Ευφυέστατο, τρυφερό, ανατρεπτικό και αλληγορικό, ένα παραμύθι για μεγάλους, το δεύτερο βιβλίο της Άννας Λύκου Χρωμοπαγίδα –των εκδόσεων Άνω Τελεία– κερδίζει το αναγνωστικό κοινό απ' την πρώτη κιόλας σελίδα.
Η γραφή ρέει κελαρυστά σαν γαλήνιο ποτάμι συμπαρασύροντας τον αναγνώστη, μέσα από απλές φαινομενικά προτάσεις, στα βάθη φιλοσοφικών συλλογισμών, εκεί που οι λέξεις αποκτούν άλλο νόημα, στοχαστικό και αληθινό. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι το διάβασμα μαγεύει τόσο που εθίζει απολαυστικά, έχει αυτή την ιδιότητα των –σπάνια για τις μέρες μας– καλών βιβλίων.
Το θέμα είναι όντως πρωτότυπο! Ένα άψυχο αντικείμενο, μία ονειροπαγίδα, αποδεικνύεται τελικά ότι μπορεί ν' ασκήσει επιρροή στις βασανισμένες ζωές τεσσάρων ανθρώπων, ανόμοιων μεταξύ τους, αλλά με κοινό παρονομαστή τη μοναξιά και την ανέχεια στα όρια της φτώχειας. Πώς το επιτυγχάνει; Μα στο σύμπαν των μυθιστορημάτων επιτρέπονται τα πάντα, δεν υπάρχουν όρια στη φαντασία –κι ευτυχώς, θα λέγαμε.
Η ονειροπαγίδα λοιπόν που λέτε, κάνει τις δικές της γαλιφιές κατορθώνοντας να εισχωρήσει στις ζωές των ηρώων, αφού πρώτα μπλεχτεί στα ρούχα του ενός, εν αγνοία του, και κατόπιν στον κάδο δημόσιου πλυντηρίου με το ρουχισμό των υπόλοιπων. Κλέβει το μερίδιο της δημοσιότητας από μια κοινή χρωμοπαγίδα, ευρισκόμενη στον χώρο της. Από κει και έπειτα οι χάντρες μαζί με τα φτερά της θα μοιραστούν στα ενδύματα των ανθρώπων που έχει επιλέξει, ενώ σταδιακά –μετά από διάφορα τερτίπια της μοίρας– επέρχεται η μεταμόρφωσή τους ή αν προτιμάτε καλύτερα, η λύτρωση. Όπου λύτρωση –κάθαρση κατ' άλλους– θα σημαίνει για τον καθένα κάτι διαφορετικό, για όλους όμως έρχεται εκείνη η στιγμή που πρέπει να κοιτάξουν κατάματα τους φόβους και να διεκδικήσουν τα όνειρά τους. Και τότε ο πραγματικός εαυτός, με τις καλά κρυμμένες επιθυμίες, θα θελήσει ελεύθερος πια να βγει στην επιφάνεια, είτε μέσω παγιδευμένων ονείρων είτε ανέλπιστων συγκυριών.
Αξίζει ν' αναφέρουμε εδώ ότι η συγγραφέας, στις 187 σελίδες της ιστορίας, σκιαγραφεί λεπτομερώς και με οξυδέρκεια τους χαρακτήρες, ενώ κάθε μικρό κεφάλαιο φέρει αντί για τίτλο τ' όνομα του ήρωα που περιγράφεται σ' αυτό. Ας επιτρέψουμε τώρα στους χαρακτήρες να μας συστηθούν, για να τους γνωρίσουμε καλύτερα.
Η Έρσα είναι μια μητέρα που έχει αναλάβει μόνη το μεγάλωμα του μικρού γιου της, μετά τη φυγάδευση των δυο τους από έναν κακοποιητικό σύζυγο και πατέρα. Διαμένουν στο παλιό φτωχικό των γονιών της που αρνήθηκε να δώσει αντιπαροχή, ενώ δυσκολεύεται ν' ανταπεξέλθει οικονομικά, λόγω του πενιχρού εισοδήματος από την περιστασιακή εργασία ως πλανόδια πωλήτρια κοσμημάτων που κατασκευάζει. Εντούτοις το θάρρος μπρος στις δυσκολίες, το μητρικό ένστικτο και η αφοσίωση στο μονάκριβο παιδί της, καθιστούν το χαρακτήρα της Έρσας συμπαθή, αγαπητό και οικείο σ' εμάς.
Ο Τζέρεμι –Ιερεμίας– απ' την άλλη, είναι ένας ηλικιωμένος άστεγος, εγκαταλειμμένος απ' τη γυναίκα και το γιο του χρόνια πριν, ο οποίος ζει μόνος σε μια παράγκα, παρέα με αναμνήσεις και τις συνέπειες των επιλογών του, ενώ τρέφεται με αποφάγια από σκουπίδια κι έχει πάθος με τους Ινδιάνους. Η περιέργεια τον ώθησε στα νιάτα, να τους επισκεφθεί και να ενστερνιστεί από τότε το νομαδικό τρόπο ζωής. Κάτι βιβλικά και τραγικά ηρωικό κρύβεται στην εύθραυστη ιδιοσυγκρασία του κι αυτό αποκαλύπτεται μόλις στην τελευταία σελίδα της Χρωμοπαγίδας.
Ο Τομ, πρώην άστεγος, ζει ανέμελα και άνετα χάρη στη μεγαλοψυχία και τον έρωτα που τρέφει μονομερώς μια γυναίκα γι' αυτόν. Εκείνος δεν δείχνει να συμμερίζεται την έλξη της, απεναντίας το αλκοόλ και η ελευθερία είναι αυτά που τον συγκινούν και τ' αποζητά στις μοναχικές νυχτερινές του εξορμήσεις. Οι δαίμονες κι οι ανοιχτοί λογαριασμοί του παρελθόντος όμως θα συναντηθούν πολύ αιφνιδιαστικά μαζί του και θα κληθεί να τους αντιμετωπίσει κι αυτός με τη σειρά του.
Τελευταίο αφήσαμε το μικρό Ιάσονα, γιος της Έρσας, ένα ονειροπόλο συνεσταλμένο αγόρι που ανέχεται λόγω της φτώχειας του bulling απ' τους συμμαθητές, κάνει όνειρα γιατί είναι παιδί και επιθυμεί το καλύτερο για κείνον και τη μητέρα του.
Και αν αναρωτιέστε ήδη τι ρόλο παίζει η ονειροπαγίδα σ' αυτή την ιστορία, το μόνο που θα σας πω είναι ότι ο συνδετικός κρίκος όλων των ηρώων, η αφανής μα κυρίαρχη πρωταγωνίστρια ανάμεσά τους, το ταπεινό αντικείμενο που παγιδεύει τους εφιάλτες και χρωματίζει ηχηρά τους πιο μύχιους πόθους, μετατρέποντας το σκοτάδι σε φως, είναι εκείνη.
Βλέπετε, στη ζωή αρέσουν οι ανατροπές και η μαγεία μπορεί να βρίσκεται στα πιο απίθανα, ταπεινά πράγματα. Αρκεί να έχουμε κι εμείς την ψυχή μας ανοικτή να της παραδοθούμε...
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
