Ο Ρόναλντ Χάργουντ ήταν νοτιοαφρικανικής καταγωγής, Άγγλος θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός παγκοσμίως με το έργο του «Ο αμπιγιέρ», το οποίο εμπνεύστηκε από την προσωπική του καριέρα ως αμπιγιέρ του διάσημου Άγγλου ηθοποιού Σερ Ντόναλντ Γούλφιτ. «Ο αμπιγιέρ» ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο το 1980. Την αμέσως επόμενη χρονιά το έργο μεταφέρθηκε στο Μπροντγουέι και το 1983 ο Πήτερ Γέιτς το σκηνοθέτησε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον αξέχαστο Άλμπερτ Φίνεϊ. Το 2015 είχαμε μια τηλεοπτική του μεταφορά στο BBC με τον Άντονι Χόπκινς, στον ρόλο του Σερ, και τον Ίαν Μακ Κέλεν στον ρόλο του Νόρμαν. Το έργο είναι πασίγνωστο παγκοσμίως και έχει μεταφερθεί σε πολλές χώρες και θέατρα ανά τον κόσμο.
Η πρώτη γνωριμία του ελληνικού κοινού με το έργο έγινε το 1989 στο θέατρο Αθήναιον (πλέον θέατρο Τζένη Καρέζη) σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου και με πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, στον ρόλο του Σερ, και τον Νικήτα Τσακίρογλου, στον ρόλο του Νόρμαν. Δεν είχα την τύχη να δω εκείνη την πρώτη παράσταση του Αμπιγιέρ, αλλά νιώθω τυχερή που κατάφερα να δω τον Αμπιγιέρ στο θέατρο Τζένη Καρέζη, εκεί που όλα άρχισαν.
Στον Αμπιγιέρ έχουμε τη σχέση μεταξύ ενός ηλικιωμένου σαιξπηρικού ηθοποιού και του άντρα που τον βοηθάει να ντυθεί και να μακιγιαστεί στο θέατρο πριν βγει στη σκηνή. Ο ηθοποιός είναι ο Σερ, ένας παλαίμαχος και επιτυχημένος ηθοποιός, ο οποίος αντιμετωπίζει τους δαίμονές του: είναι ανασφαλής, είναι άρρωστος, είναι ζηλόφθων με τους συναδέλφους του, παθαίνει κρίσεις πανικού, ξέρει καλά ότι είναι ηλικιωμένος και ότι δεν έχει τίποτα άλλο να περιμένει. Από την άλλη είναι ο Νόρμαν, ο νεώτερος και πιστός βοηθός του. Ο Νόρμαν δεν είναι μόνο ο άνθρωπος που τον ντύνει και τον μακιγιάρει, αλλά ένας επιστήθιος φίλος, είναι αυτός που τον ακούει και τον συμβουλεύει, που του δίνει κουράγιο για να συνεχίσει, που τον επικροτεί ακόμα και όταν κάνει λάθη, είναι αυτός που γνωρίζει όλα τα μυστικά του είτε αυτά αφορούν την εργασία του είτε αυτά αφορούν την προσωπική του ζωή. Και γύρω από αυτούς τους δύο, κινούνται και οι υπόλοιποι χαρακτήρες. Η Μάγκι –αιώνια ερωτευμένη με τον Σερ– που παραμένει όμως στο παρασκήνιο της ζωής του και της καριέρας του. Η Αϊρίν, ένα νέο κορίτσι στην αρχή της καριέρας της που αναζητά την προσοχή του Σερ για να ανέβει επαγγελματικά. Ένας μέτριος, άνεργος ηθοποιός που ευχαριστεί τον Σερ επειδή του έδωσε την ευκαιρία να εργαστεί, ένας βοηθός που θέλει να γίνει θεατρικός συγγραφέας και προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τη γνωριμία του με τον Σερ. Όλοι κινούνται γύρω από τον διάσημο Σερ, η διασημότητά του λειτουργεί σαν πόλος και ο καθένας προσπαθεί να πάρει ό,τι θέλει: άλλος αγάπη, άλλος διασημότητα, άλλος χρήματα, άλλος μια ευκαιρία να εργαστεί.
