Γιάννη Σμίχελη
Απόπειρα ενός ποιητικού θεατρικού έργου
Πρωταγωνιστές· γιατί όλοι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο:
Μπάμπης: Έλληνας μετανάστης, μάγειρας
Μπάμπης, ο αλλιώτικος: ο άλλος του εαυτός
Κώστας: μάγειρας, συνδικαλιστής, μέλος του κόμματος
Ντέπυ: η σύζυγος του Κώστα, υπάλληλος εστιατορίου
Μήτσος: ο πατέρας και μπάρμπας
Βλάσης: ο πρωτότοκος υιός σερβιτόρος
Στέλιος: ο δευτερότοκος υιός μάγειρας
Πίνος: χρεοκοπημένος εστιάτορας μάγειρας
Σωτήρης: ακροδεξιός, μάγειρας
Βασούλα: σερβιτόρα
Μίλτος: Έλληνας, παλιός μετανάστης
Συνάδελφος: Έλληνας, παλιός μετανάστης
Βοηθός Α ή Πασχάλης: νέος μετανάστης, βοηθητικός κουζίνας
Βοηθός Β: βοηθητικός κουζίνας
Τάκης: Σεφ εξ Ελλάδος με περγαμηνές
Αχυράνθρωπος: άνθρωπος του Μήτσου, βιτρίνα
Αφηγητής
1.
Αφηγητής:
Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό
είναι κοινότυπη και κυνική αλήθεια
μα και κάπως σχετική.
Η δική μου ιστορία μιλάει
για γαύρους, μπαρμπούνια, τσιπούρες
γαρίδες, καραβίδες και καβούρια
χταπόδια, καλαμάρια και σουπιές
πιράνχας, λαγοκέφαλους, σμέρνες και σκορπίνες
καβούρια, αχινούς, μύδια, στρείδια
κοντολογίς
πόλεμος μεταξύ μαλακίων, οστρακοειδών και σπονδυλωτών
δηλητηριωδών, σαρκοβόρων, σκληρόπετσων, ευέλικτων και
τρεχάτε να ξεφύγουμε ή μας τρώνε κι αγιάζουμε
όλοι εναντίον όλων
κι ο καθένας με τα όπλα του
μέχρι εσχάτων
τι κι αν έχουν παρόμοιο μέγεθος
και διαφορές μικρές
ο νόμος λέει πως όλοι δεν χωράνε
και κάποιοι θα φαγωθούν.
Έτσι λέει ο νόμος ο υπάρχων και κυρίαρχος
εμείς τι λέμε είναι άλλο πράγμα
κι αυτό θα διαλευκάνουμε
με το ξεδίπλωμα των φωνών.
Διότι
αυτό που λέμε είναι ότι αντιλαμβανόμαστε
από τις πράξεις μας
και οι πράξεις μας είναι η προέκταση των
φωνών μας.
Φυσικά η ταυτοχρονία τους έχει
το μεγαλύτερο ενδιαφέρον
εγχείρημα που μόνο η ταπεινότητα
συμβάλλει ουσιαστικά στην πραγματοποίησή του.
Σκάμε κι αφουγκραζόμαστε εμάς
διότι είμαστε συνάμα πολλοί
όλοι όσοι έχουν περάσει απ' τη ζωή μας
έχουν και κάτι αφήσει,
σκάμε κι ακούμε τη σιωπή μας,
σκάμε και γράφουμε ακολουθώντας
τις φωνές της,
το βουλώνουμε για να μιλήσουμε
όπως ποτέ ως τώρα δεν τολμήσαμε
όχι για να γιατρέψουμε τον πληγωμένο εγωισμό
μήτε για την υστεροφημία
ούτε καν για να παρέμβουμε,
το τελευταίο δεν εξαρτάται από μας
αλλά από τους αναγνώστες
εφόσον ό,τι διαβάσουν τους κάνει
κλικ,
γράφουμε για να συλλάβουμε τα κολλήματά μας
ώστε να τα βρούμε με τον εαυτό μας
τον περίγυρό μας, την κοινωνία
την ανθρωπότητα, τη φύση
και το σύμπαν.
