Ένας κόκκινος, φλογερός καπνός σε υποδέχεται στο εξώφυλλο –σε αντιδιαστολή με τον λευκό καπνό της γνωστής ρήσης, άραγε; σκέφτομαι με μιας– της ποιητικής συλλογής του Θανάση Κουλούρη Ερυθρός καπνός, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Αργότερα, όταν πια έχω «εντρυφήσει» στις σελίδες του, επιβεβαιώνω με ενθουσιασμό την αισθηματική, ερωτική του «φλέβα». Υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκανα κανέναν σχολιασμό αλλά έχετε προσέξει πόσο λιγότερη ποίηση γράφεται (πια;) για τον έρωτα; Κι ενώ θα περίμενε κανείς το αντίθετο, δηλαδή ο έρωτας και όλα τα συναισθήματα που βρίσκουμε υπό το πρίσμα του και ό,τι άλλο συντελείται στο πλαίσιό του να πρωτοστατεί στον στίχο –να τον κυριεύει, αν με ρωτάτε– τελικώς διαβάζουμε κοινωνικές και πολιτικές θεματικές, ξενόφερτες φόρμες (όπως χαϊκού, που είναι μια χαρά αλλά...), ζητήματα επικαιρότητας και της τρέχουσας ειδησεογραφίας ή γενικότερες εμπειρίες κι αποστάγματα ζωής των δημιουργών κ.ά. Με άλλα λόγια, περισσότερο μας μίλησαν οι σύγχρονοι ποιητές για την τραυματισμένη ψυχή ενός θύματος (για παράδειγμα) παρά για την κατάσταση ενός ερωτευμένου. Πιο πολύ «ακούστηκαν» οι κραυγές αγωνίας των κακοποιημένων, των αδύνατων, των μεταναστών, των δολοφονημένων κ.ο.κ. από τις φωνές των εκστασιασμένων απέναντι στην παράλυση ή στην εκτίναξη της ερωτικής έλξης, και πάει λέγοντας.
να στεγνώσωστον ήλιο χειλιώνπου ποτέ δεν δύει
Στο προκείμενο όμως ο ερωτισμός παίρνει τα ηνία, ο αισθησιασμός πρωτοστατεί, το συναίσθημα «ακουμπά» στιγμές λαγνείας, οίστρου, έξαψης... και η φωτιά (όπως και το φως) πυρπολεί μνήμες, μέρες, εικόνες...
Δεν είναι τυχαίο ούτε συμπτωματικό που ξεκινώ με τη φωτιά και το φως (μοιάζουν αυτά τα δύο στον έρωτα). Το βιβλίο είναι γεμάτο από λέξεις κι έννοιες που σχετίζονται ή παραπέμπουν (φωτόφυτα, πυρετοί, φλόγες, φλογισμένα, ρόδια, ροδόχρωμη, πυροστιές, πυροφάνια, καμίνια, πυρώνουν, φωτοβόλα, πυροβολεί, πυροβολισμούς, ροδώνες, τριαντάφυλλα, ροδοπέταλα, άλικο, λίβας, λάβα, κόκκινο, πύρινη, φωτοσταλίδες, καιόμενο, εύφλεκτα, καυτό, ρόδινες, τζάκι, φλόγες, πυρ, μπουρλοτιέριδες, ψήνομαι...) οι οποίες, πολύ αναμενόμενα, συνδέονται με: έκσταση, βογγητά, λαγόνες, έρωτα, σαγηνευτικό, ευφορία, ανάβω, μπήγω, ψήνομαι, πυρπολώ... Νομίζω καταλάβατε τον επιτηδευμένο καταιγισμό των λέξεων που έρχονται να επιστρατευθούν από τον δημιουργό για να υποστηρίξουν νοηματικά και ηχοχρωματικά το πόνημα.
...προσέρχομαικαθημερινάσαν αλκοολικόςνα μεθώ τη σάρκα σουΣε λατρεύω
Αίσθηση προκαλούν οι εικόνες που «σκαρώνει» ο κύριος Κουλούρης δοσμένες μέσα από λογοτεχνικές μεταφορές. Πέρα του αισθαντικού/αισθαντισμού, δίνουν μια ποιότητα ικανή να δώσει ειδικό βάρος και υψηλή αισθητική, και το ίδιο ισχύει και στις μεταφορές του.
Όπου πέφτειασημένιο φωςλουλουδιώνέρωτας ραίνει
Μαζί, από δίπλα, και η άνοιξη στην οποία εξάλλου είναι αφιερωμένη η συλλογή. Η άνοιξη που έχει διττή σημειολογία: ως εποχή του έτους είναι ο καιρός που αποχαιρετάμε τον χειμώνα και υποδεχόμαστε το ξύπνημα της φύσης, το φως, την καρποφορία, αλλά και ως εποχή του ανθρώπου κατά την οποία αυτός ανθίζει, δημιουργεί και ερωτεύεται.
Ευωδιάζει το κρεβάτιεαρινά χρώματαΑνατέλλωΑτρόμητοςμόνο μαζί σουταξιδεύω
Δεν φτάνει φυσικά που ο ποιητής έχει επιστρατεύσει το σωστό λεξιλόγιο ώστε να φωτίσει το αισθησιακό στοιχείο! Κερδίζει πολύ –τουλάχιστον στην περίπτωσή μου– που παραδέχεται τον έρωτα, τη λατρεία του άλλου, την έλξη, την ηδονή... Που βάζει εαυτόν σε ένα ταπεινό επίπεδο αποδεχόμενος κάθε αδυναμία και ανάγκη. Που γράφει από καρδιάς όπως αισθάνεται. Που δεν φοβάται την έκθεση στα αδιάκριτα δικά μας μάτια.
Όπως έλιωνε η σάρκαο καπνός σήκωνεηδονή κι ευγνωμοσύνη
Και βέβαια, μία ποιητική συλλογή, που εξ ορισμού αποτελείται από πολλά ξέχωρα κείμενα-έργα, όταν έχει κοινή γραμμή θεματολογίας έχει ένα ακόμη υπέρ στη «φαρέτρα» της.
Ένα άξιο βιβλίο που ταξιδεύει τον αναγνώστη του, αισθησιακό κι ερωτικό, με την ακριβή έννοια των όρων, χωρίς υπερβολές ή φθηνά κόλπα κι ένα άνοιγμα καρδιάς είναι. Κι επιτέλους, μια ερωτική πένα με άρτιο λόγο κι εσωτερικό απόσταγμα.
Βρείτε το!
Ο Θανάσης Κουλούρης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1961. Σπούδασε Κοινωνική Εργασία, Νοσηλευτική και Θέατρο. Είναι απόφοιτος του μεταπτυχιακού Διαχείριση Γήρανσης και Χρόνιων Νοσημάτων του ΕΑΠ. Από το 2007 ζει στη Ν. Καλλικράτεια Χαλκιδικής. Ονειρεύεται με ποιήματα, παραμύθια και θεατρικά. Εργάζεται ως προϊστάμενος νοσηλευτής στην Ορθοπαιδική Κλινική του Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή Απολύσεις Συνόρων (εκδόσεις Σαιξπηρικόν 2021). Ο Ερυθρός καπνός είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή του.