Ο Γιώργος ο νεότερος, θα επιστρέψει στα πάτρια εδάφη της μητέρας του για να παραστεί στην κηδεία του παππού του. Εκεί, ανάμεσα στους λίγους χωριανούς που έχουν έρθει να πουν το τελευταίο αντίο, υπάρχει ένας αιωνόβιος γίγαντας, ο προπάππος του Γιώργου, ο Γιώργης Κρίτσαλος.
Αυτά είναι τα δύο πρόσωπα που θα μας απασχολήσουν καθ’ όλη την ανάγνωση της ιστορίας, μιας ιστορίας που θα μας ταξιδέψει νοερά στις δεκαετίες του 1930, '40, '50 και '90. Από το παρελθόν στο παρόν και ξανά πίσω, θα ξετυλίξουμε το κουβάρι του γηραιού άνδρα και θα βρούμε την άκρη του νήματος που ενώνεται με εκείνη του νέου, ξεκινώντας η κοινή τους πορεία.
Ο Κρίτσαλος είναι σκληρός σαν πέτρα, λιγομίλητος, δουλεύει τη γη και τα χώματά της με σθένος και ζει μόνος του ασκητικά σε ένα πέτρινο σπίτι. Ήταν παντρεμένος και ερωτευμένος με μια νέα κοπέλα η οποία πέθανε από τύφο αφήνοντας τον με ένα μωρό, παντρεύτηκε ξανά και πλέον θα αναγκαστεί να συνυπάρξει με τον Γιώργο τον εγγονό της κόρης του, εγχείρημα το οποίο δεν το είδε με καλό μάτι.
Η μεστή πορεία της ζωής του παππού θα αναμοχλευτεί με εκείνη του Γιώργου και από παράλληλες ευθείες θα καταφέρουν να χαράξουν κοινή πορεία, θα αποκομίσουν κοινές αναμνήσεις και θα μοιραστούν στιγμές πολύτιμες και για τους δύο.
Ένα δερμάτινο φυλακτό, που πάει από χέρι σε χέρι, τα μυστικά του Παλιόκαστρου, η αρχαιολόγος Νικόλ μέλος μιας ομάδας Άγγλων που κάνουν ανασκαφές, ο καπετάν Νικόλας και οι άρρηκτοι δεσμοί με τον Κρίτσαλο, μια καδραρισμένη σελίδα γνωστού ξένου περιοδικού με αφιέρωμα στη μακροζωία και οι καθιερωμένες κυριακάτικες επισκέψεις του Γιώργη στο νεκροταφείο, μας εισάγουν στην ιστορία και μας προϊδεάζουν για μια όχι και τόσο ομαλή συνέχεια.
Ο προπάππος, για τους ντόπιους, θεωρείται κοσμογυρισμένος. Έχει εργαστεί στο εξωτερικό παρέα με τον καπετάν Νικόλα και έχουν επιστρέψει στον τόπο τους για να στεριώσουν και να προκόψουν.
Η βάρκα Αγγελίνα, μια σισιλιάνικη συμμορία και οι παράνομες μπίζνες του Λουίτζι, ένα κρύο μπάνιο στη θάλασσα στα τέλη Μαΐου, η επισκευή της βάρκας, οι ιστορίες που μοιράζεται ένας μέθυσος παππούς με τον Γιώργο και ένας εγκαταλειμμένος φάρος, προσθέτουν το δικό τους λιθαράκι στην ιστορία που πλέον ο αναγνώστης αδημονεί να μάθει.
Ο άλλοτε άκαμπτος και δύστροπος Κρίτσαλος, θα αρχίσει να ανταλλάσσει κάποιες κουβέντες με τον Γιώργο, δειλά στην αρχή, θα του μαθαίνει να αγαπά και να περιποιείται τη γη, η σχέση μεταξύ τους θα πάρει χρώμα και σιγά σιγά θα γίνει απαραίτητη και για τους δύο.
Οι ώρες ψαρέματος που θα μοιραστούν πάνω στην Αγγελίνα, ο μπαρμπα-Βαγγέλης με τη λυμένη γλώσσα και τον φόβο στα σκέλια, το σκαλιστό δίκαννο, που ξεθάφτηκε από το κελάρι και ακόμη καλά κρατεί, και ένα ομαδικό κυνήγι που έλαβε χώρα σε ένα ερειπωμένο ξερονήσι και που λίγο έλειψε να πάρει λάθος τροπή, προσφέρουν στον Γιώργο πληρότητα, σε βαθμό που πλέον δεν σκέφτεται να αναζητήσει την τύχη του στο εξωτερικό.
Τα νιάτα πλάι στα γηρατειά ρουφούν γνώσεις, ρουφούν ζωή. Καθόταν πλάι του με αφτιά ορθάνοιχτα, με μάτια που δε σαλεύουν και στόμα σφαλιστό. Άκουγε, άκουγε αγόγγυστα και αγχωνόταν μη και χάσει κάτι από τα λόγια του προγόνου του. Εκεί, κάτω από το μεγάλο δέντρο, ο παππούς καθήμενος στον ιερό του βράχο και ο δισέγγονος στο χώμα να θαυμάζει τη ζωή που ακούει, να κάνει κτήμα του όσα περισσότερα μπορεί, να λυπάται που τόσα χρόνια δεν συνδέθηκε με τις ρίζες του μα και να χαίρεται που τελικά είναι εκεί και ζει με όλο του το είναι.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Καπότση, ένα μικρό βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
Ένας αιώνας ζωής είναι πάρα πολύς καιρός για να ξεμάθει να υποχωρεί η ψυχή...
Λίγο πριν πέσει η αυλαία, θα βγει στο φως μια τοιχογραφία με δύο άντρες που θα μιλήσουν στην ψυχή του Γιώργου, θα αποκαλυφθεί μια βεντέτα που κρατεί από χρόνια, μια μοίρα θα ξεστρατίσει και μια ιδέα θα μείνει μετέωρη, αφήνοντας στη λήθη αλλά και στην ησυχία τους περασμένα μεγαλεία μιας αλλοτινής εποχής που θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πάντα στη ζωή του Γιώργου ή και όχι.
Μεστό βιβλίο, μια ιστορία για τους δυνατούς οικογενειακούς δεσμούς, για μυστικά που υπομένουν και για αγάπες που δεν έσβησαν ποτέ. Ο Κρίτσαλος, μια δυναμική προσωπικότητα που καθηλώνει, στιγμάτισε ανεξίτηλα τον Γιώργο και του έδειξε τον τρόπο για να πορεύεται στη ζωή.
Ο Κωνσταντίνος Καπότσης, με καταγωγή από τη Σκόπελο, γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. και παρακολούθησε με υποτροφία το μεταπτυχιακό πρόγραμμα αναστηλώσεων στο York της Αγγλίας. Από τις εκδόσεις Αγγελάκη έχει κυκλοφορήσει και το μυθιστόρημα Ο ψίθυρος της Ιθάκης.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγγελάκη.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
