Με χαρά βρέθηκα στο θέατρο Αλκμήνη για την παράσταση σε κείμενο Γιάννη Κωσταρά και σκηνοθεσία Δημήτρη Κοντοδήμου.
Το έργο αφορά δύο μονολόγους, Ησυχία και Ζωντανοί νεκροί, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Θεοδόση Αγγ. Παπαδημητρόπουλου. Ένα βιβλίο που διατίθεται στο θέατρο για τους φιλαναγνώστες αλλά και τους θεατρόφιλους που θέλουν ένα πρόγραμμα και/ή σπεύδουν ν' αποκτήσουν το κείμενο των παραστάσεων που παρακολουθούν.
Σε αυτό θα διαβάσουμε δύο σύγχρονους μονολόγους, που αφορούν δύο κοντινά μας πρόσωπα, από αυτά που συχνότατα συναντάμε στο περιβάλλον μας· δύο άνθρωποι της διπλανής πόρτας, όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε τους οικείους χαρακτήρες, που σε ένα άνοιγμα ψυχικής κατάθεσης κι απολογισμού τους αποθέτουν τις αλήθειες τους. Δύο μεσήλικες αστοί, τυπικών χαρακτηριστικών, ξεδιπλώνουν αθέατες πτυχές της ζωής τους επιχειρώντας ένα άνοιγμα το οποίο λειτουργεί πολυεπίπεδα: γίνεται αυτογνωσία, εξομολόγηση, εξαγνισμός κ.ά. ακόμα και συνειδητοποίηση!
Πρόκειται για ήρωες με βαθιά τραύματα –για τελείως διαφορετικό λόγο ο καθένας– και σημαντικό ατομικό δράμα. Το λέω έτσι όχι επειδή οι περιπτώσεις αυτές δεν αποτελούν κοινωνικό ζήτημα –κάθε άλλο!– αλλά επειδή οι καταθέσεις-χείμαρροι επικεντρώνονται στο προσωπικό επίπεδο.
Στην παράσταση παρακολουθούμε εναλλάξ τους δύο ήρωες σε μια παράλληλη ιστόρηση-εξέλιξη των ιστοριών τους –παράλληλη αφήγηση– η οποία αποτελεί σκηνοθετική επιλογή παραστασιοποίησης και προσφέρει στο σύνολο πολλαπλά, με πρώτο και βασικότερο πλεονέκτημα της επιλογής αυτής το γεγονός ότι οι ιστορίες κορυφώνονται και ολοκληρώνονται ταυτόχρονα. Έτσι, αφενός εντείνεται και καλλιεργείται το ενδιαφέρον του θεατή και αφετέρου ενώνονται σε μία ενιαία βάση οι δύο μονόλογοι, δηλαδή παρακολουθούμε μία ενιαία παράσταση και όχι δύο ξέχωρες.
Το άχρωμο σκηνικό προσφέρει την απαραίτητη ουδετερότητα και ο αντικατοπτρισμός της οικοσκευής αποτυπώνει ακόμα περισσότερο ακριβώς αυτό το στοιχείο: τα σπίτια είναι για όλους ίδια, το ίδιο αδιάφορα, δεν έχουν καμία συμβολή στην πορεία του ανθρώπου, στον ψυχισμό του ή στα συναισθήματα. Σημειώστε πως καθένας έχει το δικό του «σπίτι». Θα αναρωτηθεί κανείς τον λόγο: αφού τα δύο σπίτια είναι ακριβώς ίδια, δεν θα μπορούσαν οι ηθοποιοί να εναλλάσσονται στο ίδιο σκηνικό; Δεν θα μπορούσαν. Οι ιστορίες τους είναι ξεχωριστές και έπρεπε να υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός αλλά και να αποτυπωθεί ο παραλληλισμός τους.
Από δίπλα, η μουσική λειτουργεί άρτια στο σύνολο. Προσφέρει το ηχόχρωμα που χρειάζεται η συνθήκη και ενδυναμώνει το συναισθηματικό φορτίο.
Οι δύο πρωταγωνιστές δοκιμάζονται με σθένος, συνλειτουργούν αρμονικά και διαδοχικά και συμπαρασύρουν τον θεατή με τα λεγόμενά τους. Υπάρχει μια αδιάκοπη εναρμόνιση σε όλη την έκταση, παρόλο που οι δυο τους δεν θα συναντηθούν ποτέ· ή σχεδόν ποτέ γιατί, όπως και να προχωρήσει η ζωή, υπάρχει ένα σημείο σύγκλισης όπου θα βρεθούμε όλοι ανεξαιρέτως. Αν πρέπει να διαχωρίσω τις δύο ερμηνείες κατά κάποιον τρόπο, ο κύριος Κωσταράς προσφέρει τα μάλα σε αυτόν τον αυτιστικό, νευρικό και ψυχικά κλονισμένο ήρωα αποδίδοντας την ενεργειακή του δυναμική και την ταραγμένη ψυχοσύνθεσή του και η κυρία Ιωάννου προσφέρει μια υποβλητικά αισθαντική ενσάρκωση της ηρωίδας της με πλούσιο εσωτερικό βάθος και μεγάλη φόρτιση.
Αυτοί οι δύο άνθρωποι ξεπερνούν τα όρια –ατομικά και κοινωνικά– προκειμένου να επιλύσουν τα ζητήματά τους ή να βρουν διέξοδο. Εκείνος θυματοποιείται από μια σκληρή κοινωνία που τον αφήνει στο περιθώριο ενώ τον «τρώει» με λεκτική βία κι εκείνη οδηγείται στα άκρα μη μπορώντας να διαχειριστεί τον εγκλωβισμό της μητέρας της στη νόσο του Αλτσχάιμερ. Και οι δύο περιπτώσεις μας θυμίζουν πως οι άνθρωποι μπορούν να βρουν απάντηση, λύση, αποδοχή, κατανόηση (ή έστω ν' ακουστούν οι φωνές τους), αποδέκτη και ουσιαστική βοήθεια όταν είναι σε θέση να επικοινωνούν. Όταν μιλάνε.
Τζένη Κουκίδου
Συντελεστές:
Ομάδα θεάτρου Θυρσός
Κείμενο: Γιάννη Κωσταρά
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κοντοδήμος
Σκηνικά - Κοστούμια: Μπέττυ Λυρίτη
Μουσική: Ιωάννης Προμπονάς
Σχεδιασμός φωτισμού: Δημήτρης Κοντοδήμος
Φωτογραφία: Θεοχάρης Γεωργάτος
Επικοινωνία: Ed Enerdata
Κατασκευή σκηνικών: Βιργινία Φρυσιρά
Στούντιο ηχογράφησης: 4 Creations
Εικονοληψία - Μοντάζ: Ευάγγελος Κάλοου
Λαμβάνουν μέρος οι ηθοποιοί: Γιάννης Κωσταράς και Βίβιαν Ιωάννου
Στο θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 2-12, Κάτω Πετράλωνα κάθε Πέμπτη στις 21.00 και στο θέατρο Αυλαία, 2ας Μεραρχίας και Κουντουριώτου 182, Πασαλιμάνι από 7 Φεβρουαρίου 2024 κάθε Τετάρτη στις 20.30