Η Βάσω Μανωλίδου υπήρξε κορυφαία ηθοποιός της ελληνικής σκηνής. Δυστυχώς οι νεότερες γενιές δεν την γνωρίζουν, ούτε το όνομά της είναι ιδιαίτερα γνωστό καθότι έκανε ελάχιστες ταινίες και αυτές πολλά χρόνια πριν γίνει ο ελληνικός κινηματογράφος γνωστός και αγαπητός σε όλους.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1914 και σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου. Στο ίδιο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1932, ως βουβό πρόσωπο στον «Ιούλιο Καίσαρα» του Σαίξπηρ, για να εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια σε μια από τις μεγαλύτερες –εάν όχι η μεγαλύτερη– ηθοποιός που πέρασε ποτέ από την Ελλάδα. Μέσα στα πενήντα χρόνια, που κράτησε περίπου η σταδιοδρομία της, έπαιζε στο Εθνικό Θέατρο, με ελάχιστες μονάχα εξαιρέσεις και αυτό γιατί κάποια διαστήματα είχε θιασαρχική δραστηριότητα. Στα χρόνια που έδωσε το παρών στην σκηνή ερμήνευσε ένα πλήθος από ρόλους και με ιδιαίτερη επιτυχία τις μεγάλες ηρωίδες του διεθνούς ρεπερτορίου.
Ενσάρκωσε την Νερίτσα στον «Έμπορο της Βενετίας» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ το 1932. Από τους επόμενους ρόλους αναφέρονται ενδεικτικά: Τερέζα των Μαρτίνεθ-Σιέρρα στο έργο «Το τραγούδι της κούνιας», Ισαάκ στη «Θυσία του Αβραάμ», Λουκία στον «Αρχοντοχωριάτη» του Μολιέρου, Τούλα στο «Φιντανάκι» του Παντελή Χορν, Κόρη των Αθηνών, στον «Λόρδο Βύρων» του Αλ. Λιδωρίκη, Φανίτσα στους «Φοιτητές» του Γρηγορίου Ξενόπουλου, Βιόλα στην «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ, Ροζίνα στον «Κουρέα της Σεβίλλης» του Μπωμαρσαί, Χρυσόθεμη στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, Ιουλιέτα στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σαίξπηρ, Καλλιόπη στον «Πειρασμό» του Ξενόπουλου, Αγγελική στον «Κατά φαντασίαν ασθενή» του Μολιέρου, Οφηλία στον «Άμλετ» του Σαίξπηρ, Κορνέλια στον «Βασιλιά Ληρ» του Σαίξπηρ, Μαρία στο «Σχολείο κακογλωσιάς» του Σέρινταν, Θεοδότη στον «Σταυρό και στο σπαθί» του Άγγελου Τερζάκη, λαίδη Άννα στον «Ριχάρδο τον Γ'» του Σαίξπηρ (1939), Ισμήνη στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, Κατερίνα στον «Ερρίκο Ε'» του Σαίξπηρ, Λουίζα Μίλερ στο ομώνυμο έργο του Σίλερ, Μαργαρίτα στον «Φάουστ» του Γκαίτε (1942), δόνα Αγγέλα στο «Γυναίκα στοιχειό» του Καλντερόν (1943).
Όλα αυτά τα χρόνια συνεργάστηκε με τους σκηνοθέτες Φώτο Πολίτη, Δημήτρη Ροντήρη, Τάκη Μουζενίδη και με ένα σύνολο κορυφαίων ηθοποιών. Οι ερμηνείες της παρέμειναν ανεπανάληπτες και υπήρξαν καλλιτεχνικά ορόσημα στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου.
Από το καλοκαίρι του 1943 άρχισε να συγκροτεί δικούς της θιάσους σε συνεργασία με άλλους συναδέλφους της. Ξεκίνησε από το θέατρο Παρκ με τον Γιώργο Παππά και τον Νίκο Δενδραμή. Ζακ Ντεβάλ «Για ένα όμορφο κορίτσι», Γρηγορίου Ξενόπουλου «Φωτεινή Σάντρη». Τη χειμερινή περίοδο 1943-1944 εμφανίστηκε με τους ίδιους και με τον Αιμίλιο Βεάκη στο θέατρο Πάνθεον, όπου παρουσίασε τα «Θαμπά τζάμια» της Όλγας Πριντσλάου, τον «Σοβαρό κύριο Ερνέστο» του Όσκαρ Ουάιλντ, το έργο του Δημ. Ιωαννόπουλου «Κάποιος από το Τ.Τ. 502», τον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας» του Δημ. Κορομηλά, κ.α. Το καλοκαίρι του 1944, μαζί με τον Γιώργο Παππά, έπαιξε στο θέατρο Λυρικό το «Τρελοκόριτσο» του Βεμπέρ, το «Μελτεμάκι» του Παντελή Χορν, την «Τιμή» του Σούντερμαν, και το έργο του Τζιακόζα «Σαν τα φύλλα». Το 1944-1945 επανήλθε στο θέατρο Πάνθεον με το θεατρικό σχήμα Μανωλίδου - Αρώνη - Χορν στο έργο «Η θυσία» του Κλοντέλ, «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ, «Σκοτσέζικα ακρογιάλια» του Ντόντι Σμίθ. Ακολούθησε περιοδεία στην Αίγυπτο και στην Κύπρο με έργα του κλασσικού και του μοντέρνου δραματολογίου. Οικονομικός συνεργάτης της στις θιασαρχικές της δραστηριότητες ο σύζυγός της Θεόδωρος Κριτάς πρώην ηθοποιός και μετέπειτα διακεκριμένος θεατρικός επιχειρηματίας.
