Μέρος Γ
Ολέθρια η μεταρρύθμιση Παπανούτσου;
Μνήμη Έλληνα. Πάντα αφελής...
Είναι διαπιστωμένο –και ιδιαίτερα από τους πολιτικούς μας που «δουλεύουν» συστηματικά τον ελληνικό λαό– ότι του λείπει η μνήμη, δεν θυμάται, ξεχνάει τα παθήματα, που έτσι δεν του γίνονται μαθήματα... Και πορεύεται ο λαός, όπως τον περιγράφει ο αείμνηστος Σουρής: «πάντα αφελής και πάντα προδομένος...».
Ετοιμάζει έτσι ανδριάντες γι' αυτούς ακριβώς που του κατέστρεψαν την πολιτική συνείδηση, μεταβάλλοντάς την σε κομματική και συμφεροντολογική ή την εθνική παιδεία, μετατρέποντάς την σε κομματική, αναρχική και παιδεία... αλαλίας –και κατά τον κ. Καργάκο στο πλούσιο αφιέρωμα του «Οικονομικού» (Η εικοσαετής διαπαιδαγώγηση του Έλληνα 1974-1994, 22.6.1995) ο οποίος μας θυμίζει την πρώτη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ήδη από το 1964, του Παπανούτσου λεγομένη, γιατί σχεδόν μόνος του τότε την επιχείρησε.
Διακεκριμένοι και ειδικοί!
Μερικά σημεία θα μιλήσουν για τη διαπαιδαγώγηση που υπέστη τότε ο ελληνικός λαός από καθόλου τυχαίους ανθρώπους, διακεκριμένους και ειδικούς, που σίγουρα όμως κάτι βασικό τους έλειπε.
Συσσίτιο: Σύλληψη στον... αέρα κι εφαρμογή!
Ο Γ. Παπανδρέου, ο Γέρος της δημοκρατίας, μέσα στο αεροπλάνο που πήγαινε στην Κέρκυρα για να βγάλει λόγο, συνέλαβε την ιδέα των σχολικών συσσιτίων για τα χωριά και τις μικροπόλεις όλης της επικράτειας... που στη συνέχεια την ανήγγειλε πανηγυρικά ενώ ο γενικός γραμματέας Ε. Παπανούτσος το έμαθε από τηλεφώνημα δημοσιογράφου από την Κέρκυρα! Κατάπληκτος και θυμωμένος για τον αιφνιδιασμό αλλά και τον παραγκωνισμό του από τον πρωθυπουργό και υπουργό παιδείας Γ. Παπανδρέου, αναρωτιόταν πού υπήρχαν τα σχετικά κονδύλια και πού θα βρίσκονταν το προσωπικό που θα μαγείρευε, θα σέρβιρε, θα έκανε λάντζα και καθάρισμα και πού θα έστηνε εστιατόριο μέσα στα σχολεία!..
Το μέτρο τελικά αποδείχτηκε αναγκαίο για χωριά όπως τα Πιτσινέικα Ναυπακτίας, τραγελαφικό για εύπορα χωριά και κωμοπόλεις όπως το Ξυλόκαστρο, όπου όμως το σχολείο, στο 90% των μαθητών, επέβαλε, χωρίς αποτέλεσμα, να τρώνε «παπάρα», τη στιγμή που οι μητέρες τους τα κυνηγούσανε για το αβγό, το μέλι και το βούτυρο...
Συνέπειες ήταν η σπατάλη δυσεύρετου τότε χρήματος και καθημερινή, χειροπιαστή εικόνα στους μαθητές και γονείς, ενός κράτους ανεγκέφαλου που δεν ξέρει τι του γίνεται... Ήταν η μόνη περίπτωση που ο πανίσχυρος κ. γενικός της παιδείας ήταν αρχικά τουλάχιστον ανεύθυνος για το αλαλούμ αυτό.
Δωρεάν παιδεία για όλους - Δωρεάν... αμάθεια!
