Δυνατοί μέσα στον κόσμο
Ζώντας ως πολεμιστές μέσα στην κοινωνία
«Ένας πολεμιστής δε βρίσκεται ποτέ πολιορκημένος. Το να βρίσκεται κανείς πολιορκημένος, σημαίνει ότι έχει προσωπικά αποκτήματα, που μπορούν να απειληθούν. Ένας πολεμιστής δεν έχει τίποτε στον κόσμο παρά μόνο την τελειότητά του κι αυτή δεν μπορεί να απειληθεί.»
Δον Χουάν
Πότε θα ζήσουμε ως άνθρωποι; Αυτή είναι η γενική ερώτηση και το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής μας. Βέβαια, λέγοντάς το αυτό, εννοούμε τον πόθο μας για ελάττωση των εργατικών ωρών, τη δυνατότητα διάθεσης ελεύθερου χρόνου και την ενασχόληση με πράγματα τα οποία μας ενδιαφέρουν και δεν περιλαμβάνονται σ' ένα στενό πλαίσιο οικονομικής ανάπτυξης και παροχής οικονομικών πόρων. Τέλος εννοούμε την ανάπαυση, που προσφέρει η δυνατότητα κατοχής των τελευταίων τεχνολογικών μέσων, αλλά αυτό ακολουθείται από την αναγκαία απαίτηση αύξησης των μισθών και των ημερομισθίων.
Όλα τα παραπάνω χαρακτηρίζουν την εποχή μας, αλλά δεν τη βοηθούν να βγει από το τέλμα της. Εκείνο που θα της έδινε ένα σίγουρο χέρι βοηθείας, θα ήταν αν απευθύναμε την ερώτηση και στους άλλους και στον εαυτό μας. Αν ρωτούσαμε και αναρωτιόμασταν «πότε θα ζήσουμε ως άνθρωποι;», αλλά με διαφορετική έννοια, δηλαδή πότε θα δούμε τους άλλους ως φίλους μας κι όχι ως εχθρούς μας, πότε θα καταργηθεί το homus homini lupus και θα ζήσουμε αδελφωμένοι όλοι οι λαοί.
Για να γίνουν όμως όλα αυτά, οφείλουμε ν' αναζητήσουμε τον εαυτό μας και να σταματήσουμε πια να ελέγχουμε και να καταπιέζουμε τους συνανθρώπους μας, αναπτύσσοντας υγιείς σχέσεις μαζί τους. Σχέσεις αγάπης, αδελφοσύνης, σεβασμού, εκτίμησης και οπωσδήποτε όχι υπακοής στα πάθη και στα ένστικτα.
Η αλήθεια είναι ότι, από τη στιγμή της δημιουργίας του, ο άνθρωπος υπόκειται στην επίδραση μιας μεγάλης δύναμης, που καθορίζει τη ζωή του μέσα στον κόσμο, μιας τεράστιας μέγγενης που τον πιέζει ώστε να ενεργεί σύμφωνα με τις δικές της επιθυμίες. Ποια είναι η δύναμη αυτή; Μα ποια άλλη από το πάθος των ανθρώπων. Ο άνθρωπος όμως υποκύπτει μπροστά στο πάθος μόνο όταν βρίσκεται στη φυσική κατάσταση, δηλαδή όταν εξυπηρετεί τα δικά του συμφέροντα και συγκρούεται με τους συνανθρώπους του. Ο άνθρωπος τότε δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα θηρίο, που μάχεται με νύχια και με δόντια για να κερδίσει τα αγαθά που ποθεί και τα θέλει να είναι μόνο δικά του και κανενός άλλου. Μόνο που στη φυσική κατάσταση τίποτε δεν ανήκει σε έναν, αλλά όλοι έχουν το ίδιο δικαίωμα, το δικαίωμα της αρπαγής και του σφετερισμού πάνω στο αντικείμενο αυτό.
Ο φιλόσοφος Σπινόζα μας πληροφορεί για τη σύγκρουση μεταξύ δύο ή περισσότερων παθών. «Άλλα από αυτά περιορίζουν, και άλλα τείνουν να περιοριστούν ή να παραμείνουν άθικτα. Αυτό βέβαια εξαρτάται από τη δύναμη των πρώτων. Σε μια τέτοια σύγκρουση φαίνεται η αξία των πράξεων ενός ανθρώπου ή ενός λαού, δηλαδή από το πόσο το πάθος μιας καλής ή κακής πράξης του μπορεί να περιορίσει την αντίστοιχη κακή ή καλή πράξη.» Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι συγκρούσεις των διαφορετικών συμφερόντων, η ικανοποίηση των τάξεων κ.α. Γενικά οι επιθυμίες των διαφόρων ομάδων του ανθρώπινου γένους. Οι επιθυμίες όμως αυτές έχουν αλληλεπιδράσεις η μία έναντι της άλλης. Γιατί μια επιθυμία, που προέρχεται από την αληθινή γνώση του καλού και του κακού, μπορεί να σβήσει ή να περιοριστεί από πολλές επιθυμίες που γεννιούνται από πάθη, τα οποία μας κυριεύουν. Επομένως η δύναμη και η ανάπτυξή της πρέπει να προσδιορίζονται μόνο από τη δύναμη του ανθρώπου.