Την περίοδο 1946-1947 μεσολάβησε ένα καλλιτεχνικό ταξίδι της στην Αμερική. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα συγκρότησε εκ νέου θίασο με τον Γιώργο Παππά και ερμήνευσε στο θέατρο Ρεξ την Ιωάννα της Λωραίνης (στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Μάξουελ Άντερσον). Ανέβασαν επίσης την «Ρεβέκκα» της Δάφνης Ντι Μοριέ, τον «Πυγμαλίωνα» του Μπ. Σω, το έργο «Βαθιές είναι οι ρίζες» των Ντ' Υσσώ - Γκάου.
Το 1948 ο θίασος πραγματοποίησε μια περιοδεία σε Κωνσταντινούπολη, Κύπρο και Αίγυπτο, και το 1950 εμφανίστηκε πάλι στην Αθήνα, στο θέατρο Γκλόρια όπου παρουσίασε τα έργα «Τον νου σου στην Αμέλεια» του Φεϋντώ, «Φίλησε και πες το» του Λιου Χέρμπερτ και το έργο «Υπόθεση διαζυγίου» του Κλέμεν Ντέιν.
Την περίοδο 1950-1951 η κορυφαία μας ηθοποιός επιχειρεί μια νέα συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και προσθέτει τρεις νέες επιτυχίες στο ενεργητικό της, ερμηνεύοντας την Ροζαλίντα στο «Όπως σας αρέσει» του Σαίξπηρ, την Ιωάννα στην «Αγία Ιωάννα» του Μπ. Σω και την Κλεοπάτρα στον «Καίσαρα και Κλεοπάτρα» πάλι του Σω.
Την περίοδο 1950-1951 περιοδεύει μαζί με την ξαδέλφη της Μαίρη Αρώνη στην Κωνσταντινούπολη, την Κύπρο, την Αίγυπτο και σε πόλεις της Ελλάδας και από το 1953 μέχρι το 1955 συνεργάζεται με τον Κώστα Μουσούρη στο ομώνυμο θέατρό του. Παίζει την Λουίζα Μίλερ στο ομώνυμο έργο του Σίλερ και πρωταγωνιστεί επίσης στα έργα «Ρομάντσο» του Ε. Σέλντον, «Φτωχό σαν σπουργιτάκι» της Λ. Φόντορ και την «Όγδοη γυναίκα» του Α. Σαβουάρ κ.α.
Το 1955 επιστρέφει οριστικά στο Εθνικό Θέατρο όπου παραμένει όλα τα επόμενα χρόνια, ολοκληρώνοντας μια θεατρική πορεία με μεγάλες νίκες.
Αρχίζει με την«Μαρία Στιούαρτ» του Σίλερ και ακολουθούν: Νεράιδα στο ομώνυμο έργο του Ζιροντού, Νίνα στον «Γλάρο» του Τσέχωφ, Ιμόγενη στον «Κυμβελίνο» του Σαίξπηρ, Αμάντα στην «Λεοκάντια» του Ανούιγ, Τέσσα στο ομώνυμο έργο του Ζιροντού, Ρόζα Μπερντ στο επίσης ομώνυμο έργο του Χάουπτμαν, Κατερίνα στο «Ημέρωμα της Στρίγγλας» και Πόρσια στον «Έμπορο της Βενετίας» του Σαίξπηρ. Ισαβέλλα στο «Ιντερμέτζο» του Ζιροντού, Νόρα στο «Σπίτι της κούκλας» του Ερρίκου Ίψεν, Μις Μέιμπλ στον «Ιδανικό σύζυγο» του Όσκαρ Ουάιλντ, Ολίβια στο «Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Ο' Νηλ, Λόλα στο έργο «Γυρνά πίσω μικρή μου Σίμπα» του Ινγκ, Αμάντα στον «Γυάλινο κόσμο» του Τενεσί Ουίλιαμς (1978).
Το 1980 έκανε την τελευταία της πρεμιέρα παίζοντας τις «Ευτυχισμένες μέρες» του Μπέκετ. Η δημιουργική της ερμηνεία στον ρόλο της Ουίνι ήταν ίσως ο μεγαλύτερος σταθμός στην σταδιοδρομία της.
Το 1932 εμφανίστηκε στον κινηματογράφο στην ταινία του Δημ. Γαζιάδη «Έξω φτώχεια».
Το 1954 έπαιξε και στην ταινία «Το σταυροδρόμι του πεπρωμένου» σε σενάριο Μήτσου Λυγίζου και σκηνοθεσία Τζάνι Μπερνούτσιο, γυρισμένη στα κινηματογραφικά στούντιο της Αιγύπτου.
Τιμήθηκε από την πολιτεία με τον Χρυσό Σταυρό Ευποιίας και τον Ταξιάρχη του Φοίνικος.
Απεβίωσε το 2004.
Έγραψε το βιβλίο «Αναμνήσεις» για τη ζωή της στο θέατρο που τόσο αγάπησε και με τόση αγάπη υπηρέτησε (εκδόσεις ΜΙΕΤ).
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Οι πληροφορίες καθώς και η φωτογραφία αντλήθηκαν από την εγκυκλοπαίδεια του Θεόδωρου Έξαρχου «Έλληνες ηθοποιοί: Αναζητώντας τις ρίζες, έτος 1900 μέχρι 1925», τόμος δεύτερος, εκδόσεις Δωδώνη
