Ρατσισμός: Μια μάστιγα αρχαίας προέλευσης
Στην σύγχρονη εποχή μας, μεταξύ άλλων καινοφανών πραγμάτων, παρατηρείται και η έξαρση των προκαταλήψεων, του μίσους, της παράνοιας που δυναμώνει στο μέτρο που επιδεινώνεται η πολιτική, οικονομική και ηθική κρίση. Ο παλιός ρατσισμός ενισχύεται από τους φόβους της μετανάστευσης, ενώ οι διακρίσεις κερδίζουν έδαφος μέσα στον ευρωκοινοτικό και τον παγκόσμιο χώρο. Διαδιδόμενη απροκάλυπτα από τα κόμματα της άκρας δεξιάς και τις μαχητικές ομάδες της πολιτικής βίας, που ευαγγελίζονται την επιβολή μιας νέας τάξης στις κατεστημένες σχέσεις, η ανήλεη χιονοστιβάδα της ξενοφοβίας συγκεντρώνεται πάνω από το σώμα της Ευρώπης και απειλεί μια μέρα να καταπλακώσει τη δημοκρατία.
Ασφαλώς το φαινόμενο του ρατσισμού δεν είναι πρόσφατο, ούτε ξεπήδησε ξαφνικά από το μηδέν, όπως τουλάχιστον δείχνει να παρουσιάζεται στις στήλες του τύπου τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο συνυπάρχει με την πορεία του ανθρώπινου γένους.
Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα ρατσισμού από τα αρχαία ακόμη χρόνια. Στην αρχαία Σπάρτη όπου καλλιεργούνταν το ιδεώδες του καλού και γενναίου πολεμιστή, ήταν έντονος ο ρατσισμός στα άτομα εκείνα που γεννιόνταν με κάποια σωματική αναπηρία. Μάλιστα υπήρχε νόμος, σύμφωνα με τον οποίο τα άτομα αυτά τα έριχναν σε μια βαθιά χαράδρα, τον γνωστό Καιάδα. Επίσης στην αρχαία Αθήνα, μία κατεξοχήν δημοκρατική κοινωνία, οι γυναίκες και οι σκλάβοι αποκλείονταν από τη συμμετοχή στα κοινά. Επιπλέον στους Ολυμπιακούς αγώνες είχαν δικαίωμα συμμετοχής μόνο όσοι ήταν άντρες και όσοι είχαν ελληνική καταγωγή.
Επιχειρώντας μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν διαπιστώνουμε πως οι ρατσιστικές θεωρίες δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο του Μεσαίωνα, όταν οι χριστιανοί ηγεμόνες θέλησαν να οικειοποιηθούν τα αγαθά των εβραίων τραπεζιτών. Οι θεωρίες περί ρατσισμού αναπτύχθηκαν κυρίως κατά τον 16ο αιώνα, όταν Ισπανοί και Πορτογάλοι χρησιμοποίησαν Αφρικανούς σκλάβους για να αξιοποιηθούν οι αποικίες τους στην Αμερική. Εξάλλου οι έγχρωμοι αποτελούν τα κατεξοχήν θύματα του φυλετικού ρατσισμού. Αντιμετωπίστηκαν ανέκαθεν από τους λευκούς με τρομερή βιαιότητα και απανθρωπιά. Έγιναν σκλάβοι στις φυτείες του Αμερικανικού Νότου. Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες, πολλούς αγώνες και πολύ αίμα στο πέρασμα του χρόνου για ν' αποκτήσουν την ελευθερία τους. Ποτέ όμως δεν έπαυσαν, ακόμη και στις μέρες μας, ν' αντιμετωπίζονται με καχυποψία, να θεωρούνται κατώτεροι από τους λευκούς και ν' αποδοκιμάζονται από αυτούς σε πολλές πτυχές της ζωής τους, όπως στο σχολείο, στη δουλειά κ.α. (Βλέπε γκέτα των μαύρων στην Αμερική, καθεστώς Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική κ.λπ.)