Καταλαβαίνουμε εύκολα, λοιπόν, γιατί ο ποιητής λέει: «Βλέπω το καλύτερο και το παραδέχομαι, αλλά κάνω το χειρότερο.». Γιατί το φιλήδονο, το ασύδοτο χειρότερο ανήκει στο παρόν και στον εύκολο δρόμο. Αντίθετα το καλύτερο απαιτεί υπομονή, θάρρος και οδοιπορία μέσα από δύσβατους, στενούς δρόμους. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο πιο πέρα από αυτά. «Εκείνο που σύμφωνα με τη δική του ουσία και φύση κρίνει κακό και καλό, γιατί ο ένας άνθρωπος διαφέρει ουσιαστικά από έναν άλλο.» Άλλες είναι οι ορέξεις του ή οι απέχθειές του, άλλες οι επιθυμίες του κι άλλες οι ιδέες του και τα πιστεύω του.
Προπαντός όμως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αξιολογώ το πάθος των ανθρώπων για κάποιο αγαθό θετικά και μάλιστα από την απαρχή του κάθε ηθικού αγώνα. Δεν είναι εδώ το πάθος ο μεγάλος κατηγορούμενος της ηθικής, αλλά είναι ο αντίστοιχος όρος του χρέους. Αυτός που κρατάει και το χρέος σε αδιάκοπη εγρήγορση. Το πάθος είναι το αντίπαλο δέος του χρέους, το άλλο υποστήριγμα της ηθικής οικοδομής του ανθρώπινου όντος. Χωρίς το πάθος και την ενεργή προβολή του, οφείλουμε να ομολογήσουμε, δεν είναι δυνατόν ν' αρχίσει να πραγματοποιείται η μορφοποίηση της ηθικής προσωπικότητας. Χωρίς την αέναη ανανέωση του πάθους και την αδιάκοπη πάλι υπερνίκησή του από το χρέος, δεν είναι καν δυνατή η ανάπτυξη της ηθικής προσωπικότητας. «Ο άνθρωπος παρακμάζει απαρχής, εφόσον δεν παλεύει με το πάθος και δεν το ανανεώνει, εφόσον δεν το ανυψώνει εκεί όπου ν' αντιζυγίζεται με την εκάστοτε στάθμη της ελευθερίας του, εφόσον δεν φθάνει στο πάθος του ήθους ή εφόσον ο απαραίτητος ηθικός ενθουσιασμός, που φέρνει η ελευθερία, δεν μετατρέπεται σε πάθος και μάλιστα του ήθους της ψυχής» τονίζει ο φιλόσοφος Σπινόζα. Μάλιστα, όπως υποστηρίζει ο Αριστοτέλης «ο ενθουσιασμός του περί την ψυχήν ήθους πάθος εστίν». (Αριστοτέλης 1340, α 12)
Εκείνος που μάχεται την ίδια την ύπαρξη του πάθους είναι ο άγιος. Αυτός θέτει τον εαυτό του απαρχής έξω από το πάθος κι έξω από τον κόσμο. Η πατρίδα του είναι απαρχής εξώκοσμη. Ό,τι είναι πεπερασμένο, αισθητό ή νοητό, αίσθημα ή νόημα, το αφήνει να εξαφανιστεί από τον κόσμο του, το αποδιώχνει από την ενδοχώρα της ψυχής του, παραιτείται εκούσια από αυτό κι αυτό σημαίνει ότι παραιτείται και από την πάλη με αυτό, δηλαδή μονάζει. Ο ασκητής παραμελεί ή και περιφρονεί και την επιστήμη και την τέχνη. Μόνο ένα πράγμα γνωρίζει, την αγάπη του απόλυτου, του Θεού. Αυτή έλκει όλο του το είναι και το απονευρώνει από καθετί άλλο. Είναι μεγάλη η τόλμη του ανθρώπου αυτού, γιατί επιχειρεί να ζήσει δίχως να υποτάξει τον κόσμο με τη γνώση και την επιστήμη. Επίσης, δίχως να υποτάξει τον κόσμο με τη γνώση εκείνη πάνω στην οποία θα είχε προηγουμένως κυριαρχήσει. Αυτό βέβαια φαντάζει σαν να μη θεωρεί ο ασκητής τη γνώση ως κάτι το πεπερασμένο. Από την αρχή βάζει τον εαυτό