21.06.2017
7 χρόνια από το πρώτο μνημόνιο και για πρώτη φορά μας υπόσχονται έξοδο, όχι από την κρίση, αλλά στις αγορές, συγκεκριμένα τις χρηματαγορές, τις πιο ψεύτικες και αλλοπρόσαλλες μπίζνες μιας και δεν υπάρχει κανένα προϊόν παρά ό,τι βαφτίζουν οι μεγάλοι οικονομολόγοι της σχολής του Σικάγου και του νεοφιλελευθερισμού και οι κατοπινοί επίγονοί τους, τυπάκια του χοντρού τζόγου και των θεωριών των παιγνίων στις πλάτες των άλλων. Εγώ την δική μου έξοδο την έκανα το 2012 από την Ελλάδα που κατέρρεε δίχως να πιστεύω πως θα γλιτώσω απ' την κρίση παρά μονάχα να την διαχειριστώ, γιατί όποιος είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και με τους άλλους ξέρει πως το μεροδούλι μεροφάι θα είναι η καλή εκδοχή της εποχής που μας έρχεται. Πάμε λοιπόν!
13.04.2019
9 χρόνια μετά την περίφημη εμφάνιση Γιωργάκη στο Καστελόριζο. Η χώρα πια είναι εκτός μνημονίων, εντός αγορών με την χαμηλότερη απόδοση ακόμη και από εκείνη των αμερικάνικων ομολόγων, άκουσον άκουσον, να δανείζεται . Όλοι μιλούν για ένα θαύμα της κυβέρνησης Τσίπρα, αναφέρομαι στους θεσμικούς παράγοντες της ευρωπαϊκής και διεθνούς φεουδοκαπιταλιστικής σκηνής. Τα μαύρα πρόβατα έγιναν τσοπανόσκυλα, η επαναστατικότητα μεταμορφώθηκε σε realpolitik και οι κωλοτούμπες σε πολιτική πρακτική επιβίωσης με το καλαμάκι λίγο πάνω απ' την στάθμη του νερού. Οι Βρετανοί φεύγουν από την ΕΕ για να μείνουν, οι Τούρκοι μένουν στο ΝΑΤΟ για να φύγουν, οι Αμερικανοί υπονομεύουν την διεθνοποιημένη οικονομία για να την κάνουν αμερικανοδιεθνή και οι εξοπλισμοί τραβάνε την ανηφόρα. Ευτυχώς που λιώνουν οι πάγοι τόσο γρήγορα ώστε η φύση να προλάβει την ανθρώπινη γκαβομάρα. Ίσως έτσι γίνουμε θέλοντας και μη ειρηνιστές τελικά. Ίσως να γλιτώσουμε και από τον πόλεμο του Καστελόριζου μιας και οι Τούρκοι το εξαφάνισαν από τους χάρτες, οι πολυεθνικές ετοιμάζονται να ρουφήξουν πετρέλαια και γκάζι λες και είναι φραπεδιά κάτω από την Ακρόπολη σερβιρισμένη ενώ οι Αμερικάνοι προετοιμάζουν τους λαούς των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου για πόλεμο. Όσο για μένα ολοκληρώνω την εκπαίδευση της φροντίδας ηλικιωμένων και το μόνο μέλημα είναι να φροντίζω γέρους ανθρώπους να πεθάνουν αξιοπρεπώς πριν φτάσει η καταστροφή.Τι ωραία! Μια πολύ αισιόδοξη ατμόσφαιρα.
