Ροζ παλ ντάλιες

Ροζ παλ ντάλιες, Απόστολου Σπυράκη

Ρομαντική συλλογή διηγημάτων από τον Απόστολο Σπυράκη είναι το βιβλίο του Ροζ παλ ντάλιες, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γράφημα. Και βάζω το «ρομαντική» καθώς δεν επιχειρεί καμία μοντέρνα προσέγγιση ή νόρμα· αντιθέτως, όλα τα κείμενα χαρακτηρίζονται για την κλασικότροπη αφήγηση, την πλησιέστερη μιας παραδοσιακής φόρμας παρά μιας μεταμοντέρνας τεχνικής. Επιπλέον, ο θάνατος που απαντάται πολύ συχνά (με διάφορες υφές: νεκροί, τάφοι, νεκροταφεία, πτώματα...) προσδίδει μία εσάνς που ταιριάζει με τους συγγραφείς του ρομαντισμού όπως εμφανίστηκε το λογοτεχνικό κίνημα τον 18ο και κορυφώθηκε κατά τον 19ο αιώνα.

Ο συγγραφέας καταφέρνει να περάσει πολλές πληροφορίες για τον ήρωά του παρά την μικρή έκταση των έργων ή παρόλο που ο χρόνος δράσης είναι συμπιεσμένος. Με αυτό τον τρόπο δομεί ένα μεγαλύτερο πλησίασμα για τον αναγνώστη που αισθάνεται ότι γνωρίζει σε βάθος μία κατάσταση, έναν χαρακτήρα κ.ο.κ. Πάντως, και σε εκείνα τα διηγήματα που αφορούν ένα μεμονωμένο περιστατικό και όχι μια πιο ανοιχτή αφήγηση –ακόμα και ολόκληρης ζωής– είναι εξίσου πετυχημένος.

Συχνά –αν όχι σε όλα– συναντάμε κάτι μεταφυσικό, απόκοσμο ή υπέρκοσμο, ένα φανταστικό στοιχείο ή μια δόση λογοτεχνικής μαγείας –τρόπον τινά– που φέρνει σε μια παραμυθεία. Το παρελθόν της ανθρώπινης ιστορίας και των μύθων ή των θρύλων μπερδεύεται δημιουργικά με το σήμερα. Η εντύπωση ενδυναμώνεται έντεχνα και στις λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα στις παρομοιώσεις (ακούστηκε και μια αστραπή, σαν γιγάντιο φωτόσπαθο ή σαν να ταξίδευε σε μια άλλη διάσταση).
Ξημέρωνε ο Θεός κι ο κόσμος ξεκινούσε τη μέρα του· ήταν μια στιγμή μαγική.
Οι ήρωες, κατά κύριο λόγο, είναι άντρες, βιοπαλαιστές, λαϊκοί, οικείοι... απλοί πολίτες κι αστοί. Φανταστείτε το «πλαίσιο»: φτώχεια, βιοπάλη αλλά και μαγική χρυσόσκονη μαζί. Οι θεματικές του κυρίου Σπυράκη πραγματεύονται τον θάνατο, όπως προείπα, με υπερφυσικά στοιχεία και χαρακτηρίζονται ως δράματα.

Παρατηρώ την έμφαση σε ποτά και φαγητά. Το φαγητό έχει σημασία και καλώς σημειώνεται, καθώς δημιουργεί μνήμες και συναισθήματα ενώ έχει δική του συμβολή και σημειολογία. Επίσης, είναι ένα «όπλο» στη φαρέτρα των συγγραφέων ώστε να προσθέσουν μυρωδιές στα έργα τους (μαζί με τα λουλούδια)· αυτό δηλαδή που δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά με αυτή την εκφραστική οδό.

Ίσως να τον γοητεύει η θάλασσα και τα θαλάσσια πλάσματα, ο υδρόβιος κόσμος... πάντως, για να επιστρέψουμε στα γενικά χαρακτηριστικά, έχουμε στα χέρια μας μια παλαιού τύπου συλλογή, της οποίας τα περιεχόμενα είναι εμπνευσμένα τόσο από πραγματικά γεγονότα όσο και από αφηγήσεις, ταινίες κ.λπ. σύμφωνα με τις πληροφορίες που παίρνουμε από το οπισθόφυλλο. Το δέσιμο αυτό προσφέρει μια αίσθηση μύθου παρά κοινωνικού στοιχείου. Με άλλα λόγια, μην περιμένετε να σας βαρύνει με κοινωνικά προβλήματα (αν και πρεσβεύει το δράμα). Θίγει διάφορα ζητήματα της σύγχρονης εποχής –προφανώς– όμως η μυθική χροιά, που «ακουμπά» περισσότερο στο παραμύθι και λιγότερο στον ρεαλισμό –ή τον νεορεαλισμό για άλλους– είναι που θέτει τα εχέγγυα μιας απολαυστικής αναγνωστικής εμπειρίας με προβληματισμό αλλά χωρίς το ψυχικό φορτίο.

Όμορφο βιβλίο που γοητεύει.