του έξω από την πάλη με την πράξη, την ενέργεια. Δεν μπλέκεται στη σφαίρα της δράσης και της ζωής, όπου η προσωπικότητα παλεύει να ωριμάσει και να σχηματιστεί ως αξία και νόημα. Επίσης, ο ασκητής, ο άγιος, παραιτείται από κάθε άλλη άμεση επίδραση επάνω στον κόσμο. Τέλος, αρνείται και τον ίδιο του τον εαυτό, όχι όμως θετικά όπως η ηθική προσωπικότητα, η οποία αγωνίζεται κάθε στιγμή με το πάθος και τα άλλα αντίξοα κίνητρα της ζωής, αλλά μονομιάς και από την αρχή αρνητικά. Από τους άλλους πάλι ο άγιος ζητάει να χωριστούν κι αυτοί, όπως έχει κάνει ο ίδιος, από τον κόσμο και τον εαυτό τους, να φθάσουν δηλαδή στην απραξία. Αντίθετα η ηθική προσωπικότητα είναι μέσα στη ζωή και στην πάλη. Ούτε αυτή κάνει καμιά υποχώρηση, αλλά παλεύει θετικά με τ' αντίθετα κίνητρα, δεν θέτει τον εαυτό της έξω από τον κύκλο της δράσης. Ο ηθικός νόμος είναι μέσα της αγωνιστικός και παίρνει κάθε φορά συγκεκριμένη μορφή, γιατί το πρόβλημα που καλείται να λύσει είναι πάντα και πάντοτε συγκεκριμένο. Η ηθική προσωπικότητα τείνει κι αυτή προς το απόλυτο, αλλά αυτό δεν είναι γι' αυτήν προσιτό, παρά μόνο με τα ειδικά κατορθώματά της μέσα στην πάλη της ζωής. Παράδειγμα ηθικής προσωπικότητας, που μάχεται για τη συγκεκριμένη ελευθερία της ζωής, για το γέμισμα της ζωής με αγώνα, είναι ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης.
Ένας άλλος τύπος ζωής είναι ο στωικός φιλόσοφος. Ζει κι αυτός σύμφωνα με τη λογική, αλλά η λογική του αυτή είναι σκληρή απέναντι στο πάθος σε τέτοιο βαθμό ώστε κι αυτός το εξοντώνει.
Ο στωικός φιλόσοφος είναι κατά βάθος αντίθετος προς τη ζωή, είναι εχθρός της ζωής. Δεν κατορθώνει να εναρμονίσει μέσα στην προσωπικότητά του τα συγκρουόμενα μεταξύ τους στοιχεία. Δένει το πάθος και ελευθερώνει τη λογική, δε συνενώνει το ένα με το άλλο, για να φθάσει στη σύνθεση και την αλήθεια της ζωής. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι η στωική φιλοσοφία σε στιγμές απόγνωσης συνιστά την αυτοκτονία. Η αυτοχειρία όμως είναι μια τυφλή και άμαχη αποφυγή των αισθημάτων του φόβου και του πόνου.
Σ' ένα ποίημά μου γράφω πως στην Κλυταιμνήστρα –αυτή η ολέθρια γυναίκα του μυθικού βασιλιά των Ατρειδών Αγαμέμνονα, τον οποίο δολοφόνησε άγρια μέσα στο παλάτι του Αιγίσθου, του εραστή της, μετά την επιστροφή του από την Τροία, λόγω της θυσίας της κόρης τους Ιφιγένειας στην Αυλίδα– συμβολίζεται η έννοια της μητριαρχίας, κατοικεί στα άδυτα του κάθε ανθρώπου και μαστίζει ψυχολογικά το άτομο εκείνο, που είναι αδύναμο να την πολεμήσει. Φυσικά το άτομο αυτό είναι εκείνο που είναι υποταγμένο κυριολεκτικά στις εντολές μιας εξουσίας. Το ποίημα είναι το εξής:
ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ
Φιγούρα που κινείσαι
στο σκοτάδι, κυνηγώντας πολεμιστές.
Χαμένε
που ούτε τη ματιά του διπλανού σου
δεν πρόσεξες.
Μάθε πως η Κλυταιμνήστρα
διαχειρίζεται τα σωθικά σου.
