Από το 1999 παρακολούθησα παραστάσεις στο Μοντέρνο θέατρο του Γιώργου Μεσσάλα όπου είχα τη χαρά και την ευτυχία να δω σπουδαία έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, ανεβασμένα με εύστοχο και σεβαστό τρόπο απέναντι στα μεγάλα αυτά κείμενα. Η αρχή έγινε με τα «Παιχνίδια του έρωτα» του Μαριβώ κι ακολούθησαν και άλλες πολλές παραστάσεις, όπως: «Ο μαλλιαρός πίθηκος» του Ευγένιου Ο' Νηλ, «Η ζωή είναι ωραία» της Σαρλότ Τζόουνς, τον «Επιθεωρητή» του Γκόγκολ, «Το ημερολόγιο ενός τρελού» επίσης του Γκόγκολ, τον «Αμπιγιέρ» του Ρόναλντ Χάργουντ, τον «Ιωάννη Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ερρίκου Ίψεν, καθώς και τον «Κατά φαντασίαν ασθενή» του Μολιέρου κ.ά.
Ο Γιώργος Μεσσάλας μετά το τέλος κάθε παράστασης συνήθιζε να πιάνει κουβέντα με το κοινό και να εξιστορεί κάποια πράγματα σχετικά με την παράσταση, που μόλις είχαμε δει. Αυτά θα παραθέσω παρακάτω στο αφιερωματικό αυτό άρθρο μου.
Στην πρεμιέρα του έργου «Τα παιχνίδια του έρωτα», του Μαριβώ, μας είχε πει –λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση– ότι σύντομα θα ανεβάσει και τον «Μαλλιαρό πίθηκο» του Ευγένιου Ο' Νηλ. Μας είπε επίσης ότι δεν έχει καμία σχέση με το έργο που θα άρχιζε σε λίγο. Μας μίλησε για το έργο του Ο' Νηλ και για την ιδιαιτερότητα που είχε λόγω πολλών «άσεμνων προτάσεων» αλλά και ο λόγος που ο μεγάλος συγγραφέας τις είχε βάλει επειδή εξυπηρετούσαν τη δράση του έργου του. Και στ' αλήθεια, όταν είδα την παράσταση ήταν αναγκαίο και σχεδόν αναπόφευκτο να μην υπήρχε η συγκεκριμένη φρασεολογία. Ήταν μια σπουδαία παράσταση, το έργο ανέβηκε σε παγκόσμια πρώτη και ήταν μια παράσταση υψηλού πνευματικού επιπέδου που «μίλαγε» στην καρδιά ακόμα και του πιο απαιτητικού και δύσκολου θεατή. Σε ερώτησή μου για τα ελληνικά έργα και αν θα ήθελε να ανεβάσει μου απάντησε πως θα χαρεί πολύ να κάνει κάτι τέτοιο και μακάρι να ερχόταν αυτή η στιγμή. Μου είπε επίσης ότι είχε ανεβάσει κατά το παρελθόν και ότι θα ήθελε να ξανασυμβεί.
Όταν παρακολούθησα την παράσταση του «Αμπιγιέρ», λίγο πριν το φινάλε του έργου –ο Μεσσάλας στον ρόλο του Σερ– είχε στα χέρια του ένα κασκόλ –χρειώδες αξεσουάρ για την συγκεκριμένη σκηνική στιγμή– κι όταν τελείωσε μας είπε ότι το κασκόλ που είχε ήταν του Αλέξη Μινωτή, ο οποίος του είχε κληροδοτήσει δεκαεφτά μπαούλα με θεατρικά ενδύματα. Σε αυτήν την παράσταση υπήρχε η ατάκα «Ο ηθοποιός μένει πάντα στη μνήμη του κόσμου» και γι' αυτόν τον λόγο υπάρχει αυτό το αφιερωματικό άρθρο προς το πρόσωπό του και την πνευματική παρακαταθήκη του.
Ανέβασε μεταξύ άλλων τα έργα: «Τα πατατάκια» του Άρνολντ Ουέσκερ, Χοσέ Τριάντα «Τα παιδιά», «Κοσμάς ο Αιτωλός» του Σωκράτη Βερνάρδου, Γιώργου Θεοτοκά «Το παιχνίδι του έρωτα και της τύχης», Κωνσταντίνου Τρυπάνη «Οι πρόσφυγες - 1922», Αλέκου Λιδωρίκη «Λόρδος Βύρων», Μήτσου Ευθυμιάδη «Ο φονιάς», Αριστοφάνη «Θεσμοφοριάζουσες», Γιώργου Μανιώτη το «Ματς», Αριστοφάνη «Σφήκες», Μολιέρου «Αρχοντοχωριάτης», Αριστοφάνη «Λυσιστράτη» και «Όρνιθες», Ντάριο Φο «Όλα έχουν μια τιμή», Μολιέρου «Ο φιλάργυρος», Ερρίκου Ίψεν «Ο εχθρός του λαού», Αυγούστου Στρίντμπεργκ «Ο πατέρας», Χίου Λέοναρντ «Da», Σαίξπηρ «Βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ'», Μαριβώ «Τα παιχνίδια του έρωτα», Ευγένιου Ο' Νηλ «Μαλλιαρός πίθηκος», Γκόγκολ «Το ημερολόγιο ενός τρελού», Σαρλότ Τζόουνς «Η ζωή είναι ωραία» κ.α.
