Ο δημιουργός που θυμάμαι από τη συλλογή Ειρμός Αιτιών την οποία είχα διαβάσει τρία χρόνια πριν, ο Νίκος Η. Φραντζής, επανέρχεται ποιητικά με το Διατελώ: Όσα βαθιά στη Γη θάψαμε, μα κείνα εριστικά γύρισαν πίσω ανθισμένα, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πηγή.
Στην εισαγωγή έχουμε ένα αναγνωριστικό κομμάτι όπου ο ίδιος αναφέρεται σε μια πορεία προς τον φευγαλέο στόχο της κατάκτησης του εαυτού, όπως και σε κάτι άλλο πιο ουσιαστικό, υπό την έννοια ότι το παραπάνω λίγο πολύ το ξέρουμε, το καταλαβαίνουμε στην ποιητική διαδρομή (εξαιρώντας το επίθετο «φευγαλέος» που είναι θέμα ατομικής αντίληψης). Γράφει λοιπόν ότι η Τέχνη παραμένει πάντα παρούσα, δίπλα μας, φωτίζοντας αυτές τις, κατά τ' άλλα, σκοτεινές και αδιόρατες μάχες του ανθρώπινου πνεύματος, εννοώντας την τέχνη μέσω της οποίας εκφράζεται κανείς αλλά, σε ένα δεύτερο επίπεδο, το ίδιο αφορά και την τέχνη που συναντά κανείς, αυτή με την οποία έρχεται σε «επαφή».
Τα κείμενα του βιβλίου χωρίζονται σε τρία μέρη, Εκπνοή, Εισπνοή και Παύση ενώ επίτηδες αφήνω, προς το παρόν, την Ανάσταση, το τελευταίο μέρος του, απέξω. Θα το συναντήσουμε αργότερα το στοιχείο αυτό, πάντως, ως προς τα τρία πρώτα, γίνεται σαφές πως έχουμε τις δύο βασικές λειτουργίες της αναπνοής –κι όπου αναπνοή ισούται με ζωή, βίωμα– και την τόσο μικρή στιγμή όπου δεν ισχύει ούτε το ένα ούτε το άλλο, το σημείο όπου παύουν οι λειτουργίες· δηλαδή το σημείο που νεκρώνει το ον με βιολογικούς όρους. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που ξεκινά με την εκπνοή. Προφανώς και θέλει να αποβάλει πρώτα ό,τι υπάρχει και δεν χρειάζεται, μια κάθαρση ίσως, και μετά να προσκαλέσει αυτά που πρέπει ανανεώνοντας το «οξυγόνο» (του). Ωστόσο, γεννάται η αίσθηση πως στο σημείο της παύσης υπάρχει το απόσταγμα της διαδικασίας –και όχι άδικα. Είναι γνωστό πως για να επαναπροσδιοριστείς πρέπει να σταματήσεις, να σκεφτείς, να εξάγεις τα συμπεράσματά σου και να προχωρήσεις έχοντας πια τη γνώση (εαυτού). Μάλλον, αυτό είναι το σημείο της παύσης και προφανώς για κάτι τέτοιους λόγους είναι γόνιμες οι παύσεις.
Στην Εκπνοή διακρίνουμε το μαύρο ως χρώμα ή «χρώμα», το αστικό τοπίο και την ανάμνηση ως «απόχρωση». Ιδιαίτερο ρόλο όμως έχουν τα ιμάτια –και εδώ αλλά και σε όλη την έκταση– με όλους τους τρόπους και τις έννοιες που μπορούν να αποδώσουν ή αποδοθούν τα ρούχα, σηματοδοτώντας μια γκάμα πραγμάτων με κυριότερο όμως το εξωτερικό περίβλημα.
[...] θα βρειςσωρούς με σκουριασμένα μέταλλα.Άμορφα και θλιβερά σκουπίδιαπου μάζευα, άλλοτε από επιλογήκαι άλλοτε από καθαρή αδυναμία.
Η όμορφη σύνταξη του λόγου και η εκφραστική ροή, που γοητεύει, κυριαρχεί, αλλά και σε όλα τα μέρη εξίσου.
Σε αυτό το μέρος βρίσκουμε και το ...Το δε ψεύδος λυσιτελές που δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο koukidaki.gr το 2021 (δυστυχώς δεν αναφέρεται στο βιβλίο η πρώτη του δημοσίευση –εσφαλμένα), όμως ιδού, υπάρχει και μπορείτε να έχετε ένα απόσπασμα της συλλογής.
Περνώντας στην Εισπνοή το φως έχει κυρίαρχη παρουσία και νομίζω σηματοδοτεί και το λευκό σε αντίστιξη του προηγούμενου, του μαύρου. Σε αυτό το μέρος μετράει η κάθε προτροπή ή συμβουλή του ποιητή.
Κι έδινε η Ζωήσ' όσους με Τόλμη τη δοκίμασαν.
Κι ακολουθεί η Παύση. Το ανάμεσο των δύο άλλων; Το σημείο μηδέν; Όπως κι αν εισπράττει κανείς την παύση, εδώ βλέπουμε την γόνιμη υφή της ανάμνησης και συναντάμε τη ζωτική αισιοδοξία.
Τέλος, η Ανάσταση, δηλαδή το μετά (της κάθε διεργασίας ή επεξεργασίας ή επανεκκίνησης...) και το αιώνιο, το αέναο. Αν το καλοσκεφθείς, μας την όφειλε την ανάσταση και καλώς υπάρχει για να κλείσει (σφραγίσει) την ποιητική αυτή διαδρομή.
Ποιητές θα υπάρχουν πάντα, να θρηνούνε εύλογα για όσα χάνονται στη λήθη, επ' αφορμή ασήμαντη.
Με δυο λόγια; Μιλάει για ενδοσκόπηση, βάζει ψυχή, κουβαλά μια υποδόρια λαχτάρα, είναι σκεπτόμενος, ευθύς και γοητευτικός. Αντιπαραβάλει πίσω από τους στίχους τη γέννηση και τον θάνατο ως αρχή και τέλος(;) όμως σαν να μην αποδέχεται το οριστικό του τέλους εφόσον υπάρχει αχός που υφίσταται και πέρα του έμβιου βίου ενώ ανάμεσα στα δύο αυτά σημεία βρίσκεται η πορεία (του/μας) για την κατανόηση του εαυτού. Και όλο αυτό μέσα από την αμφιβολία ενός «αν»· αν είναι έτσι, αν αυτό το σχήμα υφίσταται...
Αξίζει!
