koukidaki: Γέρμα

Στην παράσταση Γέρμα σε διασκευή Κώστα Παπαπέτρου, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Πλατάκης, βρισκόμαστε σε ένα ακριτικό χωριό της Μάνης όπου η Γέρμα, μία παντρεμένη όμως άτεκνη γυναίκα, λόγω των κοινωνικών συμβάσεων δέχεται κατακραυγή. Διακαής της πόθος να αποκτήσει ένα παιδί, που φτάνει σε σημείο εμμονής. Κι έτσι, μην μπορώντας να υποφέρει άλλο, μην μπορώντας να διαχειριστεί το φορτίο της και ν' αποδεχτεί το αδιέξοδό της, θα φτάσει να υπερβεί τα όρια. Η Γέρμα θα σκοτώσει τον άντρα της σε μια προσπάθεια να αφανίσει όσα αυτός σηματοδοτεί και φωνάζοντας έτσι το δικαίωμά της για μία ζωή απαλλαγμένη από ψυχοφθόρα ήθη και βάρη.

Το έργο του Λόρκα, γραμμένο το 1934, έχει γνωρίσει μεγάλη αποδοχή από το ελληνικό κοινό με πάμπολλα ανεβάσματα ως σήμερα και, καθώς φαίνεται, εξακολουθεί να γοητεύει παρά το γεγονός ότι η συνθήκη του στην εποχή μας είναι ξεπερασμένη. Τι εννοώ; Καμία γυναίκα σήμερα δεν θα βίωνε αυτό το φορτίο επειδή έχουν αλλάξει οι κοινωνικές συμβάσεις και τα ήθη αλλά και επειδή η επιστήμη είναι πια σε θέση να λύσει θέματα υπογονιμότητας και ατεκνίας άρα δεν θα υπήρχε αδιέξοδο· χώρια που προσφέρεται και η λύση του διαζυγίου αν κάτι δεν πάει καλά. Παρ' όλα αυτά εμείς «βλέπουμε» την ηρωίδα ενταγμένη στο δικό της πλαίσιο (σε σχέση με την εποχή και τον τόπο, δηλαδή μία πολύ κλειστή κοινωνία συγκεκριμένης ιδεολογίας) ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η Γέρμα (Yerma => yermo/yerma => έρημος - έρμος - γέρμος - γέρμα) είναι μέρος της αγροτικής τριλογίας του Λόρκα (Ο ματωμένος γάμος και Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα τα άλλα δύο) ο οποίος εξετάζει και ψυχογραφεί γυναίκες ηρωίδες που ζουν στην ισπανική επαρχία βιώνοντας άδικα στερεότυπα, πατριαρχία, υποταγή κ.ο.κ.

Έτσι λοιπόν δεν γίνεται να ταυτιστούμε με τη Γέρμα σήμερα, μπορούμε όμως να αφουγκραστούμε την εσωτερική της πάλη απέναντι στην πίεση που ασκεί το περιβάλλον σε μία άτεκνη –μία άγονη– γυναίκα της εποχής της αλλά και σε σχέση με τη δική της επιθυμία να αποκτήσει παιδί το οποίο «πεισματικά» δεν έρχεται παρ' όλο που ο χρόνος περνάει. Γενικότερα, το δράμα της εμβληματικής αυτής ηρωίδας ξεκινά από το όνομά της (μια ομηρική χροιά) και επεκτείνεται σε κάθε διάσταση του κοινωνικού και ηθογραφικού πλαισίου μέσα στο οποίο ζει.

Το κοινωνικό αυτό δράμα, στη σκηνή του Μικρού Broadway, εμπλουτίζεται από τρομακτικές σκοτεινές υπάρξεις που, σαν σκιές, κυκλώνουν τα πρόσωπα σηματοδώντας είτε το γοτθικό στοιχείο της ψυχοσύνθεσής τους είτε το κακό που έρχεται, αλλά και από τον ίδιο τον Χάρο που καιροφυλακτεί (οι μάσκες του Ανδρέα Λιάλιου είναι ιδιαίτερες και τόσο καλές!), όπως και από τη μουσική και τα τραγούδια του Τάκη Μπινιάρη.

Θα βρείτε όλα τα «συστατικά» της τραγικής αυτής γυναίκας αλλά θα βρείτε και μια γκάμα «αποχρώσεων» (γλυκύτητα, συμπόνια, ανασφάλεια, φόβο, γέλιο, συγκίνηση, πίκρα κ.ο.κ.) σε ένα ρόλερ κόστερ κρεσέντο εναλλασσόμενων σκηνών που προχωρούν την υπόθεση ως την κορύφωση στο φινάλε.

Τζένη Κουκίδου