ συχνά ότι το συγκρότημα Temple Music, που ιδρύθηκε από τους Alan Trench και Steve Robinson, είναι ένα από τα πιο αινιγματικά μουσικά σύνολα της εποχής μας. Είναι όμως αισθητό με κάθε ένα από τα μουσικά τους σημάδια ζωής; Όχι τόσο πολύ, γιατί η μουσική έχει άλλοτε πλούσιο κι άλλοτε απλούστερο ήχο. Ή γιατί άλλοτε είναι σκληρά θορυβώδης κι άλλοτε ευχάριστα γαλήνια. Ή γιατί είναι τόσο τραγούδια όσο και ηχητικοί κόσμοι μεγάλης αφαιρετικής σημασίας και δεν έχει την ονομαστική αξία κάποιου μουσικού είδους. Μάλλον επειδή το κοινό γνώρισμα, το ελάχιστο των Temple Music, δεν εξαντλείται σε καμία περίπτωση σε ορισμένες φιγούρες κιθάρας ή σε μια συγγένεια με την εσωτερική ψυχεδέλεια, αλλά είναι πάντα αισθητό σε μικρές ατμοσφαιρικές λεπτομέρειες που παραμένουν άυλες.
Το Worthless Treasures, μια συλλογή κυρίως από σύντομες καντάτες, σονάτες και φόρμες τραγουδιών βασισμένων σε αυτές, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τον Έλληνα μπιτ ποιητή Γιώργο Καριώτη, ανοίγει επίσης νέα στιλιστικά εδάφη και είναι, μεταξύ άλλων, το πρώτο[1] άλμπουμ των Temple Music με αποκλειστικά ελληνικά κείμενα γραμμένα από τον ίδιο τον ποιητή. Τα έχει επιλέξει –μερικά ελαφρώς τροποποιήσει– από την πρόσφατη ποιητική του συλλογή Ευτελή Τιμαλφή και τα παρουσιάζει εδώ με μια ανεπιτήδευτη κι όμως διακριτικά συγκινητική φωνή. Μια άλλη εκδοχή για τον τίτλο θα ήταν Πολύτιμα απορρίμματα[2], όπου οι αντώνυμες λέξεις θα απέδιδαν το ίδιο νόημα.
Η μουσική, στην οποία συμμετέχει επίσης ο Ιρλανδός σαξοφωνίστας Sean McCarron ως καλεσμένος, είναι δύσκολο να εδραιωθεί στην αρχή και αποκαλύπτει μόνο μια σαφέστερη συνοχή με την πάροδο του χρόνου.
Με εύθυμη μελαγχολία, ένα ορχηστρικό που χαρακτηρίζεται από το εν λόγω σαξόφωνο ανοίγει τον χορό (στο Prelude)[3]. Δημιουργεί τον αντικατοπτρισμό μιας γνωστής μελωδίας και σύντομα κάνει χώρο στον ποιητικό λόγο του Καριώτη για τη δημιουργία της μουσικής. Τουλάχιστον έτσι ας υποθέσουμε από τον αγγλικό υπότιτλο The Creation of Music και μερικές λέξεις που είναι γνωστές και εκτός της ελληνικής γλώσσας. Ποιος ξέρει; Ίσως κι αυτό να έχει ως αποτέλεσμα μια στενή συνάφεια μεταξύ ποίησης και μουσικής, όπως υποστηρίζει ο Καριώτης στο ένθετο. Αναφέρει: «Η λύρα του Ορφέα προσπαθεί να μας συνετίσει. Κάπου κάπου τα καταφέρνει. Το ίδιο και οι σκόρπιες λέξεις των ποιημάτων της Ψάπφας, η σαγήνη της σύριγγας του Πάνα.».
Για λίγο το ρεσιτάλ εναλλάσσεται με τα λαμπερά στολίδια του πνευστού, αλλά η εύθυμη μελαγχολία του ενόργανου παιξίματος φαίνεται να πολλαπλασιάζεται όλο και περισσότερο. Αποκτά τη θωπεία μιας ελαφριάς ψυχεδέλειας και κορυφώνεται σε έναν αιωρούμενο ατμοσφαιρικό ήχο που διαχέει τα δρώμενα μέσα στην αίθουσα ακρόασης.
Ένα κομμάτι για πιάνο με αναμνήσεις μουσικής μπαρ από την εποχή του Erik Satie αλλάζει το σκηνικό, μαζί με ήχους από όργανο –ο ίδιος ο Καριώτης που παίζει και πλήκτρα σε κάποια κομμάτια– και κάτι που θυμίζει κλαρίνα δημιουργεί στο Unorganized Excursion, μια ελαφρώς μεθυσμένη και πανηγυρική ατμόσφαιρα.
