Πώς σας ήρθε η ιδέα;
Ανατολή Τσακαλίδου: Η ιδέα μου ήρθε όταν συνειδητοποίησα πως όλα τα κλασικά παραμύθια έχουν πολλά έμφυλα στερεότυπα. Ουσιαστικά η ιδέα ήταν να γραφτεί κάτι διαφορετικό που ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες της κοινωνίας μας, όπως το να εργάζεται η πρωταγωνίστρια του παραμυθιού για να φύγει από μία δύσκολη και τοξική συνθήκη. Να πιστέψει στις δικές της δυνάμεις και να μην περιμένει να τη σώσει κάποιος. Η ιδέα ήταν να γραφτεί ένα παραμύθι που θα μπορεί να ενδυναμώσει τα μικρά κορίτσια, να πιστέψουν στον εαυτό τους και να κάνουν τις δικές τους προσωπικές επιλογές. Ήθελα να γράψω κάτι που θα διαβάσει και θα λάβει μηνύματα το δικό μου παιδί, η μικρή μου Κατερίνα, καθώς θεωρούσα πως τα κλασικά παραμύθια δεν θα μπορούσαν να την ενδυναμώσουν.
Πώς προέκυψε η ιστορία της Άννας;
Α.Τ.: Η ιστορία της Άννας έχει κάποια βασικά στοιχεία από τα κλασικά παραμύθια, αλλά η πλοκή και οι επιλογές της ηρωίδας διαφέρουν σημαντικά. Σκοπός ήταν να αναδειχθεί πως όλα τα κορίτσια έχουν επιλογές τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Διαφοροποιείται δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της ζωής σε σχέση με τα κλασικά παραμύθια, όπου περίμεναν οι ηρωίδες κάποιος να τους σώσει, είτε η νεράιδα είτε ο πρίγκιπας.
Συμφωνείτε με την άποψη ότι κάθε βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά πρέπει να έχει έναν διδακτικό χαρακτήρα; Ποιον σκοπό οφείλει να υπηρετεί ένα παιδικό ανάγνωσμα;
Α.Τ.: Πιστεύω πως θα πρέπει να διαβάζουμε στα μικρά μας πολλά διαφορετικά είδη. Κάποια όντως έχουν διδακτικό χαρακτήρα, ενώ άλλα δίνουν άλλες δυνατότητες, όπως να εξάψουν τη φαντασία τους, να τα κάνουν να ταξιδέψουν και να ονειρευτούν. Όσο πιο κοντά είναι στα παραμύθια και τα βιβλία, πάντα θα έχουν κάτι να λάβουν από αυτά. Δεν υπάρχει πάντα συγκεκριμένος σκοπός, αρκεί να αγαπήσουν τα βιβλία. Άλλωστε, μεγαλώνοντας το κάθε παιδί μπορεί να επιλέξει ποιο είδος παιδικής λογοτεχνίας το ενδιαφέρει και του εξάπτει το ενδιαφέρον. Οι γονείς όμως ακόμα και από τις μικρότερες ηλικίες μπορούν να επιλέγουν αναγνώσματα που έχουν και διδακτικό χαρακτήρα, καθώς έτσι μπορούν να περάσουν διάφορα μηνύματα στο υποσυνείδητο των μικρών αναγνωστών.
Στην «Ανεξάρτητη Άννα» έχουμε μια ηρωίδα σκεπτόμενη, πρακτική, με στόχους και όνειρα που σκοπεύει να πραγματοποιήσει. Επίσης, έχουμε μια ιστορία χωρίς μαγικά και δράκους κ.ο.κ., δηλαδή μία ρεαλιστική συνθήκη. Ποια η σκοπιμότητα σε αυτό;
Α.Τ.: Σκοπός ήταν να μπορέσουν οι αναγνώστες να αντιληφθούν πως τα κορίτσια έχουν επιλογές. Μπορούν μέσα από τη θέσπιση στόχων να ανταποκριθούν στις δυσκολίες της ζωής, να επιλέξουν όποιο επάγγελμα επιθυμούν και παράλληλα να επιλέξουν το ποιον θα παντρευτούν. Όλες οι αντιθέσεις στην πλοκή έχουν ως στόχο την ανάδειξη της ανεξαρτησίας των κοριτσιών και την ενδυνάμωσή τους.
Ήταν μια συνειδητή απόφαση ή απλά έτυχε;
Α.Τ.: Ήταν μία συνειδητή απόφαση, η οποία περνάει πολλά μηνύματα σε όλους τους αναγνώστες, μικρούς και μεγάλους.
Ένα παιδικό βιβλίο με ηρωίδα ένα κορίτσι μπορεί ν' απευθυνθεί και σε αγόρια; Υπάρχουν τέτοιες διαφοροποιήσεις, δηλαδή βιβλία που απευθύνονται σε κορίτσια μόνο ή σε αγόρια;
Α.Τ.: Ένα παιδικό βιβλίο, κατά τη γνώμη μου, απευθύνεται τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια. Όσον αφορά την «Ανεξάρτητη Άννα», παρόλο που κεντρικός χαρακτήρας είναι ένα κορίτσι, υπάρχουν μηνύματα και για τα δύο φύλα. Ουσιαστικά τα μηνύματα είναι πως όλα τα παιδιά μπορούν να πιστέψουν στις δικές τους δυνάμεις και να κάνουν επιλογές στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία, ανεξάρτητα από το αν η κοινωνία θεωρεί κάποια ως «ανδρικά» ή «γυναικεία» επαγγέλματα. Περνώντας μηνύματα από τα παραμύθια, μπορούν όντως τα παιδιά μεγαλώνοντας να σκέφτονται «out of the box» και να κάνουν τις δικές τους προσωπικές επιλογές.