Ο Γερμανός μελετητής της ελληνικής μυθολογίας και λατρείας Walter Burkert αναφέρει ότι «στη μητριαρχική κοινωνία, όπως και στη λατρεία των μεγάλων θεαινών, που απαρτίζουν το δίπτυχο Μητέρας-Κόρης το οποίο εξελίχθηκε αργότερα στο δίπτυχο Δήμητρας-Περσεφόνης, ο πατέρας παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Το παιδί ανήκει στη μητέρα του, σε εκείνη που όχι μόνο το φέρει μέσα της εννιά μήνες, αλλά και που, προκειμένου να φέρει στο φως τη νέα ζωή, δρασκελίζει, με κίνδυνο της ζωής της, το κατώφλι του θανάτου. Από Κόρη γίνεται Μητέρα και κατά τη μετάβαση προσεγγίζει τη ζοφερή επικράτεια του Κάτω Κόσμου. Μυούμενη στο μυστήριο της ζωής, μυείται ταυτόχρονα και στο μυστήριο του θανάτου, όπως κανένας άντρας δεν μπορεί. Από την ίδια του τη φύση το μυστήριο αυτό του είναι απαγορευμένο. Καθώς το μέλλον της φυλής εξαρτάται από τη γυναίκα, η γραμμή διαδοχής και η κοινωνική θέση του παιδιού στη μητριαρχική κοινωνία εξαρτώνται από τη μητέρα. Επίσης γνωρίζουμε ότι στα πρώτα στάδια του πολιτισμού η γυναίκα είναι εκείνη που πρώτη ασχολήθηκε με την καλλιέργεια της γης, κάνοντάς την με τη φροντίδα της να καρπίζει. Η γυναίκα μοιάζει σαν η ιδιότητά της ως μητέρα να μεταβιβάζεται στη γη και να την καθιστά κι εκείνη μια γόνιμη μητέρα. Η σύνδεση της γυναίκας όμως με τη γη δεν περιορίζεται απλά στην ανάδυση της νέας ζωής. Μοιραία επεκτείνεται και στη τρομερή υποχθόνια χώρα του θανάτου, καθώς και στην υγραμένη αγκαλιά της γης όπου εναποθέτουν οι ζωντανοί τους νεκρούς συγγενείς τους. Μόνο εκείνη που κατέβηκε μέχρι εκεί ως Κόρη κι αναδύθηκε ζωντανή Μητέρα κατέχει τη γνώση και τη δύναμη να μεταβάλλει το άγονο βασίλειο των σκιών σε γόνιμη επικράτεια του Πλούτου. Γι' αυτόν τον λόγο και τα Θεσμοφόρια, γιορτή που γινόταν περισσότερο για να προκαλέσει τη διέγερση των γονιμοποιών δυνάμεων της γης παρά για να αποδοθούν ευχαριστίες στη μεγάλη θεά Δήμητρα, φαίνεται πως καταρχήν μάλλον αφορούσαν αποκλειστικά τις παντρεμένες γυναίκες και μόνον αρκετά αργότερα διευρύνθηκαν για να συμπεριλάβουν όλες τις γυναίκες. Στα έθιμα της μητριαρχικής εποχής φαίνεται ότι ανάγεται και η συνήθεια να πληρώνουν οι άνδρες τα έξοδα της συμμετοχής των συζύγων τους στα Θεσμοφόρια. Με τον πατριαρχικό θεσμό του γάμου ο άνδρας παραβίαζε τις παλιές μητριαρχικές συνήθειες. Επομένως ήταν αναγκαίο να συμφιλιωθεί με την κοινότητα, πληρώνοντας τα έξοδα των Θεσμοφορίων». [1][2]
Από την άλλη μεριά στη Βίβλο εξαίρεται η πατριαρχία.[3] Μάλιστα ενάντια στη θέση ότι η εβραϊκή επιδίωξη για τον άνθρωπο είναι η ανεξαρτησία και η ελευθερία, μπορεί να προβληθεί η αντίρρηση ότι η Βίβλος, καθώς και η μετέπειτα παράδοση, απαιτούν την υπακοή στον πατέρα και ότι στην Παλαιά Διαθήκη ο γιος που εξεγείρεται ενάντια στον πατέρα τιμωρείται αυστηρά. Είναι απόλυτα αληθινό, ότι την εβραϊκή Βίβλο διαποτίζει μια έμφαση υπακοής. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η υπακοή είναι κάτι ολότελα διαφορετικό από την αιμομικτική προσήλωση.
