Πώς προέκυψε η ιδέα/έμπνευση της ιστορίας του Λεφτέρη;
Βέρα Σαββίδη: Ο Λεφτέρης που έχει φ, είναι πλασμένος με τα υλικά της μνήμης και του βιώματος. Διαμορφώθηκε μετά από μια ζύμωση χρόνων, και απαίτησε με τον δικό του μοναδικό τρόπο να αποκτήσει οντότητα ως ήρωας παραμυθιού. Και εγώ από τη μεριά μου του το όφειλα, διότι είχα την τύχη να τον συναντήσω στα πρόσωπα των παιδιών και γενικότερα των ανθρώπων, έγινα κοινωνός της ιστορίας του, μου εμπιστεύτηκε την αλήθεια του, και δεν ήταν δυνατόν να τον αγνοήσω.
Ο Λεφτέρης λοιπόν, μεγάλωνε και ενηλικιωνόταν μαζί μου (τόσο όσο χρειάζεται να ενηλικιωθεί κανείς). Τον αναγνωρίζω στα πρόσωπα των μαθητών μου, των ανθρώπων γενικότερα μέσα στις ομάδες που συντόνιζα και εμψύχωνα επί τρεις σχεδόν δεκαετίες. Είτε πρόκειται για μαθητές θεατρικών εργαστηρίων, σχολείων, μέλη ομάδων απεξάρτησης, κρατούμενες στις φυλακές, εφήβων, ενηλίκων, γονέων... Ανθρώπων. Και ασφαλώς και στη δική μου πορεία.
Η ιστορία του έχει καταγραφεί σε ένα κομμάτι της ανθρώπινης ψυχής και για τον λόγο αυτό γεφυρώνει την περιπέτειά του με τις ιστορίες όλων των ανθρώπων. Πάντα υπήρχε ένας Λεφτέρης, που ερχόταν η στιγμή να αντιμετωπίσει διλήμματα. Να υπερασπιστεί, να αντιπαλέψει. Βέβαια, όπως αντιλαμβάνεστε, στο παραμύθι η ιστορία του έχει παρουσιαστεί μέσα από πλούσια ευρήματα, τεχνάσματα, ανατροπές, χιούμορ και παιχνιδιάρικη διάθεση. Μου ήταν αδύνατο να σιωπήσω για τον Λεφτέρη, ο ίδιος απαιτούσε το παιχνίδι, τα χρώματα, τα τραγούδια, το μοίρασμα και όλα του τα φι.
Με αφορμή το γράμμα φι, ποιο είναι το βασικό δίδαγμα που περνά η ιστορία του Λεφτέρη στα παιδιά;
Β.Σ.: Το γράμμα φ, ένα γράμμα, το εικοστό πρώτο μέσα στο αλφάβητο, τυγχάνει να βρίσκεται και μέσα στο όνομα του μικρού Λεφτέρη. Πράγμα που για κάποια πρόσωπα του παραμυθιού είναι εξαιρετικά ύποπτο έως και… ανεπίτρεπτο. Αυτό το φι όμως, που καθιστά τον κάθε Λεφτέρη μοναδικό, δεν είναι απλά ένα γράμμα. Οι παράξενοι κωμικοί επισκέπτες της ιστορίας, θεωρούν πως επιβάλλεται να του το στερήσουν και του το κλέβουν. Όμως, αυτό είναι ένα κομμάτι της ταυτότητάς του, του εαυτού του. Και μάλιστα, το πιο δημιουργικό! Είναι πολλά από αυτά που αγαπά και εκτιμάει. Εντέλει, όλα εκείνα που φωτίζουν τη ζωή του και δίνουν νόημα. Μπαίνει σε μια αντιπαράθεση, σε έναν αγώνα, για να διεκδικήσει τα αυτονόητα, για τον εαυτό του και για τα υπόλοιπα παιδιά. Θέλει να κάνει δώρο σε όλα τα παιδιά ένα τραγούδι. Θέλει να μοιραστεί την ιστορία του, την αγάπη του για τη μουσική, για τη δημιουργικότητα, για την ελευθερία, για τα γράμματα.
Αυτός είναι ο Λεφτέρης. Τα παιδιά που θα διαβάσουν ή που θα ακούσουν την ιστορία του, θα ταξιδέψουν μαζί του, θα βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα, θα κάνουν τις δικές τους σκέψεις και θ' αποφασίσουν. Μπορεί να μοιραστούν και κάποιους προβληματισμούς τους με τους γονείς. Για τον Λεφτέρη και για μένα έχει ουσιαστική σημασία να μην υποδείξουμε κάτι περισσότερο. Δεν είμαστε οι Ολαταξέρηδες του παραμυθιού, ούτε ασφαλώς οι Οχιδεμπορήδες.