27.3.2023
Οι Γερμανοί εργάτες στον δρόμο, η πιο μεγαλειώδη κινητοποίηση κατά του κοινωνικού νεοφιλελευθερισμού που με τον μανδύα των αναγνωρισμένων δικαιωμάτων του ατόμου στη φτώχεια, την ανεργία και τον πρόωρο θάνατο μπορεί ο κάθε εξαθλιωμένος να επιλέγει ελεύθερα την μέθοδο αφανισμού του. Οι Γάλλοι ήδη εδώ και μήνες στρέφονται κατά της πολιτικής μακρονεκμετάλλευσης. Οι επενδυτές ζορίζονται μιας και το τραπεζικό σύστημα περνά ξανά έναν σεισμό που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην σοσιαλιστικοποίηση των χρεοκοπιών και στην κρατικομονοπωλιακή επίταση της εκμετάλλευσης. Πλησιάζει η στιγμή του εξασφαλισμένου μηνιαίου εισοδήματος εξαθλίωσης, της δωρεάν εγγυημένης εθελοδουλίας στον κυκεώνα των εργασιακών φέουδων. Η καρδιά του δυτικού καπιταλισμού σε πλήρη ανεπάρκεια οδηγείται στην εντατική τύπου Μητσοτάκη. Η πυρηνική απειλή είναι ένα καλοστημένο σχέδιο τρομοκράτησης και αύξησης εξοπλιστικών δαπανών. Οι ιππότες των ιερατικών κερδολαγνείων επιδίδονται στο ιερό έργο διάδοσης της καταστροφής, αρκεί να είναι έξω από το πεδίο βολής. Μόνο που πάντα σ' αυτές τις μανούρες μόνο ένας κερδίζει, ο πιο δόλιος και αχόρταγος σαν τον βοθρατζή και στο τέλος, ως τέρας βαναυσότητας, εκτελείται από την αφύπνιση της ανθρωπιάς.
Μπαμ
Ταξιτζής: Σιγά την πόρτα, κύριος!
Μπάμπης: Ρε φίλε κάνε γρήγορα, βιάζομαι. Άνοιξε το πορτπαγκάζ, κατέβασε τα πράγματα. Άιντε. Τσάκα τσάκα.
Ταξιτζής: Σιγά ρε, ποιος σε κυνηγάει; Βιάζεσαι να πας στον γάμο σου;
Μπάμπης: Πόσα; Λέγε;
Ταξιτζής: Δεκάρικο.
Μπάμπης: Οκ. Πάρ' το κι άντε στο καλό.
Ταξιτζής: Γεια χαρά και καλή τύχη.
Μπάμπης: Πού στο διάολο είναι; Το λένε... πού 'ναι η κάρτα; Μα πού στο διάολο την έβαλα; Στις τσέπες τις μπροστινές δεν είναι, στου πισινού την τσέπη δεν είναι, πού στο ανάθεμα είναι; Γαμώ τις τσέπες μου, γαμώ και το μυαλό μου. Ααα ναι, ναι στο πορτοφόλι, όλα τα σημαντικά στο πορτοφόλι τα βάζω. Να τη, διπλωμένη στη θηκούλα η καρτούλα. Μάλιστα, το λένε ΚΑΡΒΟΥΝΟ και βρίσκεται στο νούμερο 235. Και γω είμαι στο νούμερο... για να δω, πινακίδα στον τοίχο;.. νανανανάν... είμαι στο νούμερο 220. Φτου! Πρέπει να περάσω απέναντι κουβαλώντας όλα τα μπαγκάζια. Αμάν αμάν, φτου και ξανά φτου, γιατί μου το κάνεις αυτό Θεούλη μου μετά από τέτοιο μακρινό ταξίδι και τώρα βρήκες να βρέξει, αχ γιατί; Και δεν έχω πάρει ομπρέλα. Πού στα τσακίδια είναι το κωλομάγαζο;! Δεν το βλέπω από δω. Γαμώ την τύχη μου, γαμώ, μες στην βροχή, σε ξένο τόπο ολομόναχος, με μια διεύθυνση στο άγνωστο και με τρύπια βάρκα, δίχως ομπρέλα με τέτοιο καιρό, εεε πες μου εσύ τι είναι κάποιος στη βροχή δίχως ομπρέλα, εεεεεε, γαμώτο, εε; Δεν είναι τρύπια βάρκα από μόνος του, αφού σε λίγο όλα τα ρούχα μου θα γίνουν μούσκεμα και η υγρασία θα παγώσει το δέρμα μου και μετά θα φτάσει στα κόκαλά μου; Ενώ μια ομπρέλα αν την βάλεις ανάποδα επιπλέει στο νερό και γίνεται βάρκα ταυτόχρονα, άρα... τι λέω ο βλαμμένος, τι λέω;.. παραμιλώ με την πρώτη ανάποδη, γαμώτο. Μπαφ, μπουφ, με αυτά τα δυο χαστούκια θα συνέλθω. Έτσι μπράβο, έρχεται το μυαλό στη θέση του. Δεν πρέπει να μεμψιμοιρώ. Δεν θέλω γκρίνιες. Να εκεί στο υπόστεγο θ' αράξω μέχρι να περάσει η μπόρα. Τρέχα βλαμμένε, τρέχα και τράβα και τα πράγματά σου,.. σβέλτα ρε! Άιντε βόδι! Άιντε γάιδαρε, κουβάλα και σκάσε! Θετικά! Να σκέφτεσαι θετικά. Όλα θα πάνε κατά ευχή. Ο καθένας έχει τη θεσούλα του σ' αυτό τον κόσμο γαμώτο, εεεεε; Υπομονή φιλαράκο και ψυχραιμία. Θα την βρεις τη θεσούλα σου. ΨΥ-ΧΡΑΙ-ΜΙ-Α! ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ. Τώρα ξεκινάς απ' την αρχή. Cool, κατάλαβες; Cooooooooooool, αγόρι μου και ΠΡΟ-ΣΟ-ΧΗ. Οπ, να, να.. Να 'το, είδα την επιγραφή. Ωραία, δεν είναι μακριά. Πάρε βαθιά ανάσα και ΠΑΜΕ.