Παραπέρα θεωρητική επεξεργασία του ρατσισμού έγινε αρχικά από τον Γάλλο ιστορικό Augystin Thierry όσο και από τον επίσης Γάλλο Arthur de Cobineau, ο οποίος με το έργο του «Δοκίμιο για την ανισότητα των ανθρώπινων φυλών» εισήγαγε το μύθο της Αρείας φυλής. Σύμφωνα με τον Cobineau μόνο οι αριστοκράτες είναι εκπρόσωποι της Αρείας φυλής και έφεραν στην Ευρώπη την πολιτική οργάνωση, την σκέψη, τις τέχνες, τον πολιτισμό. Ο λαός προέρχεται από φυλές κατώτερες εκ φύσεως και είναι ανίκανος να κυβερνήσει και να αυτοκυβερνηθεί. Αργότερα ο Άγγλος συγγραφέας Houston Stewart Chamberlain, παθιασμένος θαυμαστής των Γερμανών, ταύτισε την Αρεία φυλή με το γερμανικό έθνος. Οι θέσεις του Chamberlain αποτέλεσαν αργότερα την πεμπτουσία του ναζιστικού εθνικοσοσιαλισμού. Οι ρατσιστικές θεωρίες στήριξαν αναμφισβήτητα τις φυλετικές διακρίσεις στην Αμερική, την αποικιοκρατική κυριαρχία των λευκών επάνω στους μαύρους, δημιούργησαν το νοτιοαφρικανικό Απαρτχάιντ, έγιναν ο ηθικός αυτουργός της γενοκτονίας των Εβραίων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σίγουρα, λοιπόν, ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο διαχρονικό. Με το πέρασμα των αιώνων και φθάνοντας έτσι στην αυγή του 21ου αιώνα, τα σημάδια του ρατσισμού, όχι μόνο δεν επουλώθηκαν, αλλά εξακολούθησαν και εξακολουθούν να υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό, παρά την εξέλιξη και πρόοδο της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο ρατσισμός, το καρκίνωμα αυτό της κοινωνίας μας, υπήρξε ανέκαθεν ένα δόγμα στιγματισμού, που χρησίμευσε ως ιδεολογικό άλλοθι για την διάπραξη ειδεχθών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Μιλώντας για ρατσισμό εννοούμε βέβαια τις διακρίσεις που γίνονται ανάμεσα στους ανθρώπους και που βάση τους αποτελούν οι θέσεις για φυσική και πνευματική ανισότητα των ανθρώπων και των φυλών γενικότερα. Χαρακτηριστικό του ρατσισμού είναι οι απάνθρωπες ιδέες, που διαχωρίζουν τους ανθρώπους σε ανώτερες και σε κατώτερες τάξεις, σε αυτούς που έχουν –υποτίθεται– την ικανότητα να δημιουργήσουν πολιτισμό και ιστορία και σε αυτούς που δεν έχουν –υποτίθεται πάλι– αυτές τις ικανότητες. Όσον αφορά μάλιστα την Ελλάδα, όσο κι αν θέλουμε να καλύψουμε και να επαινέσουμε την πατρίδα μας, μας επιβάλλεται να παραδεχτούμε ότι υπάρχει το κεφάλαιο αυτό σε όλους εκείνους τους Έλληνες που πιστεύουν πως μόνο μέσω των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων θα κρατηθεί αμόλυντη η χώρα μας από την «επέλαση» των ξένων και θ' αναγνωριστεί η ανωτερότητά της. Επιπλέον, όσο κι αν επικαλούμαστε συχνά τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, όσο