Ας δούμε δύο κριτικές που πήρε ο Γιώργος Μεσσάλας για την αξέχαστη ερμηνεία του στο «Ημερολόγιο ενός τρελού» του Γκόγκολ, που έπαιξε για πολλά χρόνια και που αναγράφονται στο θεατρικό πρόγραμμα της παράστασης.
Η πρώτη κριτική ανήκει στον κύριο Γεωργουσόπουλο: «Στο θέατρο ΑΛΚΥΟΝΙΣ, ο Γιώργος Μεσσάλας παίζει το «Ημερολόγιο ενός τρελού» του Γκόγκολ σε μετάφραση-διασκευή της Ντένης Θεμελή, με σεμνότητα, μέτρο, τραγικό λήρο και ακρίβεια εκτέλεσης. Ετόνισε αρκούντως τη συνειδητή σαλότητα και την ανατρεπτική της λειτουργία μέσα στη δομημένη εξουσία.».
Η δεύτερη κριτική ανήκει στον αξέχαστο Νέστορα Μάτσα: «Ο Γιώργος Μεσσάλας, από τους τελευταίους και πιο γενναίους αγωνιστές του καλού θεάτρου, έπειτα από την όντως συγκλονιστική ερμηνεία του στον «Αμπιγιέρ», πραγματοποιεί μια ακόμη σημαντική ερμηνεία υποδυόμενος τον «Τρελό» του Γκόγκολ. Ο Γιώργος Μεσσάλας προσθέτει με το «Ημερολόγιο», στη δημιουργική απόδοση της Ντένης Θεμελή, μια ακόμη επιτυχία στον πλατύ κατάλογο των ρόλων που έχει ερμηνεύσει μεταπηδώντας από τον Αριστοφάνη στον Μολιέρο, από τον Σαίξπηρ στον Ίψεν και από τον Άλμπυ στον Στρίντμπεργκ. Οι κραυγές του «Τρελού», βαθιά ανθρώπινες αληθινές και πάντα επίκαιρες, μας ωθούν σε κάποιους βαθύτερους προβληματισμούς.».
Ο Γιώργος Μεσσάλας ακολούθησε τα χνάρια των μεγάλων παλιών ηθοποιών και έθεσε τον καλλιτεχνικό πήχη ψηλά, δεν έκανε καμία έκπτωση στην ιδέα του μεγάλου ρεπορτορίου και έδωσε τα πάντα για να υπηρετήσει το θέατρο του Σαίξπηρ, του Ίψεν, του Στρίντμπεργκ, του Ο' Νηλ, του Μολιέρου, του Μαριβώ... χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έπαιξε και σε πιο «ανάλαφρα» έργα όπως ήταν το «Η ζωή είναι ωραία» της Σαρλότ Τζόουνς.
Άξιο αναφοράς το γεγονός ότι έπαιξε επί τόσα και τόσα χρόνια το έργο –συγκλονιστικός μονόλογος– του Νικολάι Γκόγκολ «Το ημερολόγιο ενός τρελού» κάνοντας ρεκόρ παραστάσεων.
Ο Γιώργος Μεσσάλας υπήρξε ένας αληθινός ερμηνευτής σκηνής, που είχε βάλει τον καλλιτεχνικό πήχη ψηλά και υπηρέτησε το θέατρο των μεγάλων συγγραφέων και καταπιάστηκε με επιτυχία με τα σπουδαία έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ίσως σε αυτό να έπαιξε κάποιον ρόλο και η γνωριμία του, που έγινε φιλία, με τον μεγάλο ηθοποιό και σκηνοθέτη Αλέξη Μινωτή, με αφορμή την συνεργασία τους που κράτησε από το 1974 μέχρι και το 1990 που φεύγει ο Μινωτής από τη ζωή. Η επιρροή του είναι φανερή ως προς το υψηλό δραματολόγιο και την αγάπη του προς το μεγάλο θέατρο, σε κείμενα που είναι τόσο σπουδαία που αξίζει κανείς να τα υπηρετήσει ανεξαρτήτως από το εάν έχουν εμπορικότητα ή όχι.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Η συνοδευτική φωτογραφία ανήκει στο πρόγραμμα της παράστασης «Το ημερολόγιο ενός τρελού».