Αλλά στο έργο, όλα τα άλλα πρόσωπα είναι δευτερεύοντα, το δίπολο αποτελούν ο διάσημος ηθοποιός και ο αμπιγιέρ του. Ένας αμπιγιέρ που δέχεται τα πάντα από τον Σερ, δέχεται την αδιαφορία του, τη μικροψυχία του, τα ξεσπάσματά του, τον υπηρετεί με έναν τρόπο δουλικό, με μια αυταπάρνηση ανεκδιήγητη. Και εισπράττει αδιαφορία και αχαριστία. Γιατί τα δέχεται όλα αυτά; Ο Σερ δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τον Νόρμαν επαγγελματικά, όχι μόνο επειδή είναι αυτός που τον ντύνει και τον προσέχει, αλλά επειδή είναι αυτός που τον ακούει και του δίνει κουράγιο να ανέβει ξανά στην σκηνή. Αλλά και ο Νόρμαν, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον Σερ, ο μοναδικός λόγος της ύπαρξής του είναι να υπηρετεί αυτόν τον άνθρωπο. Είναι μια ξεχωριστή φιλία, ένας κρυφός έρωτας ή κάτι άλλο; Στον ρόλο του Σερ έχουμε τον Ιεροκλή Μιχαηλίδη, που μας χαρίζει έναν γερασμένο και καταθλιπτικό Σερ, γεμάτο ανασφάλειες και μικροπρέπεια. Ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης είναι ο Νόρμαν, ένας δουλοπρεπής άνθρωπος που δέχεται τα πάντα από τον Σερ, ακόμα και την πλήρη αχαριστία του. Ίσως ένας καταπιεσμένος ομοφυλόφιλος, που ζηλεύει την νεαρή Αϊρίν που φλερτάρει με τον Σερ για να κερδίσει έναν ρόλο; Ο ηθοποιός καταφέρνει να μας παρουσιάσει έναν εντελώς υποτακτικό Νόρμαν.
Ο Κώστας Γάκης, που έχει αναλάβει την σκηνοθεσία, τοποθετεί τους ήρωές του σε ένα άκρως θεατρικό περιβάλλον με το βεστιάριο ρούχων που κρέμονται από τις κρεμάστρες και το καμαρίνι του πρωταγωνιστή με τα καλλυντικά του. Τα σκηνικά και τα κουστούμια της Κέννυ Μακλέλαν βοηθάνε πολύ στο όλο περιβάλλον: ρόμπες, στέμματα, τύμπανα. Όλα λειτουργούν σε μια παράσταση που είναι θέατρο μέσα στο θέατρο, αφού εμείς οι θεατές βλέπουμε τον Σερ και τους υπόλοιπους ηθοποιούς να υποδύονται τα πρόσωπα από τον βασιλιά Ληρ. Και τελικά τι είναι το θέατρο παρά η απεικόνιση της ζωής μας; Και τι είναι όλοι αυτοί οι ήρωες γύρω από τον Σερ παρά μια μικρή κοινωνία, που βιώνουμε όλοι γύρω μας;
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη σκιά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πίσω από τις ιστορίες των παρασκηνίων ενός ετοιμόρροπου θεάτρου της αγγλικής επαρχίας, η ακλόνητη σχέση ενός μεγάλου ηθοποιού (Σερ) με τον αμπιγιέρ του (Νόρμαν) και των υπόλοιπων μελών του θιάσου, δημιουργούν ένα παιχνίδι ανάμεσα σε εξουσιαστή και εξουσιαζόμενο.
Σε μια εποχή που η κοινωνία μεταβάλλεται και ο ρόλος μας μέσα σε αυτήν αμφισβητείται, συγκρούεται και επαναδιαπραγματεύεται, η Τέχνη μπορεί και μας δείχνει το δρόμο, να σκεφτούμε, να προβληματιστούμε και τελικά να παρέμβουμε με καταλυτικό τρόπο στην πραγματικότητα.
«Γιατί μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς την πραγματικότητα να αλλάξουμε…»
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Ρόναλντ Χάργουντ
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Σκηνικά - Κοστούμια: Κέννυ Μακλέλαν
Σχεδιασμός φωτισμών: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Μουσική - Σχεδιασμός ήχων: Κώστας Γάκης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Κατερίνα Σπάρταλη, Νατάσα, Φαίη Κοσμίδου
Βοηθός σκηνογράφου: Καλύδημη Μούρτζη
Φωτογραφίες: Μάνος Γεωργίου
Video: Μιχάλης Μαυρομούστακος
Creative Team at Visual Arts & Graphics: CReatures CReative Studio
Μακιγιάζ: Παύλος Κατσιμίχας
Social Media: Μάριος Ζδράγκας, Κάλλη Μαυρογένη
Επικοινωνία - προβολή παράστασης: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου | Art Ensemble, Ελένη Λιλή
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Τζένη Κόλλια, Μάρω Παπαδοπούλου, Απόστολος Πελεκάνος, Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Άγγελος Νεράντζης
Στο θέατρο «Τζένη Καρέζη», Ακαδημίας 3, Αθήνα, 2103636144, 2103644921
Τετάρτη στις 19:00, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 18:00 & 21:00 και Κυριακή στις 18:00