Μεγάλη Ελληνίδα θεατρική ηθοποιός που τίμησε το θέατρο και τιμήθηκε από αυτό μένοντας στη θεατρική ιστορία του τόπου μας με το μικρό της όνομα. Ανέβασε θεατρικά έργα από το παγκόσμιο θέατρο, από το ελληνικό δραματολόγιο και έβγαλε στην σκηνή ηθοποιούς που αργότερα έγραψαν τη δική τους μεγάλη θεατρική ιστορία.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1903 και απεβίωσε το 1993. Το οικογενειακό της όνομα ήταν Καρύδα. Σπούδασε στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου με διευθυντή τον Θεόδ. Συναδινό και δάσκαλο τον πρώτο σκηνοθέτη του Εθνικού Θεάτρου Φώτο Πολίτη (από την επαναλειτουργία του). Παντρεύτηκε τον γνωστό δικηγόρο και πολιτικό Δημ. Ανδρεάδη και συνεχίζοντας τις σπουδές της γράφτηκε στη σχολή του μεγάλου Γερμανού σκηνοθέτη Μαξ Ράινχαρτ στην Βιέννη (1930-1931).
Την πρώτη της θεατρική εμφάνιση την πραγματοποίησε στην Αυστρία στο έργο του Μενάνδρου «Ο Δύσκολος», στις διεθνείς γιορτές του Σάλτσμπουργκ.
Στην Ελλάδα έπαιξε στο θέατρο για πρώτη φορά στην «Άμαξα» του Μεριμέ, στο Εθνικό Θέατρο. Στο Εθνικό Θέατρο επίσης έπαιξε την Πόρσια στον «Έμπορο της Βενετίας» του Σαίξπηρ, την Μιροντολίνα στην «Λοκαντιέρα» του Γκολντόνι κ.α.
Το 1934 συνεργάστηκε με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη.
Από τα πρώτα της βήματα στον χώρο του θεάτρου έπαιξε πρωταγωνιστικούς ρόλους και το 1935 συγκρότησε για πρώτη φορά θίασο με τον Περικλή Γαβριηλίδη και τον Δημήτρη Μυράτ.
Την αμέσως επόμενη χρονιά συγκροτεί τον πρώτο της θίασο, αρχίζοντας μια γόνιμη θεατρική δραστηριότητα που διήρκησε σχεδόν τριάντα χρόνια.
Βασική θεατρική της στέγη για πολλά χρόνια υπήρξε το θερινό θέατρο Κατερίνας στην πλατεία Βικτωρίας.
Στις χειμερινές περιόδους, εμφανίστηκε κατά διαστήματα σε διάφορα θέατρα: Μουσούρη, Κεντρικόν, Βρετάνια κ.ά.
Από τους πολλούς ρόλους που έπαιξε στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, αναφέρονται ενδεικτικά από την περίοδο 1936-1951: Σ. Μομ «Η Κωνστάνς φέρεται καλά» (Κωνστάνς Μίντλετον), Αλ. Δουμά «Η κυρία με τις καμέλιες» (Μαργαρίτα Γκοτιέ), Σαίξπηρ «Το ημέρωμα της στρίγγλας» (Κατερίνα), «Πολύ κακό για το τίποτα» (Βεατρίκη), «Το Αγρίμι» του Ανούιγ (Τερέζα Ταρντ), Έντα Γκάμπλερ στο ομώνυμο έργο του Ερρίκου Ίψεν, «Εύα και Λίνα, δύο σε μία» του Πιραντέλο (Εβελίνα), «Πυγμαλίων» του Μπ. Σω (Ελίζα Ντουλότλ), «Τα καπρίτσια της Μαριάννας» του Μυσέ (Μαριάννα), Μολιέρου «Ζωρζ Νταντέν: Ο άναυδος σύζυγος» (Αγγελική), Τζ. Μπάρι «Αυτό που ξέρει κάθε γυναίκα» (Μάγκι Ουίλλι), Τσιγγάνα στην επιθεώρηση «Πολεμικές καντρίλιες» των Ασημάκη Γιαλαμά, Γ. Θισβίου, Γ. Οικονομίδη, Νόρα στο ομώνυμο έργο του Ίψεν, Μπ. Σω «Καίσαρ και Κλεοπάτρα» (Κλεοπάτρα), Μαντάμ Σουσού στο ομώνυμο έργο του Δημήτρη Ψαθά, «Ο μικρός Έιολφ» του Ερρίκου Ίψεν (Ρίτα Άλμερς), «Σχολείο γυναικών» του Μολιέρου (Αγνή), Σάρντου «Η κυρία δεν με μέλλει», Μάγδα στο ομώνυμο έργο του Σούντερμαν, «Μικρές αλεπούδες» της Λίλιαν Χέλμαν (Ρεγγίνα Γκίντενς), «Η κυρά της θάλασσας» του Ερρίκου Ίψεν (Ελίντα) κ.α.