Η υπακοή είναι μια συνειδητή πράξη υποταγής στην εξουσία. Από αυτήν την άποψη η υπακοή είναι το αντίθετο της ανεξαρτησίας. Η προσήλωση είναι ένας συναισθηματικός δεσμός που σε δένει συναισθηματικά μ' έναν συνάνθρωπό σου. Η υπακοή είναι συνήθως συνειδητή. Είναι περισσότερο συμπεριφορά παρά αίσθημα και μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και στην περίπτωση που τα αισθήματα απέναντι στην εξουσία είναι εχθρικά και όταν το πρόσωπο υπακούει χωρίς να συμφωνεί με τις προσταγές της εξουσίας. Η προσήλωση αυτή καθαυτή είναι συνήθως ασυνείδητη. Συνειδητό είναι μόνο ένα αίσθημα αγάπης ή φόβου. Το υπάκουο πρόσωπο φοβάται πως θα υποστεί την τιμωρία αν δεν υπακούσει. Το προσηλωμένο πρόσωπο φοβάται πως θα χαθεί και θα αποβληθεί αν κόψει τους αιμομικτικούς δεσμούς. Ιστορικά, η υπακοή είναι συνήθως υπακοή στον πατέρα. Η προσήλωση είναι ο δεσμός με τη μητέρα και σε ακραίες περιπτώσεις ο δεσμός της «συμβίωσης», που δεν επιτρέπει στο πρόσωπο να είναι συνάμα και άτομο. Ενώ στις πατριαρχικές κοινωνίες ο φόβος του πατέρα είναι περισσότερο εμφανής, ο φόβος της μητέρας είναι πιο βαθύς και η έντασή του εξαρτάται από την ένταση της προσήλωσης του παιδιού προς τη μητέρα.
Η διάκριση ανάμεσα στην αιμομικτική προσήλωση και την υπακοή στην εξουσία χρειάζεται ακόμα περισσότερο ξεκαθάρισμα. «Λέγοντας αιμομικτική προσήλωση, εννοούμε την προσήλωση στη μητέρα, το αίμα και το έδαφος. Η αιμομικτική προσήλωση είναι από την ίδια της τη φύση δεσμός με το παρελθόν και εμπόδιο στην πλήρη ανάπτυξη. Η υπακοή στον πατριαρχικό κόσμο της βιβλικής και της μετέπειτα εβραϊκής παράδοσης είναι υπακοή στο πρόσωπο του πατέρα, που αντιπροσωπεύει τη λογική, τη συνείδηση, τον νόμο, τις ηθικές και πνευματικές αρχές. Η ανώτερη εξουσία στο βιβλικό σύστημα είναι ο Θεός, που είναι ο νομοδότης και αντιπροσωπεύει τη συνείδηση.»[4] Στο προτσές της εξέλιξης του ανθρώπινου γένους δεν υπήρχε ίσως άλλος τρόπος να βοηθηθεί ο άνθρωπος ν' απελευθερώσει τον εαυτό του από τους αιμομικτικούς δεσμούς με τη φύση και το γένος, από το να του απαιτηθεί να είναι υπάκουος στον Θεό και στους νόμους του Θεού και συνάμα πολεμιστής.
Με σκοπό όμως να μετατραπεί κάποιος άνθρωπος σε πολεμιστή πρωταρχικά πρέπει να επιδιώξει να είναι ήρεμος, συγκεντρωμένος και με αυτοέλεγχο. Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί με συνετή εγρήγορση, αλλά χωρίς βιασύνη ή ψυχολογικό καταναγκασμό. Τελικά ο ρυθμός ανακαλύπτεται από το ίδιο το άτομο ως αποτέλεσμα της δικής του προσπάθειας. Η ψυχολογική ανέλιξη δεν γίνεται σε μια βραδιά, αλλά αυτό δεν είναι ανάγκη να αποτελέσει και μία σοβαρή δικαιολογία για το αμάρτημα της οκνηρίας ή ακόμη χειρότερα της αδράνειας! Ξεκινά κανείς με τη βεβαιότητα ότι το πνεύμα του δεν έχει ισορροπήσει και ίσως χρειαστεί πολύς καιρός γι' αυτό. Η ψυχολογική αυτοπαρατήρηση του εαυτού μας πρέπει να είναι ασταμάτητη και ιδίως σε εποχές μεγάλης ψυχολογικής έντασης ή και τρόμου. Η αλήθεια είναι ότι όποιος κι αν είναι ο εσωτερικός δρόμος που θα ακολουθήσουμε, η πορεία του γίνεται με πόνο ψυχής. Γι' αυτό, όποιος θελήσει να διώξει μακριά του τον πόνο είναι σίγουρο ότι κάποιες στιγμές είναι δυνατόν να νιώθει υπέροχα, αλλά μέσα του βαθιά θα ξέρει ότι στην ουσία δεν έχει κατορθώσει τίποτε. Ο εσωτερικός δρόμος του πολεμιστή είναι γεμάτος πόνο, αλλά συνάμα δίνει την αίσθηση σε αυτόν που θα τον ακολουθήσει ότι είναι ζωντανός, υπάρχει και ταυτόχρονα προσφέρει.
Παραθέτω σχετικά με το θέμα του άρθρου ποιήματά μου...
ΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ
Πηγαίνετε, άσματα, στους ανικανοποίητους μαχητές,
σε αυτούς που υποφέρουν απ' την έλλειψη μαχών
Πηγαίνετε στους νευρικούς πολεμιστές, σε αυτούς
που καμιάς συμβατικότητας δε γίνονται σκλάβοι
Διαμηνύστε πως καταφρονώ τους καταπιεστές τους
Πηγαίνετε σαν ένα κύμα φωτιάς πελώριο καυτό
Διαμηνύστε πόσο τους δυνάστες περιφρονώ!
Μιλήστε ξεδιάντροπα εναντίον της καταπίεσης
που διαγαλαξιακά συμβαίνει
Μιλήστε καθαρά ενάντια στην τυραννία
που εξασκούν όσοι μισούν τη φαντασία
Πείτε ξεκάθαρα πως μάχεστε κάθε λογής δεσμεύσεις
Πηγαίνετε και σε άλλα ηλιακά συστήματα,
σε άλλων γαλαξιών πλανήτες
Πηγαίνετε σε όλους εκείνους τους διστακτικούς
που η αποτυχία τους είναι καλά κρυμμένη
Ξεσηκώστε τις αλλόκοσμες γυναίκες
Αφυπνείστε μανάδες, συζύγους, αδελφές
Πηγαίνετε σε όσες γυναίκες τις αγόρασαν
στα σκλαβοπάζαρα της Ανδρομέδας και του Άλφα του Κενταύρου,
δίνοντας αντίτιμο ένα λευκό στεφάνι κι ένα πύρινο σταυρό
Πηγαίνετε σ' εκείνους τους άνδρες που έλκονται
απ' τα τιποτένια πάθη τους
Πηγαίνετε σ' εκείνους που τους έπνιξαν οι άθλιες επιθυμίες
Σηκώστε σαν τσουνάμι μεθυστικό την αδράνεια του Σύμπαντος
Πηγαίνετε με τα κοφτερά σπαθιά σας
να συμπαρασταθείτε στις γενναίες καρδιές
των απελπισμένων αγωνιστών
Αντισταθείτε μαζί τους σε ηθικολογίες, ψεύδη,
χυδαιότητες, όνειρα προδομένα
Συμπαρασταθείτε όλους εκείνους τους βετεράνους των μαχών
που βάρυναν απ' το πέρασμα των αιώνων
Σταθείτε στο πλάι εκείνων που δεν έχασαν το ενδιαφέρον τους
για την ανακάλυψη κάποιου νανοπλανήτη
κατάλληλου για μια νέα αρχή, για μια νέα αποικία, για ένα νέο κόσμο
Πηγαίνετε στους αμούστακους μαθητευόμενους μαχητές
που να ξεκόψουν επιζητούν απ' την υπερπροστασία των γεννητόρων
Δώστε τους σπαθιά και θάρρος
Χαρίστε τους αγέρωχα αστρόπλοια πολεμικά
Μάθετέ τους ν' αγωνίζονται με σθένος
ενάντια στην απάθεια, το μίσος, το φόβο, τη δειλία,
αναζητώντας τους αστεροειδείς της αποδέσμευσης
Πηγαίνετε!
🍓
ΑΝΤΙΟ ΣΥΜΠΑΝ
Οι μέρες άρχισαν πάλι να μακραίνουν
Τα φύλλα του τσαγιού μέσα στην κούπα
τον ερχομό κάποιου ξένου παράξενου προμηνύουν
Θα μου φέρει τη νίκη;
Τη δόξα η ήττα του θα μου χαρίσει;
Ή θα έρθει για να με συντρίψει
με τα δικά του τα δεινά;
Διασχίζοντας το διάστημα
με την παράξενη πραμάτεια του στην πλάτη
θα έρθει για να παζαρέψει
ή τα όνειρά μου να βλάψει;
Θα έρθει μήπως να μ' ενοχλήσει
ή άκαρδα να με απειλήσει;
Υποσχέσεις να με γεμίσει
ή κρατώντας ρομφαία πύρινη να με φοβίσει;
Ποιο θα είναι το μήνυμά του;
Πόλεμος, δουλεία, δόξα, ήττα;
Προσμένω κάθε χαραυγή
της μορφής του τη δαιμονική αχλή
Θα μου υψώσει το σπαθί
αστραφτερό σαν κεραυνό;
Ή θα είναι όλο υπεκφυγές
ύπουλα ζητώντας να με παρακάμψει;
Θα τον λένε θάνατο
ή θα τον φωνάζουν δόξα και ζωή;
🍓
ΝΟΤΕΣ ΠΟΥΛΙΑ
Στο Σύμπαν ξεσπούν παιάνες
Νότες ξεπετιούνται
σαν έγκλειστα πουλιά
που βρίσκουν την ελευθερία τους
Φτεροκοπώντας αδιάκοπα
επάνω από γκρίζους αστεροειδείς
και από βαθύχλωμους πλανήτες
πετούν και χάνονται
Η καρδιά μου αναταράζεται από δάκρυα
Η φρίκη του πολέμου χάνεται μακριά
Το χέρι μου προλαβαίνει μια νότα
πριν χαθεί στους πορφυρούς ορίζοντες
Πλάθει με αυτήν το άσμα του θριάμβου
🍓
ΤΟ ΝΑ ΓΡΑΦΕΙΣ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΙΟ ΠΡΑΓΜΑ
Το να γράφεις ποιήματα και μάλιστα μέρες Αποκριάτικες είναι άγριο πράγμα
Οι μάσκες εκρήγνυνται
σα να τρέφεις στην καρδιά σου πολεμιστές άπιαστων ονείρων
ή να κάθεσαι πάνοπλος επάνω σε σαραβαλιασμένο αστρόπλοιο
Δεν είναι τα όπλα σου που θα σε οδηγήσουν
στο φως της αυγής, αλλά ο χαμένος στόλος σου
Στις περιπλανώμενες στους έρημους πλανήτες σκιές σου
αναζητάς τους πόθους του μαχητή που ξεμένει μόνος
αναπνέοντας τη νιότη του,
παλεύοντας να δοξάσει τους προγόνους και τον εαυτό του
Αίμα, δάκρυα, πληγωμένα ένστικτα, πάθη
Ο καθρέπτης της προσδοκίας
σπάει σε κομμάτια απούσας αγάπης
Οι αλλόκοσμοι εχθροί σου
κτίζουν με αυτά μια γέφυρα προς τον ήλιο
Το να γράφεις ποιήματα
για τις μασκαρεμένες αποτυχίες σου
είναι άγριο πράγμα
🍓
ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΜΑΧΕΣ
Όνειρα
Όνειρα μέσα στο διάστημα
Όνειρα μέσα στη νύχτα του απείρου
Όνειρα μέσα στη νύχτα του χάους
πριν από το θάνατο
Όνειρα μέσα στο Σύμπαν πριν από το θάνατο
των πολεμιστών Των πολεμιστών
που γέμισαν με όνειρα το Σύμπαν
Μάχες
Μάχες μετά από τα όνειρα
Μάχες πολεμιστών που ονειρεύτηκαν
πριν από τις φλόγες του πολέμου
Μάχες αγωνιστών που έκαναν όνειρα
πριν από το οριστικό όνειρο
του θανάτου Του θανάτου
χωρίς όνειρα
μέσα στο αιώνιο σκοτάδι του
🍓
ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΜΑΧΗΤΗΣ
Μόνος ξεκινώ για τη μάχη
Μέσα στην απόκοσμη ομίχλη ενός ξένου πλανήτη
φρικιά η νύχτα
Ακούω τα βήματα του Θεού
ολοένα ν' απομακρύνονται από κοντά μου
Τ' άστρα το ένα μετά το άλλο σβήνουν
Όλα είναι σκοτεινά γύρω μου
Κοιμάται μέσα σε εφιάλτες η ελπίδα μου
μπλεγμένη στα δίκτυα της αποτυχίας
Γιατί να νοιώθω τόση θλίψη;
Τι περιμένω αλήθεια;
Η νίκη ήταν για εμένα
πάντα ένα άπιαστο όνειρο
Δεν περιμένω από τη ζωή τίποτε άλλο
Δεν λυπάμαι για το παρελθόν μου
Ζητώ μόνο ελευθερία και ειρήνη
για τους κατοίκους της Γης που με περιμένουν
μάταια να επιστρέψω σε αυτούς
Ανάμεσά τους να βρω τη λησμονιά και τη γαλήνη
🍓
Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ
