Το μυθιστόρημα Ολιέβιν, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν, με αυτό το εύηχο όνομα που γοητεύει τους ακουστικούς πόρους, όπως άλλωστε είναι και οι υποσχέσεις που δίνει ένα πιάνο –όπως αυτό στο εξώφυλλο– υπογράφεται από τον Κώστα Γραμματικόπουλο. Μια πένα οικεία και πολύ γνώριμη για τους αναγνώστες του ιστότοπου αφού έχουμε αναφερθεί στα έργα του· να θυμίσω εν τάχει: Οι απόκληροι, Τρεις ευχές και Θα τα πω όλα στον Θεό.
Σε αυτό το βιβλίο του σκαρώνει μια μυθοπλασία εποχής με κεντρικά της πρόσωπα έναν δάσκαλο και τη μαθήτριά του. Αν τώρα υποθέσατε πως ο δάσκαλος και η μαθήτρια σχετίζονται με τη μουσική και το πιάνο, ναι, έτσι είναι και όχι μόνο. Σε όλη την έκταση διάφορα γεγονότα συνδέονται με μουσικά κομμάτια όπως και οι συναισθηματικές καταστάσεις των ηρώων και γενικότερα, δημιουργείται η αίσθηση πως όλη την ώρα ακούγεται ένα μουσικό χαλί μεγάλων, πολύ σπουδαίων και πασίγνωστων έργων.
Από το πρώτο κεφάλαιο «βλέπεις» να έρχεται κάτι καλό, δίνει υποσχέσεις για μια ιστορία –ή και περισσότερες– με ενδιαφέρον ενώ συναντάς μια αρχοντιά και μια καλλιέργεια όπως θα περίμενες σε ένα κλασικό μυθιστόρημα εποχής. Το σύνολο σαγηνεύει και είναι πλημμυρισμένο από μουσική.
Οι χαρακτήρες της ιστορίας ζουν στην ίδια εποχή με έναν Τσαϊκόφσκι, έναν Τουργκένιεφ, έναν Ντοστογιέφσκι, έναν Λένιν, έναν Γουίλιαμ Φόκνερ... Όχι μόνο ζουν τότε αλλά συναναστρέφονται μαζί τους ή θα μπορούσαν τέλος πάντων να αλληλεπιδράσουν μαζί τους. Κι αν αναρωτιέστε μήπως η ιστορία εξελίσσεται σε μια άλλη χώρα, να σας πω ότι η ιστορία εξελίσσεται στη χώρα μας κυρίως, οπότε στις προσωπικότητες που κυκλοφορούν στα ίδια σαλόνια ή μέρη με τους χαρακτήρες βάλτε και την Πηνελόπη Δέλτα, τον Άγγελο Σικελιανό, τον Γιώργο Σεφεριάδη (Σεφέρη) κ.ά.
Από το τέταρτο κεφάλαιο έχω αρχίσει ν' αναρωτιέμαι πώς θα μπλέξει τους χαρακτήρες και τι θα συμβεί, καθώς μου έχει δώσει ήδη την εντύπωση ότι έχω «δει» το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας άρα το ερώτημα που γεννιέται είναι τι άλλο θα συμβεί! Φυσικά και συμβαίνουν πολλά γεγονότα στην πορεία όμως η πύκνωση είναι αισθητή. Στα χέρια ενός άλλου συγγραφέα, η ίδια υπόθεση, θα είχε καλύψει τρεις και τέσσερις φορές περισσότερες σελίδες κειμένου. Από την άλλη, νομίζω ότι ο συγγραφέας δεν ήθελε να εστιάσει τόσο στην υπόθεση –τις εξελίξεις της πλοκής– όσο στη σχέση μαθήτριας δασκάλου ή το αντίστροφο. Αυτά τα δύο πρόσωπα συνδέονται μέσω της μουσικής, αυτήν έχουν ως συνδετικό τους κρίκο και τόπο αναγωγής, με αυτήν εξωτερικεύουν συναισθήματα, με αυτήν καταλαβαίνονται... και αυτά τα δύο πρόσωπα, αν και δεν συνδέονται με κάτι άλλο (ηλικιακά, καταγωγή, συγγένεια...), είναι που μοιράζονται τελικά μια κοινή πορεία: από διαφορετικό «δρόμο» και για εντελώς άλλη αιτία βρίσκονται να περνούν τη ζωή τους μοναχικά.