κι αν εκθειάζουμε συνήθως το επίπεδο παιδείας του λαού μας, όσο κι αν δηλώνουμε αντιρατσιστές, κοινωνικά ευαίσθητοι, όσο κι αν θέλουμε να ξεχωρίζουμε από τους «βαρβάρους» και τέλος όσο κι αν διεκδικούμε περίοπτη θέση στον προηγμένο πολιτισμένο κόσμο, συχνότατα εκτίθενται στο φως στοιχεία, συγκεκριμένες πράξεις και συμπεριφορές, που έρχονται να διαψεύσουν και να κλονίσουν την πεποίθησή μας, ότι οι σύγχρονοι Έλληνες διακρίνονται για το υψηλό επίπεδο παιδείας και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Παλαιότερα καταγράφηκε μια άκρως απογοητευτική εικόνα απάνθρωπης συμπεριφοράς στο ψυχιατρείο της Λέρου. Πιο πρόσφατα έκαναν το γύρο του κόσμου εικόνες από τα κέντρα του ΠΙΚΠΑ της Καρδίτσας και του Σιδηροκάστρου, που ομολογουμένως σοκάρισαν. Άρρωστα παιδιά, πλάσματα που η φύση αποδείχτηκε σκληρή μαζί τους, αντιμετωπίζονται με πρωτοφανή σκληρότητα, μένουν αλυσοδεμένα σε κλουβιά, μεταδίδοντας βαρβαρική εικόνα για τους Νεοέλληνες. Μάλιστα τα αποτελέσματα μιας έρευνας για τα άτομα με ειδικές ανάγκες ήλθαν να επιβεβαιώσουν ότι η ελληνική κοινωνία διακρίνεται από έντονα ρατσιστικά χαρακτηριστικά, αρνητική συμπεριφορά και στάση απέναντι σε μειονεκτούσες ομάδες και άτομα. Σύμφωνα με αυτήν την πανελλήνια έρευνα, το 11% πιστεύει ότι «η αναπηρία είναι τιμωρία από το Θεό», το 42% θεωρεί ότι τα παιδιά με κινητικά ή αισθητηριακά προβλήματα (ακοή, όραση) δεν πρέπει να συμμετέχουν στις ίδιες τάξεις με τα άλλα παιδιά και ένα ποσοστό σημαντικό, της τάξης του 11%, δεν θα ήθελε την εγκατάσταση στη γειτονιά του ενός κέντρου για παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Τα στοιχεία αυτά, όσο κι αν αμφισβητούνται, όπως κάθε έρευνα κοινής γνώμης, καταγράφουν μια τάση, μια γενική αντίληψη του πληθυσμού, για τη συμπεριφορά και στάση απέναντι σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Σημαντική μερίδα του πληθυσμού ακόμη και σήμερα, στην ανατολή του 21ου αιώνα, φαίνεται να διαπνέεται από το πνεύμα του Καιάδα. Κι αυτό βέβαια, στο βαθμό που διαπιστώνεται, αποτελεί δείγμα υπανάπτυξης, πνευματικής και πολιτιστικής καθυστέρησης που δεν κρύβεται όσο και αν δεν ομολογείται. Ευθύνη της πολιτείας, της εκπαιδευτικής κοινότητας, του πνευματικού κόσμου, του Τύπου και των Μ.Μ.Ε., είναι να συμβάλουν στη μεταβολή αυτής της εικόνας, που προσβάλλει τη χώρα μας διεθνώς, να μεταδώσουν στην κοινωνία αισθήματα αγάπης, ανθρωπισμού, συμπόνιας και φροντίδας για τα μειονεκτικά άτομα, που έτυχε να τα πληγώσει η φύση, να καταδείξουν ότι όλοι έχουν μια θέση στον ήλιο, ζώντας μέσα σε αυτόν το βασανιστικό, αλλά συνάμα όμορφο κόσμο.
