Ενδιαφέρον δοκίμιο σε μεταγραφή Μιχάλη Α. Πόλη για τους λάτρεις της φιλοσοφίας, των αρχαίων Ελλήνων, του πολιτισμού και όχι μόνο. Ο Πλάτωνας κατά Διογένη Λαέρτιο, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Α. Ανώνυμο, αποτελεί ερμηνευτική απόδοση του τρίτου τόμου του έργου του Διογένη Λαέρτιου το οποίο αναφέρεται στον Πλάτωνα, όπως διαβάζουμε στην εισαγωγή.
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Σε όλη την έκταση λαμβάνουμε χρήσιμες, πολύτιμες πληροφορίες και γνώσεις για τη ζωή και το έργο του Πλάτωνα που ξεκινούν από τη γέννησή του. Στέκομαι σε αυτό καθώς –θα συμφωνήσετε κι εσείς– περισσότερο αναφερόμαστε ή αναζητούμε την εργογραφία τέτοιων προσωπικοτήτων παρά το οικογενειακό, το εκπαιδευτικό ή το φιλικό τους περιβάλλον, όμως εδώ μπορούμε να έχουμε μια σφαιρική όψη για εκείνον. Προσωπικά εντυπωσιάστηκα με το σχόλιο του Λαέρτιου όταν, μιλώντας για τους γονείς του, αναφέρει για τον πατέρα του ότι: Μέχρι τη γέννηση του Πλάτωνα, δεν συνουσιάστηκε μαζί της (με τη μητέρα του), υπονοώντας από τη μια ότι ο Πλάτωνας ήταν παιδί του Θεού και από την άλλη δείχνει την ύψιστη σημαντικότητά του αν όχι και τη μοναδικότητά του.
Διαβάζοντας μαθαίνουμε πολλά. Από το αρχικό του όνομα (Αριστοκλής) και το πώς απέκτησε το Πλάτωνας, την οικογένεια, τους δασκάλους, τους έρωτες ή τους μαθητές του ως τις αντιζηλίες και τις έχθρες του. Φυσικά όλη την εργογραφία του με υπογράμμιση στις πρωτιές του, δηλαδή τη χρήση διαλόγων με ποιοτικά χαρακτηριστικά, γεωμετρικά στοιχεία και επίκληση της πρόνοιας του Θεού κ.α.
Εσείς ξέρετε γιατί η μέθοδος της συστηματικής πνευματικής μελέτης και μαθητείας ονομάστηκε Ακαδημαϊκή; (βλ. σ. 31)
Εννοείται, συναντάμε μπόλικη φιλοσοφία... μεταξύ άλλων και για τη σημασία του έργου· ένα ζήτημα που οφείλει να απασχολήσει κάθε δημιουργό. Θα πει χαρακτηριστικά πως η αξία ενός ανθρώπου μηδενίζεται όταν κοιμάται αλλά και ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να αφήσει πίσω του κάτι για να τον θυμούνται, επειδή το έργο είναι εκείνο που δίνει την αξία στον άνθρωπο.
Επίσης, μέσω της ανάγνωσης δομείται μία επαφή με πολλές άλλες προσωπικότητες της αρχαιότητας, λιγότερο γνωστές στο ευρύ κοινό, που ίσως αποτελέσουν και αυτές έναυσμα περαιτέρω αναζητήσεων.
Στην ανάλυση των διαλόγων (του έργου του γενικότερα) επίσης έχουμε σαφείς προσδιορισμούς και πλατωνικά χαρακτηριστικά όπως: αποδεικτικές μέθοδοι, επαγωγή, δόγμα, χαιρετισμός, ταξινόμηση, σημειολογικά σύμβολα της αρχαιότητας... Επιπλέον επιχειρείται μια επαφή με τα επιγράμματά του.
Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στην ψυχή (τι αποτελεί την ψυχή ή από τι αποτελείται, ποια τα μέρη της), στα βασικά στοιχεία, στα αγαθά (και πώς διαχωρίζονται), στον χρόνο, στα όντα (πώς ορίζονται και πώς διαχωρίζονται), την ελληνική γλώσσα κ.α. Λόγος γίνεται για τα είδη φιλίας, πολιτευμάτων και επιστήμης, τα είδη λόγων, ομορφιάς, φιλανθρωπίας, ευδαιμονίας (πάντα κατά Πλάτωνα) ενώ θα σας γοητεύσουν οι υποδιαιρέσεις της μουσικής, οι διαιρέσεις γενικά των ήχων (που διαιρούνται κατά Πλάτωνα σε έμψυχους και άψυχους) και της αρετής και οι υποκατηγορίες της ρητορείας.
Παράλληλα, όλα τα παραπάνω αποτελούν διεύρυνση του γνωσιακού ορίζοντα για κάθε επιστήμονα, δημιουργό ή γενικότερα σκεπτόμενο άνθρωπο. Με αυτό το σκεπτικό-διαπίστωση κατά νου, οφείλω να προσθέσω τις πλατωνικές θέσεις περί της καταγωγής των πολιτών, τους τρόπους να ευεργετήσεις κάποιον, τις κατηγορίες δυνάμεων και τεχνών, όπως επεξηγούνται στο έργο του.
Ωστόσο, αν και ο Πλάτωνας μιλάει με τρόπο περίτεχνο και εξεζητημένο, για να μην είναι εύκολη η κατανόηση των κειμένων του για τους αμαθείς, όπως μας λέει ο Διογένης Λαέρτιος, το βιβλίο χαρακτηρίζεται από ευκρίνεια νοημάτων που κατανοείς πολύ εύκολα και με μεγάλη διαπεραστικότητα χωρίς εκτενείς αναλύσεις που ενδέχεται να κουράσουν τον αμύητο αναγνώστη. Εντέλει αποτελεί έναν πολύ καλό οδηγό για τη ζωή και το έργο του Πλάτωνα με όλα τα καίρια σημεία αλλά κι ένα έναυσμα –ενδεχομένως– για νέα μαθησιακά πεδία.
Βρείτε το!