Το ίδιο πανηγυρικά και με τυμπανοκρουσίες του Τύπου και του Γέρου της δημαγωγίας αναγγέλθηκε κι εφαρμόστηκε η περίφημη δωρεάν παιδεία για όλους τους μαθητές: άπορους, εύπορους, πλούσιους, ζάπλουτους... Για να δοξασθεί το σύνταγμα που διακηρύσσει ότι ο κάθε πολίτης εισφέρει ανάλογα –τάχα!– με το εισόδημά του! Προτάθηκε τότε στην κυβέρνηση, αντί το χαρτί απορίας από την ενορία που ήταν ντροπή, να προσκομίζουν οι μαθητές τη φορολογική δήλωση και με βάση αυτή να εξαιρούνται των εκπαιδευτικών διδάκτρων. Όχι! Κι εδώ ο μονόλογος κι ο παραλογισμός της δημαγωγίας! Όλοι δωρεάν!
Ο λαϊκισμός είχε ήδη κάνει την εμφάνισή του... Οι μαθητές έπιασαν το νόημα του τζάμπα. Όταν το «φτηνό κρέας είναι για τα σκυλιά», το τζάμπα δεν είναι για πέταμα; Δεν άργησε ο Γέρος της δημοκρατίας να διατυπώσει στους μαθητές, με το γνωστό θυμοσοφικό χιούμορ του, το αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής πολιτικής του: «Είπαμε δωρεάν παιδεία, όχι όμως και δωρεάν αμάθεια!».
Η νοοτροπία όμως αυτής της πολιτικής είχε συνέπειες σε όλες τις εφαρμογές.
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Θεμελίωση και αποτελέσματα
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, πολύ καλό ως ιδέα, στην πράξη, «στο αποτέλεσμα που μετράει», όπως λέει και μας θυμίζει στο εμπεριστατωμένο και, όπως πάντα, ζωντανό, άρθρο του ο κ. Καργάκος για «την παιδεία, που από εθνική έγινε κομματική και τελικά αναρχική» υπήρξε ούτε λίγο ούτε πολύ, καταστροφικό. Λένε ότι δεν πρόλαβε. Αλλά τα τρία βιβλία που έβγαλε στην αρχή το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο –και ύστερα από τον ντόρο που έγινε στον Τύπο και το πόρισμα της επιτροπής των τριών καθηγητών της «Ιστορίας Ρωμαϊκής και Βυζαντινής» που αναγκάστηκε να συστήσει η κυβέρνηση– πήγαν για πολτοποίηση! Χωρίς να ζητηθούν ευθύνες. Δεν πλήρωσε κανείς το μάρμαρο!
Κι εδώ οι νεοέλληνες, μαθητές και μη, πήραν ένα ακόμα μάθημα επιπολαιότητας και ανευθυνότητας, που έφεραν μάλιστα την υπογραφή του νεότευκτου Παιδαγωγικού Ινστιτούτου –του διευθυντή του καθηγητή Ι. Κακριδή και του Ε. Παπανούτσου, ιδρυτή και θεμελιωτή του... Η παράδοσή του αυτή, φτάνει ως τις μέρες μας όπως και ο κ. Ι. Τουλουμάκος αναπτύσσει με χτυπητά παραδείγματα. (Μη συμβουλεύετε τους νέους, συνιστά το Υπ. Παιδείας!, Οικονομικός, 15.5.1995)
Συνειδητοί επιστήμονες μακριά από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
Γνωρίζω τρεις τουλάχιστον σοβαρούς επιστήμονες, δύο εκ των οποίων μετέπειτα έγιναν καθηγητές πανεπιστημίου, που απέφυγαν –αν και ο ίδιος ο Παπανούτσος έμμεσα, κάτ' επανάληψη τους το πρότεινε!– να μπουν στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, λόγω της κομματικοποιημένης κι αντεπιστημονικής σύνθεσής του... Πολύ πριν εμφανιστούν τα πρώτα αποτελέσματα!
Μαθήματα απ' τα κεραμίδια! Έξω από το ΥΠΕΘ οι κομπλεξικοί!
Η μεταρρύθμιση Παπανούτσου ήταν που, χωρίς υποδομή σε χώρους, όργανα και διδακτικό προσωπικό, αποφάσισε τον διπλασιασμό σχεδόν των σπουδαστών του Πολυτεχνείου. Στην σπουδαστική επιτροπή που τον επισκέφθηκε στο υπουργείο, απάντησε ότι δεν τον νοιάζει αν θα παρακολουθήσουν τα μαθήματα από τους διαδρόμους και τα κεραμίδια ή αν αναλογούν 30 σπουδαστές σε κάθε εργαστηριακό επιμελητή... Το μόνο που επιδιώκει είναι να βγάλει φτηνούς, με πέντε χιλιάρικα το μήνα, μηχανικούς!