Έπειτα ας μη λησμονούμε ότι τα αίτια που προκαλούν τον ρατσισμό είναι τόσο σημαντικά και κρίσιμα που απαιτούν εκτενή αναφορά και σχολιασμό. Στο σημείο αυτό αρκεί ν' αναφέρουμε ότι μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση του ρατσισμού παίζουν τόσο το χαμηλό βιοτικό επίπεδο ανθρώπων και ολόκληρων λαών όσο και τα οικονομικά συμφέροντα, τα οποία κρύβονται πίσω από πολλές μορφές κοινωνικού ή φυλετικού ρατσισμού. Δεν θα πρέπει βέβαια να ξεχνάμε τη ζήλια και τον φθόνο, αφού πολλές φορές διακωμωδούνται ομάδες και φυλές, επειδή η οξύνοια και οι φυσικές αρετές τους επισύρουν το μίσος των άλλων.
«Οι ανάπηροι φθονούν τους χορευτές» είπε ο ποιητής Χαλίλ Γκιμπράν.
Επίσης, ας μη λησμονούμε το σύμπλεγμα κατωτερότητας ή ανωτερότητας, τα οποία πηγάζουν από την συμπλεγματική προσωπικότητα και τις προκαταλήψεις, τα ταμπού, τα στερεότυπα που είναι άμεσα συνυφασμένα με το πνευματικό επίπεδο του ατόμου.
Γενικά σ' όλες τις εποχές, όλες οι χώρες μαστίζονταν και μαστίζονται από δραματικές αντιφάσεις. Μια από τις πιο αντιφατικές όμως είναι η δική μας εποχή και ιδιαίτερα μέσα στην Ευρώπη. Ελπίσαμε σε μια Ενωμένη Ευρώπη και η ήπειρος αυτή πετσοκόβεται από εθνικισμούς, διαμελισμούς, επεκτατισμούς, ενώ προχωρεί προς τη διαίρεση σε Ευρώπη των «δύο ταχυτήτων». Ελπίσαμε σε κάποια ύφεση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτισμικών ακόμη και θρησκευτικών κρίσεων, αντί γι' αυτό όμως κλυδωνιζόμαστε από πολυποίκιλες συγκρούσεις και κακοήθειες. Ελπίσαμε σε επικράτηση της δημοκρατίας ενώ τώρα αντιμετωπίζουμε έντονα τα σημάδια της ρατσιστικής βίας. Μιας βίας που στρέφεται εναντίον των μεταναστών, που προέρχονται από τριτοκοσμικές χώρες ή πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Υπάρχουν άνθρωποι που τους αντιμετωπίζουν σαν να πρόκειται για σκλάβους τους, για υποχείριά τους. Δεν τους δίνουν την απαραίτητη προσοχή. Τους υποβιβάζουν, νομίζοντας ότι έτσι εξυψώνουν τον εαυτό τους. Επίσης χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πολίτες φέρονται με προκατάληψη και φόβο απέναντι στους ναρκομανείς, τους ομοφυλόφιλους, τους φυλακισμένους, τους αποφυλακισμένους, τους ψυχασθενείς, τους φορείς του AIDS, τους αλκοολικούς, τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, τους πνευματικά μειονεκτικούς, τους τετραπληγικούς κ.α. Το φαινόμενο αυτό είναι πολύ διαδεδομένο και ευρέως γνωστό. Τους ανθρώπους αυτούς τους αντιμετωπίζουν σαν να είναι παράσιτα, τους συκοφαντούν, τους δυσφημίζουν ασύστολα. Η κατάκριση και η κατακραυγή που τους ασκούν είναι πολύ έντονη, πολύ οδυνηρή. Δεν προσφέρονται όμως και από την πλευρά της πολιτείας και του κράτους στους ανάπηρους, στα παιδιά των ιδρυμάτων, στους άστεγους και στους επαίτες όλες εκείνες οι συνθήκες και οι δυνατότητες για μια καλύτερη ζωή, για ένα ευοίωνο αύριο. Δεν τους παρέχεται η δυνατότητα για μόνιμη απασχόληση, δεν τους δίνονται τα απαραίτητα εφόδια ή ακόμη δεν τους συμπαραστέκονται, δεν τους βοηθούν, τουλάχιστον όσο πρέπει.
