Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την πρώτη παγκόσμια πρεμιέρα της παράστασης Καφενείο «Το επέκεινα» με μεγάλο ενδιαφέρον καθώς είναι πολύ ιντριγκαδόρικο να μην γνωρίζεις τίποτα απολύτως για ένα έργο, να μην υπάρχει κάποιος που να έχει άποψη για να σου μεταφέρει πράγματα και να πηγαίνεις έχοντας κατά νου μόνο λευκό χαρτί, δηλαδή τίποτα. Αγωνία κι έξαψη για ό,τι θα συμβεί, είναι τα πρώτα συναισθήματα, και αμέριστη προσοχή κατά τη διάρκεια ώστε να καταφέρεις να συλλάβεις όλες τις πληροφορίες και «αποχρώσεις» (αφού άπαντα είναι καινούργια και πρωτόφαντα).
Εδώ λοιπόν, έχουμε ένα τρίπρακτο έργο, του Μιχάλη Σπέγγου σε σκηνοθεσία Στέλιου Καλαθά, το οποίο πραγματεύεται το ζήτημα της μεταθανάτιας ζωής χωρίς ωστόσο αυτό το στοιχείο να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ιστορίας. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά.
Στην υπόθεση, βρισκόμαστε σε ένα μικρό ορεινό χωριό όπου η καθημερινότητα των λιγοστών κατοίκων του ταράσσεται από μια έκρηξη βίας. Οι ήρωες της ιστορίας, τέσσερις άντρες και μία γυναίκα, αισθάνονται το αδιέξοδο της ζωής τους σε αυτόν τον απόμακρο τόπο σε όλους τους τομείς: ερωτικά, οικονομικά, κοινωνικά...
Δεν θα πω τίποτα παραπάνω. Τι θα τους συμβεί και πώς θα το ανακαλύψετε μόνοι σας παρακολουθώντας την παράσταση. Θα πω, ωστόσο, πως το έργο ασχολείται με το δίπολο ζωή και θάνατος προχωρώντας και πέρα από αυτό, στο επόμενο φιλοσοφικό επίπεδο, δηλαδή προς το επέκεινα. Προφανώς δεν υπάρχει καμία απόδειξη για το λεγόμενο «μετά» κι αν υπήρχε, δεν θα υπήρχε λόγος να μας απασχολεί τόσο. Υπάρχουν όμως μαρτυρίες που μιλούν για επιθανάτιες εμπειρίες που τις έχουν μοιραστεί άνθρωποι που ξύπνησαν από κώμα ή που σταμάτησε η καρδιά τους για ένα διάστημα. Παρ' όλα αυτά, τα ερωτήματα όπως «τι υπάρχει μετά τον βιολογικό θάνατο;», «υπάρχει κάτι;», «τι είναι αυτό;», «πού;», «πώς;» κ.ο.κ. υφίστανται όπως υφίσταται και η θρησκευτική μεριά. Οι μεγαλύτερες θρησκείες του κόσμου μας τονίζουν τα αμαρτήματα και εμβαθύνουν στις έννοιες της συγχώρεσης, της μετάνοιας, της λύτρωσης και της άφεσης.
Όλα αυτά «συζητιούνται» στο έργο ανάμεσα στις αράδες. Ο συγγραφέας προσφέρει την οπτική του σε σχέση με τη μεταθανάτια ζωή αφήνοντας όμως ένα μέρος της συνθήκης ανοιχτό προς τον θεατή ώστε να προσθέσει κι εκείνος με τη σειρά του τη δική του εκδοχή.
Ο σκηνοθέτης Στέλιος Καλαθάς παραστασιοποίησε το κείμενο με τέτοιο τρόπο ώστε να το παρουσιάσει ανάγλυφα, πολύπλευρα και εύγλωττα. Ανέδειξε όλες τις υφές του (κάτι που πρέπει κανείς να έχει παρακολουθήσει την παράσταση για να το κατανοήσει) και τους χαρακτήρες του ποντάροντας και στις αισθαντικές ατμόσφαιρες (που γοητεύουν). Επάξια στάθηκαν και οι πέντε ηθοποιοί αναδεικνύοντας καθένας τα δομικά στοιχεία του ήρωά του και τις συναισθηματικές του μεταπτώσεις.
Μια άκρως ενδιαφέρουσα παράσταση, με πολυεπίπεδο χαρακτήρα που αφήνει απόσταγμα, προκαλεί θέματα για κουβέντα και ανοίγει άλλα... ό,τι και όσα περιμένεις να εισπράξεις από ένα θεατρικό που μιλά για κάτι τόσο σημαίνον και μέγα.
Στο τέλος όμως... Χμ! Στο κλείσιμο της αυλαίας, ένα μόνο κράτησα ή αυτό υπερίσχυσε σε εμένα όλων των άλλων. Οι άνθρωποι για να είναι καλά δεν χρειάζονται περιουσίες, πολυτέλειες, δόξες ή αξιώματα. Οι άνθρωποι χρειάζονται άλλους ανθρώπους, να ζουν αρμονικά μαζί τους, με ομόνοια, να συνλειτουργούν, να συμπορεύονται... μακριά από μίση, έχθρες, αντιδικίες κι άλλα ψυχοφθόρα συναισθήματα. Η ευτυχία βρίσκεται στα πιο απλά πράγματα. Άρα παντού! Άρα, είναι εφικτή για όλους!