Μαζί της συνεργάστηκαν οι μεγαλύτεροι ηθοποιοί της Ελληνικής Σκηνής (Κυβέλη, Βεάκης, Λογοθετίδης, Παπάς, Παρασκευάς, Καρούσος, Κατράκης, Χορν, Μερκούρη και άλλοι πολλοί).
Κορυφαίοι Έλληνες σκηνοθέτες που συνεργάστηκαν μαζί της: Κάρολος Κουν, Γιαννούλης Σαραντίδης, Σωκράτης Καραντινός, Τ. Μουζενίδης.
Ξένους θεατρικούς συγγραφείς που παρουσίασε πρώτη στην ελληνική σκηνή είναι οι: Έλμερ Ράις, Λίλιαν Χέλμαν, Θόρντον Ουάιλντερ, Τζον Πρίσλεϊ, Τζέιμς Μπάρι, Γκόλντσμιθ, Ζαν Ανούιγ κ.α. και από Έλληνες τον Παύλο Παλαιολόγο, τον Ασημάκη Γιαλαμά και άλλους.
Την θεατρική περίοδο 1951-1952 γιόρτασε τα δεκαπεντάχρονα του θιάσου της στο Θέατρο Κυβέλης και από το 1954 μέχρι το 1960 εγκαταστάθηκε στο θέατρο Ιντεάλ.
Το 1962 εγκαταλείπει το θερινό Θέατρο Κατερίνας και συγχρόνως διακόπτει την θεατρική της δραστηριότητα.
Από το 1963 μέχρι το 1966 συνεργάζεται με τον επιχειρηματία Βασ. Μπουρνέλλη στα θέατρα Παπαϊωάννου και Ακροπόλ και σημειώνει μια μεγάλη επιτυχία με την «Χαρτοπαίχτρα» του Δημήτρη Ψαθά.
Λίγο αργότερα εγκαταλείπει προσωρινά το θέατρο μέχρι το 1972, που συνεργάζεται με την Έλλη Λαμπέτη στο θέατρο Διάνα όπου παίζουν την «Τυφλόμυγα» του Άικμπορν και τις «Μικρές αλεπούδες» της Λ. Χέλμαν.
Αμέσως μετά πήγε στο εξοχικό της, στην Νέα Μάκρη, και εγκατέλειψε οριστικά το θέατρο.
Υπήρξε μια δυναμική θιασάρχης, με οργανωτικά προσόντα και ευρύτατη μόρφωση. Αξίζει να αναφερθεί ότι στενοί της συνεργάτες υπήρξαν για πολλά χρόνια ο ηθοποιός Γ. Γιολάσης, στον οικονομικό τομέα, και ο συμμαθητής της στη Δραματική Σχολή Τίτος Φαρμάκης, στον καλλιτεχνικό. Με τον Φαρμάκη, που στάθηκε μέχρι το 1960 ο σύντροφός της, παντρεύτηκε το 1956.
Για την προσφορά της τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη της Ευποιίας.
Λίγα λόγια για την κυρία Κατερίνα από το βιβλίο του Κώστα Γεωργουσόπουλου Προσωπολατρία, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νόηση το 1992:
...Ο Θεός της έδωσε ένα σπάνιο ταλέντο, δεν το παράχωσε, το πολλαπλασίασε. Σπούδασε θέατρο στη Γερμανία κοντά στον Ράινχαρτ. Γύρισε στην Ελλάδα και ξεκίνησε την καριέρα της στο Εθνικό Θέατρο, του οποίου υπήρξε ένα από τα πρώτα στελέχη. Κατόρθωσε να είναι με την Κυβέλη και την Μαρίκα η τρίτη γυναίκα που σταδιοδρόμησε ως θιασάρχης από το 1936 για πάνω από τριάντα χρόνια... Πρωτοπόρα καλλιτέχνις, πεισματάρα και άτεγκτη. Έπαιξε μεγάλο ρεπερτόριο: Σαίξπηρ και Ίψεν, Ο' Νηλ και Μπερνάρ Σω, Λόρκα και Ράις, Ντε Φίλιππο και Πιραντέλο. Έπαιξε βέβαια και βουλεβάρτο και Έλληνες συγγραφείς κάποτε κάποτε. Συνεργάστηκε με όλους τους σπουδαίους ηθοποιούς της εποχής, και με τον Βεάκη και με τον Παπά, τον Αποστολίδη, τον Μορίδη, τον Αλεξανδράκη, τη Μελίνα. Ο θίασός της ήταν το μεγάλο σχολείο για τους νέους και το πέρασμα τους από εκεί σήμαινε καταξίωση.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Πηγές:
Εγκυκλοπαίδεια Θεόδωρου Έξαρχου «Έλληνες ηθοποιοί: Αναζητώντας τις ρίζες», έτος γέννησης από το 1900 μέχρι το 1925, τόμος δεύτερος (Α-Μ).
Η φωτογραφία βρίσκεται στο βιβλίο του Κώστα Γεωργουσόπουλου «Προσωπολατρία» και προέρχεται από το έργο «Τα παιδιά του Εδουάρδου», Ιούνιος 1963.