Παρατηρούμε επομένως ότι τα αποτελέσματα του κοινωνικού και φυλετικού ρατσισμού είναι οδυνηρά, αλλά και καταστρεπτικά. Συγκεκριμένα ο κοινωνικός ρατσισμός, όπως και ο φυλετικός και ο κάθε είδους ρατσισμός, προσβάλλει την ανθρώπινη προσωπικότητα και αξιοπρέπεια. Είναι τουλάχιστον φανερό ή λογικό, ότι οι διακρίσεις προκαλούν αισθήματα κατωτερότητας στους ανθρώπους που κρίνονται, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι τσιγγάνοι, οι νέοι με εκκεντρική εμφάνιση και αποκλίνουσα συμπεριφορά, όπως και οι άγαμες μητέρες και οι κακοποιημένες γυναίκες. Αυτό έχει ως συνέπεια τα άτομα αυτά σιγά σιγά να απομονώνονται και να περιθωριοποιούνται. Επίσης ο ρατσισμός δημιουργεί και καλλιεργεί πάθη, μίση, φανατισμούς, αντεκδικήσεις, περιφρόνηση. Ανάμεσα σε αυτούς που κάνουν τις διακρίσεις και σε αυτούς που έχουν υποστεί τις διακρίσεις, καλλιεργούνται κακίες και εχθρότητες. Παράλληλα ο ρατσισμός παραβιάζει τα πολιτικά και γενικότερα τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες.
Αυτές είναι μερικές από τις εικόνες που παρουσιάζει σήμερα η κοινωνία μας και στις οποίες πρωταγωνιστούμε κι εμείς οι ίδιοι, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Άλλωστε αυτό υποδηλώνει και ο φιλόσοφος Ζαν Πωλ Σαρτρ, λέγοντας ότι: «Φθάνει να μισήσει ένας άνθρωπος έναν άλλο, για ν' απλωθεί σιγά σιγά το μίσος σε ολάκερη την ανθρωπότητα.».
Αναμφίβολα ο ρατσισμός είναι ένα έγκλημα που θα συνεχίζει να υπάρχει, αν δεν ενεργήσουμε άμεσα και σωστά. Περιθώρια εφησυχασμού δεν υπάρχουν. Γι' αυτό, λοιπόν, τίθεται η ανάγκη της παιδείας για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, της συνεργασίας διεθνών οργανισμών και της ενεργοποίησης των πνευματικών ανθρώπων. Έτσι μόνο θ' αποκτήσουμε αμερόληπτη, ανιδιοτελή και σωστή στάση και συμπεριφορά απέναντι σε όλες τις φυλές, τα έθνη, τα κοινωνικά σύνολα και υποσύνολα, απέναντι σε όλους τους ανθρώπους. Ειδικά η παιδεία αποτελεί ένα ισχυρότατο αντίδοτο ενάντια σε κάθε είδους ρατσισμό. Βαπτισμένη μέσα στις αθάνατες ιστορικές γνώσεις, την πλήρη ενημέρωση και πληροφόρηση και τον γνήσιο ανθρωπισμό, θα είναι ικανή να δώσει μιαν ανθρωπινότερη διάσταση στις σχέσεις και στη ζωή μας και να μας κατευθύνει στη σωστή επανατοποθέτησή μας απέναντι στον συνάνθρωπο.
Παραθέτω μερικά ποιήματά μου σχετικά με το θέμα:
ΠΡΟΣΕΞΕ ΜΗ ΦΟΒΗΘΕΙΣ!
Έτσι όπως γυρνάω
τις ρόδες του αμαξιδίου μου γρήγορα,
έτσι στροβιλίζονται στο μυαλό μου
τα όνειρα και οι πόθοι μου
Έτσι μ' εγκατέλειψαν οι διπρόσωποι φίλοι,
όταν μια ημέρα ξύπνησαν
και με είδαν να μαζεύω με μουδιασμένα χέρια
τα φύλλα των δέντρων
που βουτούσαν ανύποπτα
στο μουσκεμένο απ' τα δάκρυά μου χώμα
Πρόσεξε μην πέσεις
στην αγκαλιά της εγκατάλειψης
κι εσύ όταν με αντικρίσεις!
