Σαπφώ Αλκαίου

Σαπφώ Αλκαίου

Η Σαπφώ Αλκαίου υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες Ελληνίδες ηθοποιούς με μεγάλη θεατρική παρουσία. Οι γονείς της ήταν και αυτοί ηθοποιοί. Ο Γεώργιος και η Θέκλα Τιβερίου. Το επίθετο Αλκαίου με το οποίο διέπρεπε, το υιοθέτησε έπειτα από υπόδειξη του θεατρικού συγγραφέα Δημητρακόπουλου. Πραγματοποίησε την πρώτη της θεατρική εμφάνιση σε μικρή ηλικία, με τον θίασο των γονιών της, περίπου γύρω στα 1885. Συναντάμε το όνομα της οικογένειάς της στο έργο Νεκρά ζώσα του Τζιακομέτι, που ανέβηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον θίασο Θέσπις στο θέατρο Μνηματάκια, το 1893. Ο πατέρας της υποδύθηκε τον ψαρά Μάρκελο και η Σαπφώ Αλκαίου την κόρη του Λουκία.

Εκεί, στην Κωνσταντινούπολη, γνώρισε τον ηθοποιό και μετέπειτα δημιουργό της Ελληνικής Οπερέτας Ι. Παπαϊωάννου (που είχε πάει στην Πόλη με τον θίασο του Δημ. Κοτοπούλη. Παντρευτήκανε εκεί κι ύστερα επέστρεψαν στην Αθήνα.

Για την πρώτη της θεατρική εμφάνιση στην Αθήνα υπάρχει η μαρτυρία του Νικολάου Λάσκαρη που αναφέρει ότι έγινε με Το αγροκήπιον ερμηνεύοντας τον μοναδικό γυναικείο ρόλο του έργου. Κάτι που όμως αμφισβητείται. Η πρώτη της θεατρική εμφάνιση σε θέατρο της Αθήνας έγινε κατά άλλους το 1895 με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη στο θέατρο Ομονοίας με τον Άμλετ του Σαίξπηρ. Μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία της που η ερμηνεία της στον ρόλο της Οφηλίας ήταν η αρχή για μια μεγάλη και σημαντική σταδιοδρομία για μια ηθοποιό που θα γινότανε μία από τις κορυφαίες καρατερίστες της Ελληνικής Σκηνής.

Με την Κοτοπούλη εμφανίστηκε και στην ιστορική, πρώτη επιθεώρηση Λίγο απ' όλα του Μ. Λάμπρου υποδυόμενη τη Μοδιστρούλα. Την συναντάμε ξανά σε επιθεώρηση, αυτή τη φορά στο θέατρο Τσόχα με τίτλο Πρώτο πυρ του ίδιου δημιουργού· στην παράσταση εκείνη έπαιρναν μέρος οι ηθοποιοί: Δημοσθ. Αλεξιάδης, Ευάγγ. Παντόπουλος, Ι. Παπαϊωάννου.

Το 1902, στο τότε Βασιλικό θέατρο, ερμηνεύει την Ερμία στο έργο του Σαίξπηρ Όνειρο θερινής νυκτός· η σκηνοθεσία ήταν του μεγάλου ηθοποιού, σκηνοθέτη και δασκάλου Θωμά Οικονόμου.

Το 1909 την βρίσκουμε στη διανομή του έργου του Σπ. Ποταμιάνου Βύρων. Μαζί της στη σκηνή και η μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιός Κυβέλη. Εν συνεχεία, ακολουθεί τον θίασο Κυβέλης - Εδμόνδου Φυρστ στην Πόλη όπου πήρε μέρος στην Φαύστα του Βερναρδάκη, όπου υποδύθηκε την Ελένη, την μητέρα του Μέγα Κωνσταντίνου. Στον θίασο της Κυβέλης γνώρισε και τον τρίτο σύζυγό της, τον σημαντικό ηθοποιό και δάσκαλο Νίκο Παπαγεωργίου. Με τον ίδιο θίασο, την επόμενη χρονιά την συναντάμε στην διανομή του έργου Πειρασμός του Γρηγορίου Ξενόπουλου, όπου υποδύθηκε την Αγγέλα. Ήταν η πρώτη παρουσίαση του έργου, όπως επίσης έλαβε μέρος και στην πρώτη παρουσίαση του έργου Πολυγαμία πάλι του Ξενόπουλου. Η Πολυγαμία από ανέβηκε το 1912 από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη όπου υποδύθηκε την κυρία Μπαρζάκου.