Στο Jack of Spades (επιμένω στους αγγλικούς υπότιτλους καθώς είναι πιο συνηθισμένοι στο δικό μας γλωσσικό ιδίωμα)[4] η όμορφη μελωδία μιας ηλεκτρισμένης κιθάρας εμφανίζεται από το φόντο. Η τρέμουλη φύση της δημιουργεί μια πιο καθαρή αίσθηση Temple Music για πρώτη φορά. Όμως, το χυτό βαρύ πιάνο και τα κουδουνάκια στη μαγική ταλάντευση του Maritime Intermezzo παίρνουν ξανά εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, πριν το Cardial Arrhythmias απογειωθεί με τα δείγματα[2] της bossanova από παλιούς δίσκους των Shellac(;)[5] και τις σιγασμένες τρομπέτες που διατρέχουν τον ιστό του. Η λυρική παρουσίαση ίσως σας απομακρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο από αυτό που θα περίμενε κανείς από έναν δίσκο των Temple Music.
Στο τελευταίο τρίτο το δράμα κορυφώνεται. Η δράση γίνεται πιο επιτακτική, πιο αγανακτισμένη στο A whaler harpooned by love. Είναι δομημένο από σκοτεινά ηχητικά τοπία που θα μπορούσαν να ήταν από τους ȎParadis[5] και περιέχει τις τυπικές κιθάρες ορύγματος.[6] Ακόμη περισσότερο στο πιο μακροσκελές Io, a fairytale, που ξεκινά ένα ταξίδι στα κολασμένα βάθη είτε μιας σπηλιάς είτε ενός υποβρύχιου κόσμου, πλαισιωμένο από πολλές φωνές και λαμπερούς βρυχηθμούς.
Μετά το φαινομενικά χαλαρωτικό Night flight, που πιθανώς περιγράφει το άγγιγμα των φτερών μιας κουκουβάγιας –σύμβολο της θεάς της σοφίας Αθηνάς–, υπάρχουν πιο έντονες στιγμές στις οποίες το πιάνο επίσης επιστρέφει. Σαν να περιβάλλεται όμως από ένα στρώμα σιροπιαστής αίσθησης που απορροφά, σταδιακά και με αύξουσα τάση, τη φωνή του ποιητή. Αισθάνεται κανείς, όλο και περισσότερο, σαν να βρίσκεται σε βαθιές κατακόμβες, στις οποίες αυτή βρυχάται σκοτεινά και μυστηριωδώς, αλλά οι χάλκινοι τόνοι του σαξόφωνου (στο Unexplored cave)[2] δείχνουν ταυτόχρονα έναν δρόμο προς τα ανοιχτά. Για 'κεί όπου μια σονάτα για πιάνο φαίνεται να οδηγεί το ταξίδι, που μοιάζει να ξεκινά με την κοσμογονία και η δημιουργία της μουσικής να περιλαμβάνει μια ολόκληρη ζωή. Μια διαδρομή που τελειώνει σχεδόν τελετουργικά (με το A dream is gone)[2].
Μετάφραση και προσαρμογή από τον Γιώργο Καριώτη
Δημοσιεύθηκε στο African Papers στις 2 Μαρτίου 2024 από τον διαχειριστή Uwe Schneider
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Σημειώσεις του μεταφραστή:
[1] Είναι το τρίτο για την ακρίβεια. Προφανώς τα δύο προηγούμενα δεν ήταν σε γνώση του συντάκτη του κειμένου.
[2] Valuable Trash και samples αντίστοιχα στο πρωτότυπο.
[3] Προσθήκες του μεταφραστή.
[4] Οι ελληνικοί τίτλοι των κομματιών έχουν με την σειρά που αναφέρονται ως εξής:
Πρελούδιο
Η δημιουργία της μουσικής
Ανοργάνωτη εκδρομή
Φάντης μπαστούνι
Θαλασσινό ιντερμέτζο
Καρδιακές αρρυθμίες
Ερωτοχτυπημένος φαλαινοθήρας
Ιώ, ένα παραμύθι
Νυχτερινή πτήση
Ανεξερεύνητο σπήλαιο
Όνειρο ήταν και πάει
[5] Συγκροτήματα σύγχρονης μουσικής.
[6] Λογοπαίγνιο με το επώνυμο Trench.
Temple Music & Giorgos Kariotis - Worthless Treasuresreleased January 26, 2024All music by Temple Music, except where notedPoems written and voiced by Giorgos KariotisTracks 1 & 13: improvised tenor saxophone by Sean McCarron, recorded at Percy Robinson's Studio, Ramelton, Co Donegal, Ireland.Tracks 3, 5, 11 & 14 based on compositions by Giorgos Kariotis who plays a YAMAHA PSR-510 license