Πρόσεξε μη με προσπεράσεις,
νομίζοντας πως είμαι αθέατος!
Πρόσεξε μη φοβηθείς!
Εγώ δεν εγκαταλείπω τη ζωή μου
Πάντα θα παλεύω με τα πάντα γύρω μου
Θα συγκρουστώ με το σκοτάδι
Υποταγμένο δε θα με δεις ποτέ
Πάντοτε ένα χαμόγελο
θ' ανθίζει στο πρόσωπό μου
🍒
ΠΕΡΙΒΛΕΠΤΟΣ
Βγαίνω στους δρόμους
με μια βακτηρία στο χέρι
Βάζω στο αφτί μου
το αγαπημένο μου τραγούδι
και στα ρουθούνια μου
τις ευωδιές των χρυσάνθεμων
που μου χάρισες πριν από χρόνια
Δε μετανιώνω για την παράξενή μου έξη
να γίνομαι περίβλεπτος μέσα στο πλήθος
των περίεργων διαβατών
Οι πιο λιπόψυχοι απ' το σινάφι μου
κτίζουν τοίχο γύρω απ' την κλίνη τους
μην τυχόν και η παρόρμησή τους για ζωή
τους εκθέσει ανεπανόρθωτα
σε άγνωστους ανθρώπους
Εγώ πεθαίνω για κάτι τέτοιες εμφανίσεις
Δεν ντρέπομαι για την αλήθεια μου
🍒
ΟΙ ΚΥΚΛΟΙ
Με βήματα αργά
σχηματίζεις κύκλους,
ακολουθώντας
τη φυσική ροή της δύναμής σου
Πόση είναι αυτή;
Δε σε ρωτώ
Ο Θεός των γενναίων πλασμάτων
δεν αποκαλύπτει μυστικά
Κλείνω τα μάτια
και ακολουθώ
τον αργό ρυθμό σου
Όπου με πας, πηγαίνω
Όπου πατάς, πατάω
Μόνο στρίψε
προς την κατεύθυνση των ονείρων σου,
γιατί άρχισα να ζαλίζομαι
και να παραπαίω
🍒
ΜΗΝ ΑΡΧΙΣΕΙΣ
Όταν καμιά φορά συναντηθούμε τυχαία
στο αφιλόξενο πεζοδρόμιο κάποιας πόλης,
ο καθένας με τον πόνο του, τα όνειρά του,
εγώ με το αμαξίδιό μου,
εσύ με τη δήθεν ευαισθησία σου
μην σε πιάσει παραλήρημα
πως τάχα πάντα με αγαπούσες,
πως με είχες πάντα στο μυαλό σου,
πως δήθεν με θαύμαζες πάντοτε
στον υπερθετικό βαθμό,
γιατί θα ζωντανέψουν
τ' αγάλματα στην κεντρική πλατεία
και θα ρίξουν επάνω μας
μεγάλα κομμάτια μάρμαρο χαραγμένα
με ψεύδη, υποκρισίες, συμφορές
Εξάλλου δε μπορώ ν' αντιμάχομαι συνέχεια
με λόγια κίβδηλα, με διαδόσεις,
φήμες, ρατσισμούς, με σκέψεις
παρατημένες άτσαλα στα ρείθρα των λεωφόρων
που εδώ κι αιώνες κείτονται εκεί μέσα στην σκόνη
και τις έχω αποποιηθεί
🍒
ΑΥΡΙΟ ΣΟΥ ΥΠΟΣΧΟΜΑΙ
Άκου αγαπημένη τα χτυπήματα στην πόρτα
Ήρθαν πάλι οι περίεργοι
να παραβιάσουν τη γαλήνη μας
Ήρθαν οι αδιάφοροι,
αναζητώντας αθώους
Σβήσε τα φώτα, σβήσε τα κεριά
να μην καταλάβουν πως είμαστε μέσα
και βίαια ζητήσουν να εισβάλουν
στο ζεστό ενδιαίτημά μας,
μολύνοντας την ημέρα μας με τη βδελυρή παρουσία τους
Θα μετακινηθώ λίγο στο κρυφό δωμάτιο της μοναξιάς
Κάνε κι εσύ το ίδιο,
αν δε θέλεις να ταράξουν
οι απόκοσμες αυτές σκιές
τον γοργόπνοο ύπνο μας
Αύριο σου υπόσχομαι
θα βγούμε στους δρόμους της πόλης
να συναντήσουμε τους αληθινούς μας φίλους,
να κάνουμε σούζες με τ' αμαξίδιά μας,
να κυνηγήσουμε τα πιο μυστικά μας όνειρα
Στο υπόσχομαι αγαπημένη
🍒
ΑΡΓΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΑ
Ευλογημένε σύντροφε
πόσο σε θαυμάζω!
