Η συγγραφή ξεκινά με αφορμή ένα ερέθισμα; Αποτελεί ανάγκη η έκφραση μέσω της συγγραφής;
Αριστούλα Δάλλη: Όλη η κοσμοαντίληψή μας αρχίζει με τα πρώτα ερεθίσματα, που παίρνουμε από το εξωτερικό περιβάλλον, και την καταγραφή τους στον εγκέφαλό μας. Αυτό το υλικό έχει ανάγκη να μορφοποιηθεί και παίρνει έκφραση με τη γλώσσα, γίνεται δηλαδή λόγος. Μία μορφή του λόγου, θεωρώ, είναι η συγγραφή. Είναι ανάγκη ψυχική και πνευματική να έρθει σε επαφή ο άνθρωπος με τα εσωτερικά ενσωματωμένα ερεθίσματα και να τα επικοινωνήσει, ως ανατροφοδότηση, στο εξωτερικό περιβάλλον του. Και ένα μέσον για να το πετύχει είναι η συγγραφή, με όποιο είδος ο κάθε ένας νιώθει ως έκφραση.
Πώς προέκυψε η συλλογή; Ποιο/ποια ήταν τα εναύσματα που σας οδήγησαν στη συγγραφή των διηγημάτων;
Α.Δ.: Ήταν μία βουτιά στη δεξαμενή των προσωπικών μου καταγραφών και των ενσωματωμένων ερεθισμάτων από τις ανθρώπινες σχέσεις, που λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας, ήταν πολλές και ποικίλες, ικανές να δημιουργούν αντίστοιχα προβληματισμούς, ερωτήματα, ανάγκη διερεύνησής τους και σχετικών απαντήσεων. Η προσωπική μου ανάγκη για τη συγγραφή διηγημάτων είναι ένας έμμεσος τρόπος να μιλήσω για αυτές τις εμπειρίες των ανθρωπίνων σχέσεων, τη σπουδαιότητα της αρμονικής σχέσης γυναίκας και άνδρα, γονιών και παιδιών, της πρωταρχικής μορφής της γυναίκας-μητέρας και την σχέση μαζί της. Η συγγραφή είναι ένας καθρέφτης και μέσα από την αντανάκλασή του μπορείς να είσαι ένας καλός παρατηρητής των γεγονότων της καθημερινής ζωής, έτσι όπως συμβαίνουν, με μία ωφέλιμη αποστασιοποίηση ή ουδετερότητα θα έλεγα.
Η γυναίκα πρωτοστατεί στα κείμενα. Εκείνη που δημιουργεί ζωή από τη σάρκα της, μήπως είναι και εκείνη που δικαιούται να την αφαιρέσει; Ποιο είναι το σχόλιό σας εξετάζοντας φιλοσοφικά τη θέση της γυναίκας στο δίπολο ζωή - θάνατος;
Α.Δ.: Η γυναίκα πρωτοστατεί πράγματι στα κείμενα, γιατί από δημιουργίας του κόσμου είναι η Γαία, που γονιμοποιείται και γεννά τη ζωή, τα παιδιά της.
Θεωρώ ότι δεν δημιουργεί αυτή τη ζωή από την σάρκα της, αλλά σίγουρα την φιλοξενεί, την τρέφει, την ολοκληρώνει έως την έξοδό της από το σώμα της και εκεί έγκειται η μοναδικότητά της. Ας μου επιτραπεί να πω, φιλοσοφικά ίσως, ότι δεν δικαιούμαστε γενικά ως άνθρωποι, πόσο μάλλον ως γυναίκα, να αφαιρέσουμε τη ζωή, τη δική μας ή άλλου, ούτε και να την χαρίσουμε, δεν είναι δική μας, διότι αυτή μας χαρίστηκε από την ίδια θεϊκή ενέργεια που είναι η ίδια η ζωή. Αυτό που χρωστάμε στη γυναίκα που κυοφορεί τη ζωή είναι, αν μη τι άλλο, ο σεβασμός και η αποδοχή της ως ύπαρξη.
Επίσης, στα κείμενα υπάρχει η σημαίνουσα θέση του δέρματος ως το εκφραστικό μας όργανο που παράλληλα αποτελεί το όριο ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο. Θα λέγατε πως στο δέρμα αποτυπώνεται η εικόνα του εσωτερικού εαυτού; Πώς αντιλαμβάνεστε το δέρμα; Ως προστατευτικό τείχος, ως δείκτη του εσωτερικού, ως ένδυμα του σώματος; Κάπως αλλιώς;
Α.Δ.: Το δέρμα μας είναι ζωτικό όργανο για την υγεία του βιολογικού σώματος αλλά και του ψυχικού σώματος που είναι η εικόνα του εαυτού μας. Είναι πομπός και δέκτης των εξωτερικών και εσωτερικών ερεθισμάτων. Ο κύριος διαβιβαστής της επικοινωνίας, αυτός που εκπέμπει sos σε δύσκολες στιγμές αλλά και αυτός που μεταβιβάζει μέσω των αισθήσεων την ικανοποίηση των επιθυμιών. Το δέρμα με τις άπειρες νευρικές απολήξεις είναι ο σύνδεσμος που δέχεται μηνύματα, στη συνέχεια τα στέλνει στον κεντρικό μας εγκέφαλο και αυτός με τις ανάλογες καταγραφές του αποφασίζει για την απάντηση, δηλαδή την συμπεριφορά. Είναι το κύριο εργαλείο της επικοινωνίας μας στον κόσμο. Χωρίς αυτό ο άνθρωπος πεθαίνει από ασφυξία, χωρίς την προστασία του μολύνεται και αρρωσταίνει μέχρι θανάτου, χωρίς αυτό δεν γνωρίζει και δεν έχει εικόνες του εαυτού του, άρα και του κόσμου μέσα στον οποίο ζει. Χωρίς ταυτότητα και αίσθηση, που μας χαρίζει το δέρμα μας, ο κόσμος θα ήταν χαοτικός.