Αφηγητής:
Ήμασταν 2, κατόπιν 3,
γίναμε 7 σε λίγο 9
κάποιοι λένε δεν χωράν
τόσα δις στην μικρούλα μας τη γη,
φτώχεια, πείνα, γαιομηνίες
και πόλεμοι πυρηνικοί
επακόλουθα της αλόγιστης
τεκνοποιίας.
Πολύ γαμήσι δίχως προφυλακτικό
Τι παραλογισμός κι αυτός!
Να θέλουν λέει οι ζωντανοί ν' αναπαράγονται
σεξουαλικώς,
Ποποποπο!
Ρε γιατί το Internet πορνοποιήθηκε;
Για να μας προστατέψει
απ' τις κακές συνήθειες.
Όχι πια σεξ, μόνο μαλακία.
Κανένα παιδί πάνω στη γη,αλλιώς
ΕΓΚΛΗΜΑ ΠΡΟΜΕΛΕΤΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΕΞΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ!
Να κατηγορηθούν οι τεκνοποιητές για τρομοκρατία!
Περί συστάσεως συμμορίας με κεντρικό πυρήνα
και βασικούς εγκέφαλους τους πολύτεκνους!
Με την υπερδραστηριότητά τους στο κρεβάτι
απειλούν τα προνόμια επιβίωσης των ήδη ζωντανών.
Η καύλα γεννά παραφροσύνη
Εδώ ο κόσμος πλημμυρίζει νερά
και τα μουνιά αμολάνε ασυλλόγιστα κουτάβια.
Να κατηγορηθούν για καταπάτηση του διεθνούς φυσικού δικαίου
και οι μεγάλες δυνάμεις να ξεκινήσουν πόλεμο εναντίον τους.
... ... ... ...
Κι εγώ; Τι κάνω;
Δεν ξέρω
Χαμένος στο διάστημα
Μπάμπης: Γεια!
Βλάσης: Γειαααααα!
Μπάμπης: Με λένε Μπάμπη. Είμαι ο καινούργιος. Μόλις έφτασα. Έγινα ολίγον τι παπάκι, αλλά... εντάξει είμαι. Με τον μπάρμπα... Μπάρμπα...
Βλάσης: Mήηηηητσο!
Μπάμπης: Αχ με με... με συγχωρείτε!
Βλάσης: Συγχωρεμένος.
Μπάμπης: Ναι, τον μπαρμπα-Μήτσο ψάχνω. Μ' αυτόν μίλησα στο τηλέφωνο. Μου 'πε πως... χρειάζεστε μάγειρα. Έτσι δεν είναι; Εεεεεεε;
Βλάσης: Πώς σε λένε είπαμε;
Μπάμπης: Ορίστε; Εεεεεεε... Μπάμπη, εεεεεε... Χαράλαμπο Βρασίλη.
Βλάσης: Μπάστα ένα λεπτό.
... ...
Τούλα: Οκ.
Βλάσης: Από δω η μαααντάμ Τούλα.