Στο ύφος, συναντάμε έναν αφηγητή που μιλάει σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο και με κάνει ν' αναρωτιέμαι για την ταυτότητά του (Η σκοτεινή φιγούρα την οποία σας αναφέραμε πριν από λίγο, ήταν ο... ή Διαισθανόταν ότι βρισκόμασταν στην αρχή του κακού.) παρόλο που όλα δείχνουν πως πρόκειται για τον ίδιο τον συγγραφέα και, από την άλλη, τα πρόσωπα αποκαλούνται με το ονοματεπώνυμό τους σχεδόν σε όλη την έκταση (Η Άννα Σταθάτου βρισκόταν σε αδιέξοδο. [...] Η Όλγα Μανωλάκου την άκουγε συνοφρυωμένη.) γεγονός που δομεί μια «τεχνιτή» απόσταση ανάμεσα σε χαρακτήρες και αναγνώστη. Ευδιάκριτη είναι και η παράλληλη αφήγηση, που αναδεικνύει διαδοχικά τις επιμέρους ιστορίες των κεντρικών ηρώων και όλων των άλλων που συνδέονται με αυτούς.
Πρόκειται για μια μυθοπλασία πλούσια σε γεγονότα και εξελίξεις με έντονες στιγμές και εικόνες, που περιγράφονται σχεδόν λακωνικά –τόσο γρήγορα περνούν οι εικόνες από μπροστά μας. Έτσι, σημαντικότατα γεγονότα, που αλλάζουν άρδην τη συνθήκη, συμβαίνουν σε μια δυο σελίδες ή ακόμα και σε λίγες παραγράφους και ως αποτέλεσμα (αυτού και όλων των παραπάνω) έχω την αίσθηση ότι δεν εμβαθύνει, ότι κινείται επιφανειακά, όμως δημιουργεί αξιότατη πλοκή.
Σε όλη την έκταση συναντάμε μια ποικιλία από ιστορίες αγάπης και έρωτα, πάθους ή φιλίας κ.ο.κ. Ο τρόπος διαχείρισης της υπόθεσης αυτής από τον κύριο Γραμματικόπουλο αναδεικνύει πολύ τις σχέσεις των ανθρώπων, τις οικογενειακές τους ιστορίες, τους έρωτες, τις φιλίες τους... τις συμμαχίες και τις κόντρες. Οι κοινωνικές συμβάσεις και τα στερεότυπα έχουν δυναμικό κι έντονο παρόν, όπως και ο άξονας των σχέσεων γονέα παιδιού ή των αδερφών μεταξύ τους ή των ζευγαριών κ.ο.κ. Ακόμα κι εκείνης ανάμεσα σε δάσκαλο/δασκάλα και μαθητή/μαθήτρια.
Η ζωή είναι φτιαγμένη με τόση διαβολική τέχνη, που αν δεν ξέρεις να μισείς, δεν μπορείς και ν' αγαπήσεις πραγματικά.Αυτό που αγαπάμε στους άλλους ανθρώπους είναι οι ελπίδες μας.
Σκέφτομαι ότι αυτές οι τριακόσιες σελίδες τυπωμένου κειμένου θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε ένα σίριαλ αρκετών επεισοδίων και μάλιστα πολύ ενδιαφέρον από κάθε άποψη. Σκέφτομαι πως η μουσική έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα· ενώνει τους ανθρώπους, γίνεται συνδετικός κρίκος ή αμοιβαίος δεσμός εκτός όλων των άλλων «δώρων» της. Και σκέφτομαι, ακόμα και σήμερα, το συγκινητικό και άκρως φορτισμένο φινάλε που όμως «κουβαλά» ένα τόσο όμορφο μήνυμα!