Την άλλη μέρα οι σπουδαστές κατέβηκαν σε διαδήλωση στο υπουργείο παιδείας με χαρακτηριστικό πλακάτ και σύνθημα: Έξω από το υπουργείο παιδείας οι κομπλεξικοί!
Κατώτερες σχολές, Ανώτερες... Ανώτατες! Λαϊκισμός και ψηφοθηρία!
Η μεταρρύθμιση Παπανούτσου, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις –και του Τ.Ε.Ε.– και τα πολλά πλην, ήταν που τις μέσες σχολές τις ονόμασε ανώτερες και αυτές ανώτατες. Τίτλο που σε καμιά σχολή του εξωτερικού δεν συναντάς. Γιατί «ανώτατος» γίνεται κανείς μετά το πτυχίο, με την προσωπική του αξία και εργασία στον ελεύθερο επιστημονικό στίβο κι όχι στα θρανία!
Άλλος λαϊκισμός αυτός, που κολάκευε τους πολλούς «κατώτερους» και ψηφοθηρούσε χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες, από τις μελλοντικές, το ίδιο παράλογες, διεκδικήσεις μέχρι την πτώση της επιστημονικής στάθμης και τη διαστροφή του χαρακτήρα των νέων «επιστημόνων», με εισαγωγικά τώρα πλέον... Πριν κλείσει 10ετία, οι πτυχιούχοι αυτοί δεν γίνονταν δεκτοί για μεταπτυχιακό σε ξένα πανεπιστήμια, λόγω χαμηλής στάθμης των σπουδών τους.
Αμαρτήσαμε βαριά κατά των νέων μας!
Ποιος ξέρει; Μπορεί κάτι τέτοια να είχε στον νου του ο Ε. Παπανούτσος όταν, ακαδημαϊκός και σε προχωρημένη πλέον ηλικία, έγραφε ότι «εμείς οι παλιοί αμαρτήσαμε βαριά κατά των νέων μας».
Κατάργηση πρότυπων αντί επέκταση
Η μεταρρύθμιση Παπανούτσου ήταν που κατάργησε τα ελάχιστα πρότυπα σχολεία που υπήρχαν αντί βαθμηδόν και ρεαλιστικά, να επεκτείνει τον θεσμό, δημιουργώντας διπλάσια, τριπλάσια, ένα πρότυπο κατά εκπαιδευτική περιφέρεια. Με καλοκαιρινές κατά ειδικότητα συνεδρίες των καθηγητών μεταξύ τους και παιδαγωγικά εκπαιδευτικά πορίσματα που στη συνέχεια, με αποκεντρωμένα στις περιφέρειες σεμινάρια, θα περνούσαν στα λοιπά σχολεία, με στόχο σε δέκα με είκοσι χρόνια να είναι όλα πρότυπα!
Μεταρρύθμιση προοπτικής: Εθνική με όραμα;!
Αλλά μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με τέτοια προοπτική και ανάλογη υποδομή –έργο ζωής!– θέλει συσπείρωση κι όχι με τον κομματισμό, τις ιδεοληψίες ή τις προκαταλήψεις, διάσπαση των υγιών δυνάμεων του έθνους. Θέλει όραμα που οργανικά πηγάζει από τις στέρεες και δοκιμασμένες πνευματικές μας παραδόσεις και αβίαστα εκβάλλει, ως έμπνευση και δημιουργία, στις μεγάλες προκλήσεις των καιρών. Και που ωθεί όλους, από τον μικρό μαθητή δημοτικού μέχρι τον ανώτατο καθηγητή πανεπιστημίου, να συμπορεύονται στην ίδια ανοδική πορεία.
Παιδεία με καθοδική πορεία του Έθνους;
Και μια τέτοια μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη και άσχετη από την λοιπή πορεία μας, ως λαού και έθνους. Μόνο σε μια καθολική πορεία της Ελλάδας, αναγέννησής της μέσα από τις στάχτες, θα έβρισκε και η παιδεία μας το αναγκαίο κλίμα για να υπάρξει και να δημιουργήσει πλούσιους καρπούς... Τα άλλα είναι χίμαιρα. Στάχτη στα μάτια, σοφία για τους... άλλους! Θέλετε Παιδεία; Δώστε μου υποδείγματα!, έγραψε πριν 50 χρόνια σε άρθρο του ο Αλέξανδρος Τσιριντάνης με τον κριτικό ρεαλισμό που τον διέκρινε.