Εμείς ελπίζουμε και ευχόμαστε, οι μικροί μας φίλοι, εφόσον οι ίδιοι το επιθυμούν, να αποδέχονται τον εαυτό τους, να εκτιμούν και να υπερασπίζονται τα φι τους. Το τι θα επιλέξουν είναι σεβαστό, μα ο Λεφτέρης έκανε, ευτυχώς, τις δικές του επιλογές. Και γυρεύει συνοδοιπόρους στο να μεγαλώνει όμορφα.
Τι θα θέλατε να πείτε στους μικρούς αναγνώστες που θα θελήσουν να γνωρίσουν την ιστορία του Λεφτέρη;
Β.Σ.: Θέλω να τους πω να απολαύσουν την ιστορία και να ακούσουν αυτό που ψιθυρίζει η Ηλιαχτίδα στον μικρό μας ήρωα. Όλη η ιστορία μοιάζει να είναι μια μελωδία από το ακορντεόν του μικρού Λεφτέρη. Ένα μουσικό κομμάτι με παύσεις και ξεκινήματα, με ανατροπές. Σε αυτές τις παύσεις μπορούμε να σκεφτούμε τι επιλέγουμε. Ας αφουγκραστούμε τη μελωδία και να τη χαρούμε.
Αν έπρεπε να ξεχωρίσετε μία φράση, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;
Β.Σ.: Αυτό που του υπενθυμίζει η Ηλιαχτίδα:
Σε φωτίζω για να ξέρεις ότι είσαι ο ΛεφτέρηςΣ' αγαπάω να το ξέρεις, γιατί είσαι ο Λεφτέρης…
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή στο παιδικό είδος;
Β.Σ.: Δεν είμαι καιρό σε αυτόν τον χώρο ώστε να έχω τεκμηριωμένη άποψη. «Ο Λεφτέρης έχει φ», είναι το πρώτο από τα παραμύθια μου και εκδόθηκε πολύ πρόσφατα. Αυτό που παρατηρώ, ενδεχομένως, είναι πως υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός νέων βιβλίων Παιδικής Λογοτεχνίας. Πολύ πλούσια βιβλιοπαραγωγή.
Ασφαλώς, πιστεύω πως υπάρχουν αξιόλογα και ποιοτικά παιδικά βιβλία. Τα θέματα στην πραγματικότητα δεν είναι ανεξάντλητα. Όμως, ο τρόπος και η ευρηματικότητα που αυτά παρουσιάζονται, ευτυχώς, είναι. Δεν είμαι σίγουρη αν ο μεγάλος αριθμός νέων βιβλίων αρκεί να βοηθήσει από μόνος του ώστε να δημιουργηθεί σταθερό αναγνωστικό κοινό. Χρειάζονται θεσμοί, προγράμματα, βιβλιοθήκες και κυρίως να συμβάλουμε και εμείς ως ενήλικες μέσα από τον ρόλο που έχει ο καθένας.
Ευχαριστώ θερμά!
Β.Σ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ! Εγώ και ο Λεφτέρης σας ευχαριστούμε θερμά!
Αυτά είπε η Βέρα Σαββίδη μιλώντας για το παιδικό της βιβλίο, Ο Λεφτέρης έχει φ, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οσελότος σε εικονογράφηση Αλίνας Σαπρανίδου.
