Η Μαρίκα Νίνου (Ευαγγελία Αταμιάν, 1922-1957), μία από τις μεγαλύτερες γυναικείες φωνές της Ελλάδας, γεννήθηκε στο καράβι που έφερνε τη μητέρα της και τ' αδέρφια της πρόσφυγες στον Πειραιά. Μεγάλωσε στην Κοκκινιά και από μικρή έδειξε την κλίση της στο τραγούδι και στη μουσική. Το 1944 γνώρισε τον θιασάρχη Νίκο Νικολαΐδη (Νίνο) με τον οποίο έκαναν διάφορες παραστάσεις με ακροβατικά και κάπου κάπου έλεγε κι ένα τραγούδι. Ο Πέτρος Κυριακός έτυχε να την ακούσει κι έτσι τη γνώρισε στον Μανώλη Χιώτη, με αποτέλεσμα το 1948 να βγει ο πρώτος της δίσκος κι από τότε η πορεία της ήταν ανοδική σε πίστες, κέντρα διασκέδασης και φυσικά στη δισκογραφία. Πέθανε νεότατη, στα 35 της, από καρκίνο.
Αυτή η συναρπαστική, γεμάτη ανατροπές κι εκπλήξεις, αγώνες για επιβίωση και συναισθήματα, ζωή ξεδιπλώνεται στο θέατρο Vault σε μία παράσταση που με ταξίδεψε σε μια διαφορετική εποχή και μου σύστησε μια δυνατή, ταλαντούχα προσωπικότητα.
Είμαστε στην ταβέρνα του Τζίμη του Χοντρού ή Δημήτρη Μάρκου, στην Αχαρνών, κι η Μαρίκα Νίνου συζητάει μαζί του για τη ζωή της, για τους ανθρώπους που αγάπησε, για τα πρώτα φτωχικά της χρόνια, για τον πρώτο της σύζυγο και το παιδί που απέκτησε μαζί του, για τον Νίνο και τις περιοδείες τους, για τις ηχογραφήσεις της, για τον αγώνα που έδωσε για τα μεροκάματά της, για τα πικάντικα παρασκήνια της κουίντας, για την Αμερική, για τον αγώνα της με τον καρκίνο, για όλα. Η Ελένη Ουζουνίδου, στητή και κομψή μ' ένα υπέροχο φόρεμα εποχής, περπατάει γύρω από τα τραπέζια, σηκώνεται, χορεύει, ξεσηκώνει, συλλογιέται, αναπολεί, δακρύζει, γελάει, βάζει τις φωνές, τραγουδάει όμορφα, δημιουργώντας έτσι μια συγκινητική ατμόσφαιρα. Δε μιμείται κανέναν, ακολουθεί τις δικές της δεξιότητες, δίνει τον καλύτερό της εαυτό και παρουσιάζει μια Μαρίκα Νίνου ανθρώπινη, ρεαλιστική, αυθεντική. Οι εκφράσεις της ποικίλουν, οι σκηνοθετικές οδηγίες την έχουν βοηθήσει να βρει μέσα της και έξω τα πατήματα που χρειάζεται για να ενσαρκώσει όχι (μόνο) τον θρύλο Μαρίκα Νίνου αλλά μια προσφυγοπούλα που μεγαλώνει στην Κοκκινιά κι έρχεται αντιμέτωπη με τις προκαταλήψεις της εποχής –«Ήρθαν οι πρόσφυγες και στένεψε ο τόπος μας»–, τις δυσκολίες της περιοχής, τις οποίες μόνο το τραγούδι τη βοηθούσε να τις ξεπεράσει –«Μπόλιαζε μες στην ψυχή σου η μουσική»– και σταδιακά καταφέρνει να πιστέψει στον εαυτό της, να σταθεί στα πόδια της, να διεκδικήσει, να τσακωθεί. (Θρυλικός είναι πλέον ο τσακωμός της με τη Σεβάς Χανούμ και αξεπέραστος ο έρωτάς της με τον Βασίλη Τσιτσάνη, για τον οποίο έλεγε: «Στη ζωή του Βασίλη μπορεί να ήμουν δεύτερη αλλά στη ζωή του Τσιτσάνη θα είμαι πάντα πρώτη.».)
Στο πλάι της ο Δημήτρης Καρατζιάς, στον ρόλο του Τζίμη του Χοντρού, είναι το απαραίτητο αντίβαρο που θα εξισορροπήσει το κείμενο, θα μοιράσει την προσοχή του θεατή, θα βοηθήσει στην αύξηση του ενδιαφέροντος, θα δώσει και λίγες παραπάνω πληροφορίες εκ των έσω αφού στον δικό του χώρο γίνονταν πολλά παρασκήνια μεταξύ των καλλιτεχνών. Ο Δημήτρης Καρατζιάς με τη στιβαρή φωνή του και τη στητή του παρουσία δημιουργεί έναν βοηθητικό μεν ρόλο που ξεχωρίζει όμως με την ερμηνεία του. Ο ίδιος έγραψε επίσης το κείμενο και σκηνοθέτησε την παράσταση, καταφέρνοντας να φέρει κοντά μας με τον καλύτερο τρόπο μια γυναίκα-θρύλο του τραγουδιού. Καταγράφει τα πάντα από τη ζωή της σε ένα κείμενο που σέβεται και τιμάει την προσωπικότητά της και σκηνοθετεί την Ελένη Ουζουνίδου με τέτοιο τρόπο που βγάζει τον καλύτερό της εαυτό, βοηθώντας την να αποφύγει την παγίδα της μίμησης και της αντιγραφής, όπως έγραψα και πιο πάνω. Η πρωτότυπη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη είναι το ιδανικό φόντο για την αναβίωση της εποχής, το σκηνικό της ταβέρνας από την Κική Μαυρίδου είναι λιτό και έχει τα βασικά αντικείμενα, κάτι που δίνει χώρο στους ηθοποιούς να αναπνεύσουν και να κινηθούν, τα κοστούμια του Μιχάλη Σδούγκου είναι ταιριαστά με την εποχή και οι φωτισμοί της Χριστίνας Φυλακτοπούλου τονίζουν αυτό που πρέπει, όποτε πρέπει, και λειτουργούν σωστά για τις εναλλαγές των σκηνών.
«Η Τουρκομερίτισσα» είναι μια παράσταση που ζωντανεύει τη ζωή και την καριέρα της Μαρίκας Νίνου, μιας γυναίκας που γεννήθηκε στο καράβι της προσφυγιάς, μεγάλωσε στην Κοκκινιά, έζησε, διεκδίκησε, αγάπησε και ακολούθησε μια μεγάλη καριέρα στον χώρο του τραγουδιού, η οποία διεκόπη απότομα και γρήγορα λόγω του καρκίνου. Η Ελένη Ουζουνίδου ενσαρκώνει υποδειγματικά αυτόν τον θρύλο αναπτύσσοντας το ταλέντο και τις δεξιότητές της όσο ο Δημήτρης Καρατζιάς στο πλάι της υποστηρίζει με σθένος και εξίσου σωστή ερμηνεία την παράσταση.
Δύο ηθοποιοί που υποδύονται άψογα γνωστές προσωπικότητες της δεκαετίας του 1950 (κυρίως), μια σκηνή που μας φέρνει απευθείας στην εποχή εκείνη και ένα κείμενο που καταγράφει με σεβασμό μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες της ζωής της Μαρίκας Νίνου είναι τα καλύτερα εχέγγυα για μια αξέχαστη παράσταση.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου