Τίτος Κοκκινέας
Χαίρομαι ειλικρινά πολύ Τίτο για αυτή τη συνάντηση και συζήτηση. Τόσα χρόνια γνωριμίας και να που τώρα ήρθε κι η χρονική στιγμή για αυτές. Μετά από τόσες δεκαετίες στον στίβο της λογοτεχνικής συγγραφής, τι απαντάς στο ερώτημα τι είναι για σένα αυτή;
Τίτος Κοκκινέας: Είναι η ζωή μου. Μηνύματα, συναισθήματα, βιώματα, που θέλω να μεταδώσω σε όσους με διαβάζουν.
Παραμύθια, διηγήματα, χρονογραφήματα, μελέτη λαογραφική, λαϊκά παραμύθια, ποίηση... Ποιο λογοτεχνικό είδος σε δυσκολεύει περισσότερο;
Από το 1961, χρονιά της πρώτης σου λογοτεχνικής έκδοσης με διηγήματα υπό τον τίτλο «Το σούρουπο οι ίσκιοι μακραίνουν» μέχρι σήμερα, τι έχει αλλάξει και τι έχει μείνει ίδιο στον τομέα της εγχώριας λογοτεχνίας;
Τ.Κ.: Έχει μείνει η αγωνιστική λογοτεχνία. Προσπαθούν να την αλλάξουν με τη μεταμοντέρνα λογοτεχνία αλλά δεν θα το καταφέρουν ποτέ γιατί σοφό το σαφές.
38 χρόνια μέλος στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, την υπηρέτησες κι από τις θέσεις του μέλους, του Διοικητικού Συμβουλίου της, του ταμία, έφορου, μέλους επιτροπής κρίσης νέων μελών κ.α. Ποια θεωρείς ως τα σημαντικότερα θετικά κι αρνητικά σημεία της παρουσίας ενός λογοτέχνη σε λογοτεχνικές εταιρείες;
Τ.Κ.: Θετικά στοιχεία αποτελούνε τα Διοικητικά Συμβούλια των λογοτεχνικών συλλόγων κι ομάδων που αγωνίζονται και κοινωνικά για τα προβλήματα του κόσμου. Αρνητικό αποτελεί το εντελώς αντίθετο σκηνικό.
Η λογοτεχνική παρουσία σου αρχίζει σε ηλικία μόλις 14 ετών, το 1956 σε μια σειρά από εφημερίδες και περιοδικά όπως: Για εσάς και το παιδί σας, Βραδινή, Εστία, Τα Νέα, Διάπλαση των παίδων, Η ζωή του παιδιού, Ριζοσπάστης, Ικαριακά κλπ... Κάθε εβδομάδα επί 15 χρόνια, στο θρυλικό περιοδικό Ρομάντζο, είχες στήλη για παιδιά με παραμύθια, λαογραφικές ιστορίες, διηγήματα, αινίγματα... Δώσε μια εικόνα της επικρατούσας κατάστασης των περιοδικών κι εφημερίδων εκείνης της εποχής. Δεχόντουσαν εύκολα γραπτά νέων ατόμων;
Τ.Κ.: Υπήρχαν πολλά, δίνανε ευκαιρίες. Στο Ρομάντζο είχα καθιερώσει να μου στέλνουν οι αναγνώστες παραμύθια από τη λαϊκή παράδοση, που άκουσαν από τον παππού και τη γιαγιά τους, τα οποία δημοσίευα για να σωθεί η λαϊκή παράδοση. Το ίδιο τα αινίγματα, τα παιχνίδια κ.λπ. Όσο για όλα τα άλλα έντυπα, εγώ δημοσίευα ό,τι μπορούσα για να διορθώσει κάτι στραβό και παράνομο που γινόταν. Π.χ. να σταματήσει η αμμοληψία στις παραλίες, να διορθωθούν τα δρομολόγια του ΟΣΕ και των ΚΤΕΛ, των λεωφορείων. Να γίνουν πιο σεβαστά η οικογένεια, τα παιδιά κ.λπ.
Ένα καλό διήγημα για σένα τι πρέπει απαραίτητα να περιέχει;
Τ.Κ.: Να περιέχει τον αγώνα του καλού έναντι του κακού. Της ελευθερίας έναντι του φασισμού, να προσπαθεί για μια καλύτερη κοινωνία.
Καλλιτέχνης και κοινωνία. Τι λες;
Τ.Κ: Ο καλλιτέχνης πρέπει να προσπαθεί με τον αγώνα του για μια καλύτερη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση. Για μια καλύτερη ζωή.
Το 2019 εξέδωσες συλλογή 31 διηγημάτων, αυθεντικών όπως τα ονομάζεις στο εξώφυλλό της. Είναι γνωστό πως ελάχιστα απ' όσα γράφεις είναι μυθοπλαστικά. Για πες μου λοιπόν, απ' όλα αυτά ποιο είναι το πιο ζόρικο περιστατικό που θυμάσαι και να το μετάπλασες σε διήγημα; Τι θα μου απαντήσεις;
Τ.Κ.: Όλα είναι ζόρικα. Κι όλα αυτά που τα έζησα κι όλα όσα τα έμαθα και είναι αληθινά. Κανένα μυθοπλαστικό.
Τι θα ήθελες για τους λογοτέχνες του μέλλοντος, Τίτο μου;
Τ.Κ.: Να αγωνίζονται για να σταματήσει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και όχι να γράφουν λογοτεχνία για τη λογοτεχνία.
Εκτός φυσικά από το να κάνεις το καλύτερο για να είναι καλά τα εγγονάκια και τα παιδιά σου, αλλά και οι πολύχρονες ελιές σου στο Μερολίθι στα Φιλιατρά (μιας κι αυτές παιδιά σου είναι!), ποια τα επόμενα συγγραφικά σου σχέδια;
Τ.Κ.: Να αγωνίζομαι και συγγραφικά για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.
Κατανοείς κι εσύ ότι δεν τελειώνει εδώ η συνάντηση και συζήτησή μας. Αν κι ασφαλώς σε ευχαριστώ πολύ για σήμερα. Θα τα ξαναπούμε σύντομα. Ως τότε να είσαι καλά και πάντα αγωνιστής σε όλα.
Τ.Κ.: Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σου για μένα και το έργο μου, Χρήστο. Πάντα δικός σου.
Ο Τίτος Κοκκινέας (Δήμος Ζευγολάτης) γεννήθηκε το 1942 στο Μερολίθι, στα Φιλιατρά Μεσσηνίας. Πατέρας του ήταν ο λογοτέχνης Σταύρος Κοκκινέας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο Τίτος Αινείας) και χρόνια κυνηγημένος για την αντιστασιακή δράση του ως υπεύθυνος του ΕΑΜ Φιλιατρών. Έμεινε ορφανός από μητέρα το 1951, όταν ήταν 9 χρονών και στα 13 του χρόνια βγήκε στη βιοπάλη σε εργοστάσιο, σε εργαστήρι, ως εμποροϋπάλληλος κ.λπ. Τα βράδια φοιτούσε στο νυχτερινό Γυμνάσιο. Στα 14 χρόνια του άρχισε να γράφει στα περιοδικά και τις εφημερίδες: Για σας και το παιδί σας, Διάπλαση των παίδων, Φιλιατρά, Μεσσηνιακά νέα, Ο Αγρίλης, Ρομάντζο, Εστία, Νέα, Βήμα, Βραδυνή, Ακρόπολη, Προς τη νίκη, Παιδική χαρά, Η ζωή του παιδιού, Φαντασία, Ριζοσπάστης, Μανιάτικη Αλληλεγγύη, Ικαριακά, Λογοτεχνική Πρωτοχρονιά, Φωνή των λογοτεχνών, Εθνική Αντίσταση κ.α. Για 15 χρόνια έγγραφε στο περιοδικό Ρομάντζο κάθε εβδομάδα παιδική σελίδα με λαϊκά παραμύθια, λαογραφικές ιστορίες, αινίγματα κ.λπ. Το 1962 έγινε μέλος του συλλόγου Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Εδώ και 35 χρόνια είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ έχει εκλεγεί στο Δ.Σ. της πολλές φορές και ως ταμίας, έφορος, στην επιτροπή κρίσης νέων μελών κ.λπ. Είναι ιδρυτικό μέλος της αγωνιστικής παράταξης λογοτεχνών (ΑΠΕΛ). Το κύριο επάγγελμά του ήταν βοηθός συμβολαιογράφου. Σήμερα είναι ένας ενεργός συνταξιούχος κι ασχολείται, εκτός από τα τέσσερα εγγόνια του, με τα κοινά και με τη λογοτεχνία δημιοσιεύοντας διηγήματα και συγγράφοντας βιβλία. Εργογραφία: Το σούρουπο οι ίσκιοι μακραίνουν (διηγήματα, 1961), Λαϊκά ελληνικά παραμύθια (1963), Στάση ο Ζέφυρος (διηγήματα, 1971), Παραμύθια του λαού μας (1974 και 2016), Θα 'βρεχε (διηγήματα, 1976), Εύθυμα ελληνικά λαϊκά παραμύθια (1978), Ποιητικά (1981), Χρονογραφικά (1983), Του λαού και του τόπου (λαογραφικά, 1985), Στο μέλλον μας (μελέτη, 1987), Ξημέρωνε '45 (διηγήματα, Αλφειός, 2012), Κυνηγώντας τη ζωή μου (διηγήματα, Αλφειός, 2013 και 2016), Ο θρυλικός Λάμπρος Κατσώνης στη Μάνη... μαινόμενος (ιστορικό διήγημα, Αλφειός, 2014), Ήρωες ή αντιήρωες (διηγήματα, Αλφειός, 2015), Η εξαφάνιση και άλλα 30 αυθεντικά διηγήματα (Αυτοέκδοση, 2019).
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου