koukidaki: Φωτιά και νερό

Χρύσας Σπηλιώτη

Δημήτρης Γεωργαλάς, Στέλιος Καλαθάς, Έλενα Τυρέα

Σε μια ανώνυμη πόλη της Ευρώπης ζουν ο Ιρακινός Σαΐντ και η σύντροφός του, η Ιρανή Χαγιάτ, σημαδεμένοι από τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος που άφησαν στην πατρίδα τους. Ένας άντρας, κάνει λάθος στη διεύθυνση, μπαίνει στο σπίτι τους και βρίσκεται ξαφνικά όμηρος του Σαΐντ. Η Χαγιάτ προσπαθεί να τον συνετίσει, αλλά δεν τα καταφέρνει. Ο Σαΐντ, ο οποίος θεωρεί ότι οι ντόπιοι τον αντιμετωπίζουν ρατσιστικά, προσπαθεί να αποδείξει στον ξένο ότι προέρχεται από ένα μέρος πολιτισμένο και ότι του αξίζει να του φέρονται ανάλογα. Του διδάσκει με το ζόρι αραβική ιστορία και σκάκι. Ζουν μαζί εφτά μέρες και νύχτες.

Αρχικά, οι δύο άντρες, παγιδευμένοι στη μεταξύ τους σύγκρουση, βρίσκουν για λίγο δρόμο επικοινωνίας, ανακαλύπτουν ότι έχουν αρκετά κοινά στοιχεία και πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, ώσπου το ενδιαφέρον και των δύο για τη Χαγιάτ αναζωπυρώνει τον ανταγωνισμό τους. Στο έντονα συγκρουσιακό περιβάλλον εισβάλλει ο έρωτας και οι δύο άντρες έρχονται αντιμέτωποι διεκδικώντας την αγάπη της γυναίκας.

Όλα στο έργο παίζονται σαν μια παρτίδα σκάκι, απρόβλεπτη ως το τέλος.

Ένα έργο πολιτικό, ποιητικό για την αντιπαράθεση δύο κόσμων, της Δύσης και της Ανατολής. Δύο κόσμων τόσο διαφορετικών σαν τη «φωτιά με το νερό». Πίσω από την ιστορία των τριών μοναχικών ηρώων, διαθλώνται όψεις της σύγχρονης ιστορικής πραγματικότητας με τις χιλιάδες των θυμάτων πολέμου, τις μετακινήσεις πληθυσμών και τα καραβάνια των προσφύγων για μια καλύτερη ζωή. Το κείμενο αναδεικνύει στοιχεία της ζωής και της κουλτούρας δύο διαφορετικών πολιτισμών, του Ιράν και του Ιράκ, ενός άδικου πολέμου, αλλά κυρίως τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων που βίαια αποχωρίζονται τον προηγούμενο τρόπο ζωής τους και εγκλωβίζονται σ' ένα νέο, ξένο περιβάλλον.

Η Χρύσα Σπηλιώτη, με την ποιητική και συγχρόνως ρεαλιστική πένα της, εξωτερικεύει τον κλειστοφοβικό κόσμο των ηρώων: του Ανατολίτη, που είναι εγκλωβισμένος στον φονταμελισμό του, του Ευρωπαίου στην υποτιθέμενη ελευθερία του και της γυναίκας που είναι εγκλωβισμένη σε ένα πατριαρχικό περιβάλλον, είτε ζει στην Ανατολή, είτε στη Δύση. Αποτυπώνει την πολυπλοκότητα του κόσμου που ζούμε και μας υπενθυμίζει ότι στη ζωή όλα υπάρχουν: το γλυκό και το πικρό, ο πόνος και η χαρά, το γέλιο και το δάκρυ, η φωτιά και το νερό.

Σε μια εποχή που διαδραματίζονται σημαντικές ανακατατάξεις στον παγκόσμιο χάρτη και που οι πόλεμοι εναντίον αμάχων και αθώων συνεχίζονται, το έργο γεννά καίριους κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς θίγοντας πολλά σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως η αποδοχή της διαφορετικότητας, η μετανάστευση, η βία που ασκεί ο δυνατός προς τον αδύναμο, το χάσμα Ανατολής - Δύσης. Μία παράσταση όχι για τη διαφορετικότητα, αλλά για την ομοιότητα.

Το Φωτιά και νερό έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και έχει ανέβει στο θέατρο Tristan Bates Theatre της Αγγλίας. Στην Ελλάδα ανέβηκε για πρώτη φορά το 2007 σε σκηνοθεσία της Άσπας Τομπούλη.

Σημείωμα της συγγραφέα Χρύσας Σπηλιώτη το 2007:

Ανατολή και Δύση. Δυο κόσμοι τόσο διαφορετικοί σαν φωτιά με νερό. Δύο κόσμοι όπως μας λένε σε πόλεμο. Κι όμως οι άνθρωποι στην πραγματικότητα είναι παντού ίδιοι. Απλώς εκφράζονται πολύ διαφορετικά, όπως έμαθε ο καθένας, ανάλογα με τον πολιτισμό του. Και ποτέ κανένας πολιτισμός δεν πολέμησε με κανέναν άλλο.
Έγραψα αυτό το έργο γιατί θέλω να μάθω να σέβομαι τους αλλιώτικους ανθρώπους, αν και δεν είναι πάντα εύκολο. Προσωπικά, δεν με τρομάζει η διαφορετικότητα, αλλά η ομοιότητα πολλών ανά τον πλανήτη, να χτυπούν τον αδύναμο, τον απροστάτευτο. Κι αυτό νομίζω πως καταλύει κάθε έννοια πολιτισμού.