Τούλα: Χμμμμμ.
Βλάσης: Καλά ρε μάνα, μην τα παίρνεις στο κρανίο, δεν σε πρόσβαλα, κυρία σε είπα στα... γαλλικά. Είμαι και γαλλομαθής βλέπεις. Χιχιχι. Ο Μπάμπης, μόλις κατέφθασε, αεριωθούμενος... Για δουλειά.
Τούλα: Τι ξέρεις να κάνεις;
Μπάμπης: Να... να... μαγειρεύω.
Τούλα: Καλά! Αυτά μας τα παν κι άλλοι.
Μπάμπης: Μέσα στην κουζίνα.. κυρία Τούλα τα κάνω όλα. Προετοιμασία, μαγείρεμα, πλύσιμο... και καθάρισμα. Όλα. Δεν κολλάω στους τύπους. Δουλειά να έχω και τραβάω κουπί.
Τούλα: Είχες μαγαζί;
Μπάμπης: Εεεεεεεε, ναιιι. Πώς το καταλάβατε;
Τούλα: Χα. Έχουμε και 'μείς τις πληροφορίες μας. Δεν είμαστε χθεσινοί. Σε ψάξαμε πριν σε καλέσουμε.
Μπάμπης: Ακόμα το έχω. Μα δεν πάει καλά μες στην κρίση. Τ' άφησα στον συνέταιρό μου και σ' ένα φίλο. Δεν μας ταΐζει όλους. Έχω και χρέη. (Από μέσα του) Παρά πολλά.
Τούλα: Δηλαδή, ήρθες για λίγο, μερικά φράγκα να μαζέψεις και θα την κάνεις πίσω.
Μπάμπης: Ο.. οο.. όχι, θέλω να μείνω. Έχω αφήσει γονείς κι αδελφό στο πόδι μου. Δεν ανησυχώ. Θα πρέπει να τους στέλνω λεφτά. Έχουμε πολλά δάνεια και χρειάζονται βοήθεια.
Τούλα: Δεν νομίζω να φαντάζεσαι ότι θα πλουτίσεις εδώ;
Μπάμπης: Μα τι λέτε τώρα; Τα προς το ζειν.
Τούλα: Αυτό ο καθένας το εννοεί διαφορετικά.
Μπάμπης: Εγώ ζω με τα βασικά.
Τούλα: Κι αυτό ο καθένας το φαντάζεται διαφορετικά. Για έναν Σκοτσέζο το ουίσκι είναι βασικό εσύ όμως δεν είσαι Σκοτσέζος, έτσι δεν είναι, ε; Εσύ τι πίνεις, ε;
Μπάμπης: Κλασικά, κρασί.
Τούλα: Ναι, αλλά πόοσο;
Μπάμπης: Ένα δυο ποτηράκια.
Τούλα: Σίγουρα ποτηράκια, κι ένα δύο, ή ένα δυο λίτρα στις ποτήρες που έχουν εδώ για την μπύρα;
Μπάμπης: Όχι, όχι. Ποτηράκια ένα δύο.
Τούλα: Οκ. Και η λεγάμενη πού είναι;
Μπάμπης: Ορίστε;
Τούλα: Γκόμενα δεν έχεις, παιδάκι μου;
Μπάμπης: Εεε, μία περιστασιακά, όχι κάτι ιδιαίτερο.
Τούλα: Δηλαδή;
Μπάμπης: Δεν έχω μόνιμη σχέση. Ό,τι κάτσει.
Τούλα: Συγγνώμη που γίνομαι αδιάκριτη, θέλει να σε επισκεφτεί;
Μπάμπης: Μπα, δεν νομίζω. Άλλωστε όλα είναι σχετικά. Δεν υπάρχει ζοριλίκι... Αν είναι θα πάω να την βρω εγώ, εφόσον τα βρούμε στην άδειά μου.
Τούλα: Γκούχου, γκούχου. Σε ποια;
Μπάμπης: Στην άδειά μου, λέω, όταν θα κάνω διακοπές.
Τούλα: Πολύ μακριά σκέφτεσαι. Κάτσε να δούμε τι καπνό φουμάρεις και τι ψάρια πιάνεις.