Πρόκειται για μια υπέροχη έκδοση με καλαισθησία και ποιότητα που απολαμβάνεις διαβάζοντας. Το πλούσιο κείμενο της ιστορίας του Λεφτέρη (της) αποτελεί μια εξαίρετη επιλογή για τα παιδιά: έχει πλοκή, διδάγματα, κρατά το ενδιαφέρον ως το τέλος, διαθέτει συμβολισμούς κι ευρήματα, αγαπά τη γλώσσα και άλλα ενώ η ιδιότητα της κυρίας Σαββίδου σε σχέση με τις σπουδές της προσδίδει στο πόνημα μια ιδιαίτερη, σπουδαιότερη χροιά αφού από τη μια έχουμε μια γυναίκα που γνωρίζει από παιδιά, καθώς έχει εργαστεί μαζί τους, κι από την άλλη έχει διδάξει θεατρική αγωγή σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Το θέατρο και η θεατρική πράξη εν τω συνόλω, «φαίνεται» στις σελίδες του βιβλίου: αφήγηση, πρόζα, διάλογος, μουσική, τραγούδι, δράμα κ.ο.κ.· «βγαίνει» ακόμα και στο σχόλιο που κάνει παραπάνω περί παύσεων. Λέει: «Όλη η ιστορία μοιάζει να είναι μια μελωδία από το ακορντεόν του μικρού Λεφτέρη. Ένα μουσικό κομμάτι με παύσεις και ξεκινήματα, με ανατροπές. Σε αυτές τις παύσεις μπορούμε να σκεφτούμε τι επιλέγουμε. Ας αφουγκραστούμε τη μελωδία και να τη χαρούμε.» και μου φέρνει στον νου το βιβλίο του Peter Brook, το Άκου! (πρόσφατα μεταφρασμένο στην ελληνική), ο οποίος ενώ μιλάει για τις αντανακλάσεις της μουσικής και του ήχου, τελικά στοχεύει, σηματοδοτεί κι υπερασπίζεται τη σημασία της σιωπής, της παύσης, των στιγμών όπου απουσιάζει ο ήχος. Ε, η συγγραφέας στο προκείμενο γνωρίζει πολύ καλά το θέμα (της) και η εμβάθυνση αυτή προσφέρει ένα αρτιότερο αποτέλεσμα ακόμα κι αν όλες αυτές οι «υφές» δεν είναι απολύτως εμφανείς στον αναγνώστη.
Στην υπόθεση: ο Λεφτέρης είναι έτοιμος να πάρει το ακορντεόν του και να παίξει το καινούργιο τραγούδι όμως εμφανίζονται διάφοροι τύποι (Οχιδεμπορής, Αντάρα, Ολαταξερής, Μπουρμουρίδου κ.ά.) που του προσθέτουν μπελάδες μέσω της αμφισβήτησης, της απαγόρευσης και της απόρριψης. Θα συναντηθεί με τις οικογένειες των Οχιδεμπορήδων και των Ολαταξέρηδων και θα κλιθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, τη δημιουργικότητά του, την ταυτότητά του... τελικά, να μεγαλώσει.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο παραμύθι με διαχρονικές αξίες και αποστάγματα για την αποδοχή και την αυτοεκτίμηση που προτείνεται για παιδιά από επτά ως δώδεκα ετών. Μια πανέμορφη αφορμή να «συνομιλήσει» κανείς με τα δικά του φι. Ποια είναι αυτά; Θα τα ανακαλύψετε στο βιβλίο.
Οπωσδήποτε, ναι!
Βάλτε το στη λίστα!
Η Βέρα Σαββίδη είναι θεατροπαιδαγωγός και γεννήθηκε στην Αθήνα. Αριστούχος της Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης «Αρχή» και του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με κατεύθυνση τη Θεατρολογία. Επιπλέον παρακολούθησε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του ΠΑ.ΠΕΛ. Ολοκλήρωσε με επιτυχία τον ετήσιο κύκλο σπουδών «Η προετοιμασία του ηθοποιού» του I.F.A., επίσημη εξειδίκευση για επαγγελματίες ηθοποιούς, για την άσκηση του επαγγέλματος σε ευρωπαϊκές παραγωγές. Έχει λάβει επιπλέον μακροχρόνια εκπαίδευση στο θεατρικό παιχνίδι, τη θεατρική αγωγή, τη σωματική έκφραση, τη Δραματική Τέχνη στην εκπαίδευση και στις τεχνικές υποκριτικής και αυτοσχεδιασμού, σε σεμινάρια και εργαστήρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επί είκοσι πέντε και πλέον χρόνια εργάζεται ως εμψυχώτρια ομάδων Θεατρικής και Δημιουργικής Έκφρασης. Έχει διατελέσει για δώδεκα χρόνια υπεύθυνη του Θεατρικού Εργαστηρίου και της Θεατρικής Σκηνής του ΔΗ.Π.Ο.Π σε παιδιά και εφήβους. Δίδαξε Θεατρική Αγωγή σε σχολεία, σε εκπαιδευτικούς σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, καθώς και σε πιλοτικά προγράμματα για το θέατρο στην Εκπαίδευση. Παράλληλα εργάστηκε ως ηθοποιός και σκηνοθέτρια και συνεργάστηκε με διάφορους φορείς. Υπήρξε συντονίστρια Θεατρικών Εργαστηρίων, στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, στη Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων, στη Θεατρική Ομάδα του Πανεπιστημίου Πειραιά, αλλά και σε θεατρικά εργαστήρια παιδιών και εφήβων, από το 1994 μέχρι σήμερα. Εργάζεται στο Πρόγραμμα Απεξάρτησης 18ΑΝΩ του Ψ.Ν.Α. ως Ειδική Θεραπεύτρια.