Τέλος, κάποια κείμενα ενδεχομένως να τοποθετούνται χρονικά σε μία μελλοντική εποχή. Θεωρείτε πως η Αρχή ως γυναίκα θα φέρει για πάντα τις ίδιες αξίες, σημασία, ερμηνεία κ.λπ. όπως την ξέρουμε ως σήμερα;
Α.Δ.: Η θηλυκή αρχή είναι από την ίδια τη φύση της μία κοσμογονική δύναμη, όπως μας λέει και ο ποιητής Ησίοδος. Μια αγωνία και ένας προβληματισμός συχνά γεννιέται μέσα μου, αν η ανθρώπινη μελλοντική εξέλιξη θα την επηρεάσει αρνητικά, αν χαθεί αυτή η γενεσιουργός δύναμή της, αν όλα θα είναι ρομποτικά και δεν θα υπάρχει καμία επαφή με το τρυφερό της βλέμμα. Αν θα είναι μία μηχανή προγραμματισμένη χωρίς κανένα συναισθηματικό λογισμικό, ένα άδειο γυναικείο σώμα. Ελπίζω να μην χάσει τη θέση της στον κόσμο μας.
Σε αυτό τον προβληματισμό αναφέρονται τα διηγήματα ης συλλογής «Game», «Η γυναίκα άνθρωπος», «Το αηδόνι».
Αν έπρεπε να περιγράψετε με μία φράση το βιβλίο, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;
Α.Δ.: Μία αλληγορική συμβολική προσωποποίηση γεγονότων της καθημερινής πραγματικότητας που οι λογοτεχνικοί ήρωες είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας.
Τι θα λέγατε στον μελλοντικό σας αναγνώστη; (αν θα λέγατε κάτι)
Α.Δ.: Να μη ξεχάσει την ομορφιά τού να είναι ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Να νιώθει, ν' αγαπά, να αποτυπώνει με λέξεις την αξία της ζωής!
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη παραγωγή λογοτεχνικών έργων στη χώρα μας; Υπάρχουν Έλληνες συγγραφείς ή ποιητές που αγαπάτε ιδιαίτερα;
Α.Δ.: Στην περσινή Διεθνή Έκθεση του βιβλίου η πλουραλιστική εικόνα των εκδόσεων και των βιβλίων, το αναγνωστικό κοινό που ήταν νέοι και γονείς με τα παιδιά τους ήταν μια θετική εικόνα με ελπίδα και προσδοκίες! Οι άνθρωποι γράφουν και αυτό είναι σημαντικό στον δυστοπικό κόσμο που ζούμε.
Η λίστα για Έλληνες συγγραφείς ή ποιητές που αγαπώ είναι μεγάλη, από την εφηβεία μου έως σήμερα, ποιον να πρωτοαναφέρω χωρίς να αδικήσω άθελα την σπουδαιότητα και άλλων αγαπημένων μου; Αγαπώ ό,τι με αγγίζει και σκύβω με προσοχή σε ό,τι με ενδιαφέρει, στα συγγράμματα της ελληνικής αλλά και ξένης λογοτεχνίας. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε δύο σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς της λογοτεχνίας, την πεζογράφο Μαρία Κουγιουμτζή και την ποιήτρια Χλόη Κουτσουμπέλη, τις οποίες θαυμάζω για τη δύναμη της γραφής και την καθαρότητα της σκέψης τους.
Αυτά είπε η Αριστούλα Δάλλη με αφορμή –και για– το βιβλίο της Το δέρμα της φώκιας, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν. Η συλλογή διηγημάτων αποτελεί φιλαναγνωστική πρόταση για πλήθος λόγων: όμορφο ύφος, ενδιαφέρουσα η σημειολογία του δέρματος, ο συμβολισμός της θηλυκής Αρχής ως αρχέγονη Μητέρα, ο μετεωρισμός ανάμεσα σε ζωή και θάνατο κ.ά. ενώ τα μικρής έκτασης κείμενα, με τις συμπυκνώσεις που φέρουν, προσδίδουν μια πρακτική ευχέρεια καθώς διαβάζονται οπουδήποτε (πέντε λεπτά στη στάση του μετρό, δέκα λεπτά στην ουρά μιας υπηρεσίας, δέκα λεπτά στο καφέ περιμένοντας την παρέα σου, σε ένα διάλειμμα κ.ο.κ.).
Παράλληλα, η συγγραφέας έχει την ικανότητα να δομεί ενδιαφέρον από την πρώτη αράδα και εμβολίζει στις ιστορίες της φιλοσοφικά (και άλλου τύπου) ανθρωποκεντρικά ζητήματα, που πυροδοτούν την περαιτέρω διερεύνηση στους αναγνώστες που δεν μένουν στην επιφάνεια, τους πιο σκεπτόμενους ή ψαγμένους.
Η ίδια είναι και εικαστικός και μάλιστα, για να ακριβολογούμε, είναι παραπάνω από απλή εικαστικός, αφού είναι εικαστική ψυχοθεραπεύτρια. Με άλλα λόγια ασχολείται με την ψυχοθεραπεία μέσω της τέχνης! Έργα της συναντάμε σε διάφορα βιβλία όπως και στο εξώφυλλο του συγκεκριμένου.
Βγήκα κερδισμένη από την εμπειρία και χάρηκα που ανακάλυψα αυτή τη δημιουργό.