Στη συνέχεια την συναντάμε και στην επιθεώρηση Παναθήναια των Γ. Τσοκόπουλου - Μπάμπη Άννινου - Δημητρακοπούλου. Η εμφάνιση της στην εν λόγω επιθεώρηση παίρνει διθυραμβικές κριτικές. Οι μεγάλες κυρίες και θεατρικές αντίπαλες Κυβέλη και Μαρίκα Κοτοπούλη την διεκδικούν ως πρώτη καρατερίστα στα έργα που ανεβάζουν.

Με την Κυβέλη εμφανίζεται στο Φιντανάκι του Παντελή Χορν, το 1921. Τέσσερα χρόνια μετά συνεργάζονται εκ νέου στα έργο του Σπύρου Μελά Το μαύρο και το άσπρο και στην Κυρία του κινηματογράφου και το 1925 συμμετέχει στον Ψυχοπατέρα του Γρηγόριου Ξενόπουλου όπου υποδύθηκε την κυρία Βενιέρη. Με την Μαρίκα Κοτοπούλη την συναντάμε, το 1926, στο έργο Πόλεμος ενώ την επόμενη χρονιά με τον σύζυγό της Νίκο Παπαγεωργίου συνεργάζονται με τον θίασο Αμηρά στο θέατρο Διονύσια.

Το 1932 είναι η χρονιά που επαναλειτουργεί το Εθνικό Θέατρο και προσλαμβάνεται σε αυτό. Μένει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής της προσφέροντας μεγάλες θεατρικές ερμηνείες σε έργα από το ελληνικό και το παγκόσμιο δραματολόγιο. Οι ρόλοι για τους οποίους μνημονεύεται περισσότερο είναι στον Πέερ Γκυντ με πρωταγωνιστή τον Αλέξη Μινωτή, στον Βασιλικό του Αντ. Μάτεσι και στα Αρραβωνιάσματα του Δημήτρη Μπόγρη.

Συνεργάστηκε επίσης στα έργα Το τραγούδι της κούνιας Μαρίας Μαρτίνεθ - Σιέρρα, Φοιτητές του Γρηγόριου Ξενόπουλου (υποδύθηκε την κυρα-Μάρω), Γάμοι του Φίγκαρο όπου υποδύθηκε την Μαρκελίνα, Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Σαίξπηρ, Πέρα από τον ορίζοντα του Ο' Νηλ, Λουίζα Μίλερ του Σίλλερ κ.α.

Ένας από τους τελευταίους ρόλους, που υποδύθηκε στην πολυετή παρουσία της στο θέατρο, ήταν στο έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Βασιλιάς Ριχάρδος ο Β'. Καταγράφεται και η συμμετοχή της στον Οθέλλο του Σαίξπηρ στον ρόλο της Δυσδαιμόνας.

Από τα τέσσερα παιδιά που απόκτησε, από τους τρεις γάμους της, τα δύο ακολούθησαν τα βήματά της στο θέατρο. Η Πόπη Μέγγουλα, που γεννήθηκε το 1905 και έγινε ηθοποιός καθώς επίσης και η κόρη που απέκτησε με τον Νίκο Παπαγεωργίου και κράτησε το ψευδώνυμο της ίδιας· είναι η ηθοποιός Μαρία Αλκαίου, που γεννήθηκε το 1915.

Η Σαπφώ Αλκαίου έφυγε από τη ζωή το 1951 έχοντας διαγράψει μια μεγάλη και σημαντική πορεία στο ελληνικό θέατρο και έχοντας επάξια τον τίτλο μιας από τις καλύτερες καρατερίστες που πέρασαν ποτέ από την ελληνική σκηνή.



Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες καθώς και η φωτογραφία αντλήθηκαν από την εγκυκλοπαίδεια του Θεόδωρου Έξαρχου Έλληνες ηθοποιοί: Αναζητώντας τις ρίζες, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δωδώνη καθώς επίσης και από εφημερίδες της εποχής.