Αυτό το ρευστό πρόσωπο είναι δικό μου;
Αυτό το σώμα το γεμάτο πληγές είναι δικό μου;
Αυτός ο αρματωμένος που με κοιτάει έντονα είμαι εγώ;
Αυτός ο μέχρι σήμερα αλλόκοσμος εχθρός
τώρα είναι ο εαυτός μου;
Γιατί αυτός ο τρόμος να είναι
ο δικός μου ο τρόμος;
Γιατί αυτή η κόλαση του πυρός να είναι
η δική μου η κόλαση;
Πού είναι ο Νώε
ν' ανοίξει στην ουράνια κιβωτό
που είμαι έγκλειστος εδώ κι αιώνες
ένα παράθυρο να μπει καθαρός αέρας,
να φτερουγίσει η αποκαθήλωση,
να ξεπλυθώ με το φως των ηλιακών καταιγίδων,
να μου εξανθρωπίσει το πρόσωπο και το κορμί
η θύελλα της εξάγνισης;
Χρειάζομαι ένα φυλαχτό
απ' τα δάκρυα των ματιών σου,
απ' την πέτρα με τις ρουνικές επιγραφές,
τα πολλαπλά σου πρόσωπα,
μια καρδιά ανθρώπινη
στη θέση της τωρινής μου απόκοσμης
Ήμουν μαχητής πρώτος και ένδοξος
γεμάτος θύμησες, ιδανικά, θάρρος
Τώρα που λοξοδρόμησα απ' τον δρόμο μου
έγινα αυτό που περισσότερο στη ζωή μου πολέμησα
Τώρα δε μπορώ πια να ξαναμπώ
στην κιβωτό Την κιβωτό
που κάποτε είχα μέσα μου
Τα περιστέρια τα έχω πλέον πνίξει
και η αβεβαιότητα της σωτηρίας
μου έγινε έμμονη αίσθηση
🍓
Ο ΠΛΗΓΩΜΕΝΟΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ
Σα γύρισε στον ύπνο του πλευρό ο μαχητής
αλλόκοσμοι έζωσαν το πληγωμένο του κορμί
Γλυκός ο πόνος του θείου πολεμιστή
Τα πόδια του χαϊδεύει δόξα ταιριαστή και αμίλητη
Η προσευχή του καρπός που δένει όνειρα
της χαμένης του φυλής
Απ' τα χέρια του ανοίγονται νέοι δρόμοι
στα μονοπάτια των άστρων
Απ' το ματωμένο του κορμί αγάπη ρέει
προς τον κύκλο των εχθρών του
Με μαύρο πέπλο σκεπάζουν
το τελευταίο όνειρό του
Ύστερα τον ανεβάζουν στον ιερό βωμό
Θυσία εξιλέωσης απ' τις δικές τους ενοχές
🍓
ΣΤΡΑΤΙΕΣ
Μπροστά μου περνούν
φωτεινές νηοπομπές ονείρων
Μπλέκομαι μαζί τους,
σέρνοντας πίσω μου
τα παιδικά μου βιώματα
Σε ποια άδυτα, σε ποια μαυσωλεία
να με οδηγούν άραγε;
Σε όλη μου τη ζωή γύρευα
τους πιο ανδρειωμένους πόθους
Τώρα τους συναντώ
σε στρατιές γενναία
παραταγμένες να βιάζονται
να σηκώσουν λάβαρα και θυρεούς
έξω απ' τα τείχη
ενός ετοιμόρροπου μέλλοντος
🍓
Η ΑΝΥΠΑΚΟΗ
Οι άνθρωποι πλασμένοι από φθαρτότητα και αφθαρσία
Το διάστημα γεμάτο σκόνη και άμμο
Ατενίζουμε το χάος ανταγωνιζόμενοι τους θεούς
στην κυριαρχία των πλανητών,
ακούγοντας τους ψιθύρους τους,
παρατηρώντας τις αδιόρατές τους κινήσεις
Μετακομίζουμε σε άλλες Γαίες,
συγχέοντας την προοπτική της ζωής
με την υποδούλωση των αλλόμορφων του απείρου
Παλεύουμε να ταυτίσουμε
το μηδέν με το άπαν,
το θνητό με το άφθαρτο,
τους δημιουργούς με τα δημιουργήματα
Μετά το δάγκωμα του μήλου του Παραδείσου
το μόνο που απέμεινε στους ανθρώπους
είναι η ανυπακοή στον εαυτό τους
το μικροπρεπή και αλαζόνα,
τον κάτοχο των φτωχών οραμάτων
και της εκούσιας τυφλότητας
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα Rene Magritte (Modern, 1923)
Πηγές:
[1] Burkert W., Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, Καρδαμίτσα, Αθήνα 1977
[2] Burkert W., Ελληνική Μυθολογία και Τελετουργία, Δομή και Ιστορία, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, 1993
[3] ΒΙΒΛΟΣ, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, Βιβλική Εταιρία, Αθήναι
[4] Ελευθερόπουλος Α., Θρησκεία, Θεός, Ηθικότης και Άνθρωπος, Παπαζήσης, Αθήνα 1953