Επίσης, το γεγονός της ανεξαρτησίας των γυναικών και των ρόλων μέσα στην κοινωνία, αποτελούν μηνύματα και για τα δύο φύλα. Πλέον οι γυναίκες εργάζονται, είναι οικονομικά ανεξάρτητες και αυτό θα πρέπει να γίνεται σεβαστό και από τα δύο φύλα.
Ένα ακόμα σημαντικό μήνυμα για αγόρια και κορίτσια είναι το να μάθουν να λένε «όχι» αν κάτι δεν τους εκφράζει, όπως επίσης και να αποδέχονται το «όχι». Αποτελεί μάλιστα ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα, καθώς βλέπουμε πως ακόμα και σήμερα στην κοινωνία, υπάρχει βία και δεν γίνεται εύκολα αποδεκτό το «όχι» και η απόρριψη ακόμα και στην ενήλικη ζωή. Επομένως, είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να σέβονται τις επιλογές του άλλου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί από μικρή ηλικία. Αντίστοιχα και η επιλογή συντρόφου δεν θα πρέπει να γίνεται απλά και μόνο επειδή είναι ο «πρίγκιπας» ή η «πριγκίπισσα», αλλά με βάση όσα νιώθει κάποιος.
Όπως αναφέρεται και στο παραμύθι «η ευτυχία δεν εξαγοράζεται» και «τα συναισθήματα είναι πιο σημαντικά από τα κέρδη μιας βιαστικής απόφασης».
Τι θα θέλατε να πείτε στους μελλοντικούς σας αναγνώστες;
Α.Τ.: Να πιστεύουν στις δικές τους δυνάμεις, να θέτουν στόχους και να προσπαθούν να τους επιτύχουν. Θα χαρώ φυσικά να ακούσω και τις εντυπώσεις τους.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή παραμυθιών στη χώρα μας;
Α.Τ.: Θεωρώ πως υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη για όλες τις προτιμήσεις αναγνωστών. Πιστεύω πως οι γονείς όλο και περισσότερο ψάχνουν τι θα διαβάσουν στα μικρά τους και επιλέγουν μέσα από πληθώρα διαφορετικών παραμυθιών.
Αυτά είπε η Ανατολή Τσακαλίδου για το βιβλίο της Η ανεξάρτητη Άννα, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κομνηνός.
Στην υπόθεση, θα γνωρίσουμε την Άννα, που προσπαθεί μόνη της να ξεπεράσει τις δυσκολίες της ζωής της κι όπως θα καταλάβατε ήδη από τα παραπάνω, η ιστορία της αποτελεί πηγή ενδυνάμωσης για τα κορίτσια δείχνοντάς τους πως πρέπει να πιστεύουν στον εαυτό τους, να κάνουν όνειρα, εκείνα που ταιριάζουν στις δικές τους ανάγκες και επιλογές και θα θέτουν στόχους.
Είναι γεγονός ότι η ιστορία της κυρίας Τσακαλίδου δεν περιέχει μάγους, νεράιδες, ομιλούντα ζώα ή άλλα πλάσματα, αερικά και φίλτρα ή ξόρκια. Είναι ότι πιο κοντινό σε μια ρεαλιστική συνθήκη που δεν θέλει τη γυναίκα να «ποντάρει» την ύπαρξή της στο πριγκιπόπουλο αλλά που τη θέλει να παίρνει τη ζωή στα χέρια της, να οραματίζεται το μέλλον της, να επιθυμεί την ανεξαρτησία και ολοκλήρωσή της με γνώμονα τα θέλω της!
Έχουμε λοιπόν μία ηρωίδα που δεν έχει αυτοσκοπό το πώς να γοητεύσει για να κερδίσει το βασιλόπουλο αλλά πώς θα πραγματοποιήσει τα όνειρά της, πώς θα επιτύχει τους στόχους της... να κάνει πράγματα που αγαπά και να προχωρά δυνατή στη ζωή παρά να γίνεται υποχείριο ενός ή και περισσοτέρων ή μιας κοινωνίας ή των κοινωνικών συμβάσεων κ.ο.κ.
Υπό αυτό το πρίσμα, το βιβλίο θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως μυθιστόρημα για μικρά παιδιά αντί για παραμύθι! Γιατί δεν παραμυθιάζει –απλό. Περνά γόνιμα μηνύματα με όμορφο και διασκεδαστικό τρόπο χωρίς άμεσο ή έμμεσο κατηχητισμό –πρακτική που βαριέται και απεύχεται η γράφουσα.
Η συγγραφέας παρουσιάζει την ιστορία της Άννας και μας θυμίζει ότι ένας χαρακτήρας ελληνικού βιβλίου μπορεί να λέγεται Άννα (Νίκος, Κώστας, Γιωργία...) και λιγότερο Τζο, Ρόουζ, Πίτερ ή Τζακ.
Να το βρείτε αυτό το βιβλίο!