Σταμάτης Ρόζος 1.9.1995
Σκοπιμότητα υπεράνω Αλήθειας και Παιδείας!
ΥΓ. 1ο: Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος τότε επί Γιάννη Μαρίνου σε θέματα παιδείας, δημοσίευσε σχετικά άρθρα και συζητήσεις όλων των απόψεων, με μόνιμο συνεργάτη-αρθρογράφο τον φιλόλογο, εκπαιδευτικό, ιστορικό Σαράντο Καργάκο. Κανένας αντίλογος δεν υπήρξε στην επιστολή, του μη επώνυμου αλλά με παρρησία και ρεαλισμό Σταμάτη Ρόζου. Ούτε καμιά νύξη ή αναφορά στην τότε Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση υπήρξε...
Σιωπή για λόγους σκοπιμότητας;
Πολλοί δάσκαλοι και όχι μόνο, ήταν ενθουσιασμένοι με τη μεταρρύθμιση Παπανούτσου, πριν διαβάσουν την επιστολή του Σταμάτη Ρόζου. Μετά άρχισαν να σκέφτονται.
Λογοκρισία!
Την επιστολή –από 1.9.95– δημοσίευσε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος στις 27.6.1996, μετά από 10 μήνες και τέσσερα υπομνηστικά τηλεφωνήματα. «Άπελθε απ' εμού το ποτήριον τούτο της πικρής αλήθειας», ήταν σαν να έλεγε.[1]
Οπότε, μετά από δέκα μήνες μειώνεται στο 10% η συνέχεια, η επικαιρότητα, το ενδιαφέρον, η δημοσιογραφική –όχι ιστορική– αξία του κειμένου! Ύστερα από αυτό, είναι τυχαία άραγε η παράλειψη 10 λέξεων, η οποία καταργούσε το πλακάτ των σπουδαστών διαδηλωτών «Έξω από το υπουργείο παιδείας οι κομπλεξικοί!» και που έβγαζε τους σπουδαστές κομπλεξικούς;!: «Δαιμονικός ο δαίμων!».
Δεν είναι μοναδική η περίπτωση –ή το Μ.Μ.Ε.– όπου «προστατεύονται» πρόσωπα, ενώ θυσιάζεται η αλήθεια, οι θεσμοί, η ελευθεροτυπία, η άλλη άποψη, η ταλαίπωρη δημοκρατία μας «για λόγους σκοπιμότητας» που άλλωστε, σταύρωσαν και τον Χριστό!
Φωνάζουν σοφία για τους… άλλους!
ΥΓ. 2ο: Και τέτοιες ιστορίες λογοκρισίας, όχι μόνο διστακτικές και «με το γάντι» αλλά και κυνικές ή βάναυσες, έχουν το απυρόβλητο. Κανένα Μ.Μ.Ε. δεν καταγγέλλει τη λογοκρισία κάποιου Μέσου Ενημέρωσης. «Κόρακας βγάζει κοράκου μάτι;»
Και απορούν οι υποκριτές, γιατί ο λαός, ιδιαίτερα οι νέοι, περιφρονούν την πολιτική, μαζί και τα Μ.Μ.Ε, που πιστά την εκφράζουν στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο που 10ετίες τώρα γνωρίζουμε! Μην παρασύρεστε γιατί φωνάζουν για δημοκρατία, ελευθεροτυπία, αξιοκρατία, διαφάνεια, δικαιοσύνη, ανιδιοτέλεια... Είναι σοφία για τους... άλλους!
Π.Δ. Ροζάκης
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το άρθρο ξεκινάει από εδώ
Φωτογραφία: Australian Wool Innovation
[1] Ας αναλογιστούμε ότι το «δημοκρατικό» συγκρότημα –με επιφανείς επώνυμους, όπου και ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος– υποστήριζε γενικά και πολιτικά, πάντως δημοσιογραφικά όχι επιστημονικά, τη μεταρρύθμιση Παπανούτσου. Κι ένας ολόκληρος κόσμος, ιδίως ο «προοδευτικός» πίστευε ακράδαντα σ' αυτήν! Χωρίς να γνωρίζει, ούτε να υποψιάζεται καν τον ορισμό της λέξης «πρόοδος»!