Μπάμπης: Εεε ναι, εντάξει, μα αφού σας έχουν μιλήσει, δεν σας έχουν μιλήσει;
Τούλα: Ποιοι; Τα πουλιά; Αυτά μόνο κελαηδάνε. Έχουμε και εμείς εδώ πολλά πουλιά, πίσω στην αυλή. Ο άντρας μου τα αγαπάει πολύ. Πρόσεξε μην πεις στον Μήτσο κάποια βλακεία για τα πουλιά. Σε έφαγε, μ' ακούς; Προσοχή!
Μπάμπης: Καλά. Μα δεν έχω σχέση εγώ με πτηνά.
Βλάσης: Δηλαδή δεν έχεις καθόλου; Εδώ θ' αποκτήσεις. Θα δεις τι καλά που είναι. Το πρωί σαν σου κελαηδούν στ' αφτιά. Τ' αφτάκια σου στο τέλος θα παίζουν μουσική όλη μέρα. Θα μάθουν να γράφουν από μόνα τους αυτόματα μουσική. Θα γίνεις συνθέτης.
Τούλα: Βλάση κόψε τις χοντράδες. Δεν βλέπεις που ο Μπάμπης έχει λεπτούς τρόπους, ε; Λοιπόν, αν μας κάνεις και μείνεις, μπορείς να καλέσεις την δικιά σου.
Μπάμπης: Αν και δεν είναι δικιά μου θα το έχω υπόψιν μου κυρία Τούλα. Έχω κόψει τις δεσμεύσεις και το ενδεχόμενο παντρολογήματος. Πάντως δεν θα παραλείψω. Αν και όταν της τηλεφωνήσω, και είναι διαθέσιμη, και θέλει, και μπορεί, και και και...
Α
Μπάμπης (Εντελώς διαφορετικός, μελαγχολικός και πληγωμένος. Σαν να μην έχει πάει ποτέ στο εστιατόριο. Να κοιτάζει τον νυχτερινό ουρανό. Φευγάτος και συνάμα με βλέμμα ειρωνικό.):
Σ' αγάπησα ολόκληρος και κάτι παραπέρα
Με πάθος, ορμή, δίχως ελπίδα
και με ονειροπολήσεις
Η κάθε εμμονή να ζητά
εσένα
Πιο τρελός δεν γινόταν να γίνω
Τα όρια έμαθα να διευρύνω
Εκεί που κλάμα και γέλιο συναντιόνται
κάθε φορά
επώδυνα και λυτρωτικά.
Θυμάσαι;
Κάθε τέταρτο και τηλεφώνημα
Τότε δεν είχα κινητό
το 'παιζα αντιδραστικός στην τεχνολογία
ήθελα λέει να είμαι ελεύθερος
από τέτοια μαραφέτια.
Μιας και δεν είχα ούτε σταθερό στο σπίτι
δώσ' του με την βέσπα
να σβουρίζω στο Ρέθυμνο
από τον ένα τηλεφωνικό θάλαμο στον άλλο
όλους τους είχα εντοπίσει
σε σημείο να πηγαίνω με κλειστά μάτια
στο τέλος με χαιρετούσαν κιόλας
ναι σου λέω, τ' ακουστικά
μου έλεγαν, γεια σου ερωτιάρη
τι κάνεις ερωτοκτυπημένε
ρε τελικά θα την ρίξεις την γκόμενα
ή θα σε μαζεύουμε με το κουταλάκι;
Τελικά σ' έπεισα, έτσι νόμιζα το στουρνάρι
και με μάζευα όχι μόνο με τα κουταλάκια
αλλά και με τις απόχες
τόσο ψάρακας εις την νι που ήμουν
εμ, εμ, εμ
ακόμα τρέχουν τα αίματα απ' τ' αγκίστρια σου.
Copyright © Γιάννης Σμίχελης All rights reserved, 2023
Πρώτη δημοσίευση
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Giovanni Giacometti (Still life on a chair, 1927)
Το θεατρικό του Γιάννη Σμίχελη Δάφνες του Δαφνιού δημοσιεύθηκε στο koukidaki από τον Αύγουστο του 2023, κάθε Πέμπτη, σε δεκαοχτώ μέρη. Η συνέχεια εδώ.