Είσαι η άπιαστη αιώρηση
των πιο κρυφών μου ονείρων
Είσαι ο τόπος όπου λατρεύω
τη μοναδική αλήθεια των πόθων μου
Είσαι ύπαρξη ανεπανάληπτη
που δεν σε τρομάζει ο δυνατός άνεμος
Είσαι το πέπλο της μνήμης μου
που με τυλίγει με θαλπωρή
Άλλοτε πονάς
Άλλοτε αφήνεις το φως σου
να εισβάλει στ' αργοκίνητα κύτταρά μου
Είναι ευτυχία μου μεγάλη
ν' αντιμετωπίζω τα νεύρα και τη θυμηδία σου
Είναι τα λάθη σου
ολόκληρο έπος του Ομήρου
Αν είμαι σωστός απέναντί σου
θα με κρίνει ο χρόνος και οι επιλογές μου
Σε βλέπω να έχεις το βάσανο της κίνησης
Μα μη θλίβεσαι!
Η θλίψη δεν σου ταιριάζει
Χάραξε τους δικούς σου δρόμους
κι εγώ θ' ακολουθώ
με βήματα σερνάμενα βαριά
Εξάλλου δε βιαζόμαστε
να κατακτήσουμε τον κόσμο
🍒
Η ΒΟΛΤΑ
Χάρισέ μου έναν περίπατο
κι εγώ θα πιάνομαι
απ' το ηλεκτρικό σου όνειρο
με τις δύο τεράστιες ρόδες
Θα περιπλανηθούμε μέσα στα στενά της πόλης
Θα χαθούμε μέσα
στα φωτεινά της πρόσωπα
και όταν κουραστούμε πια
θα κλείσουμε τα μάτια
Θα ονειρευτούμε πως ακούμε
κρυφές μελωδίες πλανερές
Με αυτές θα σαλπάρουμε
για μια μεγάλη βόλτα
μέχρι το φεγγάρι,
μέχρι τον ήλιο, μέχρι την ελπίδα,
μέχρι τον πόθο
για την αναζήτηση των θαμμένων θησαυρών της υγείας
Θα είναι μαγική η νύχτα
γεμάτη αρώματα, λύτρωση, ιάσεις,
γοργοφτέρουγα πουλιά, αδέσμευτους κόσμους
χωρίς δεμένα σώματα και νου
🍒
ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Σώπασε πια η τρικυμία
Αυτή ήταν μόνο στην αρχή,
όταν πρωτάκουσα τ' αγριεμένα κύματα του πόνου
να πλησιάζουν τη ζωή μου επικίνδυνα
Τώρα πια τα παλιά μου όνειρα
έχουν ξεβραστεί στην ακτή
Δεν απέμεινε τίποτα
απ' τις παλιές μου ευχές περί αιώνιας υγείας
Τα χρώματα των παρωχημένων ημερών μου
έχουν ξεθωριάσει, έχουν χαθεί
Τα προσωπεία των παλιών συμβιβασμών μου με τη ζωή
έχουν πια καταστραφεί
Βάρυνε πολύ η φωνή της αλήθειας μέσα μου
Τώρα πια ήρθε η ώρα
να ξαναφτιάξω με τις ιδιαίτερες ικανότητες μου
έναν καινούργιο κόσμο απ' την αρχή
πανέμορφο για εμένα και όσους με συνοδεύουν
🍒
ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΥ
Ψάχνω με τον νου μου να βρω
ένα ευέλικτο κορμί
Περιπλανιέμαι σε ανεξάρτητους ουρανούς,
σε άγριες θάλασσες,
σε ακάματες ημέρες,
σε ορμητικά ποτάμια ονείρων,
σε σύννεφα γοργοφτέρουγα,
σε ανοιξιάτικους ανθούς που βλασταίνουν
σ' ελάχιστα λεπτά
Ψάχνω με τον νου μου ένα γοργόπνοο μονοπάτι
που να με οδηγήσει πέρα
απ' το αργοκίνητο σώμα μου
Θα το ταξιδέψω με αδέκαστη την σκέψη μου,
με διψασμένους τους πόθους μου
Το φόβο και το δισταγμό μου
θα τους κρύψω μέσα στις τσέπες
του παλιού μου παλτού
που το φορούσα, όταν οι ορίζοντες μου
ήταν ακόμη φλογισμένοι
🍒
ΣΗΜΕΡΑ ΑΣ ΑΓΑΠΗΘΟΥΜΕ
Σήμερα ας πετάξουμε
τα προσωπεία του μίσους,
της οργής, της αδικίας, των διακρίσεων
Σήμερα ας αγαπηθούμε μεταξύ μας
Σήμερα ας χαμογελάσουμε
για πρώτη φορά –κάθε φορά
ας είναι η πρώτη φορά–
στα κοχύλια, στ' αστέρια,
στην ισοτιμία, στην αδελφοσύνη,
στην αγάπη
Σήμερα ας γονατίσουμε
στο χιλιοδιάβατο πεζοδρόμιο της ζωής μας
και ας προσευχηθούμε μαζί με τ' αδέλφια μας,
όλους τους ανθρώπους της Γης
πέρα από γλώσσες, θρησκείες, φυλές,
ιδιαίτερες ή πρωτάκουστες ιδιότητες,
προτιμήσεις, επιλογές,
γιατί όλοι έχουμε τα ίδια καρφιά
στα χέρια και τα πόδια μας,
γιατί όλοι έχουμε
τον ίδιο Γολγοθά ν' ανεβούμε
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε έργο Αιμιλίας Τσεκούρα (Ατομική έκθεση Homeland landscapes, Light in)
Πηγές:
Sofsky W., Πραγματεία περί βίας, Ν. Σύνορα, Αθήνα 1998
Andrews A., Αρχαία ελληνική κοινωνία, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1983
Arendt H., Η ανθρώπινη κατάσταση, Γνώση, Αθήνα 1986
Berdyaev Nicolas, Το πεπρωμένο του ανθρώπου στο σύγχρονο κόσμο, Πουρνάρας, Θεσσαλονίκη 1980
Ντικμπασάνης, Χρήστος, Ηθοκυβερνητική - Ο δρόμος προς το μετάνθρωπο, Ερωδιός, Θεσσαλονίκη 2003
Χαραλάμπης Δ., Δημοκρατία και παγκοσμιοποίηση, Ι.Σ.Κ., Αθήνα 1998
Χενς Ντίτριχ, Η καταπιεστική οικογένεια, Επίκουρος, Αθήνα
Φρόυντ Σ., Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας, Επίκουρος, Αθήνα 1974
Φρόυντ Σ., Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του Εγώ, Επίκουρος, Αθήνα