Μία θλιβερή διαπίστωση είναι πως καθημερινά γινόμαστε αυτήκοοι μάρτυρες όλο και πιο ειδεχθών εγκλημάτων, που ταράζουν συθέμελα τις κοινωνίες. Κι επειδή, ως γνωστόν, η τέχνη μιμείται την αληθινή ζωή και εμπνέεται ως προς την θεματολογία της απ' αυτήν, υπάρχει μεγάλη μερίδα δημιουργών, και δη εκείνων που ασχολούνται με τη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων με σκοπό την διαλεύκανση αξιόποινων και σκληρών εγκλημάτων, που συχνά πυκνά «κινούνται» οι ιστορίες τους σε εκείνο το πλαίσιο. Κάποιοι/ες αναγνώστες/στριες δεν έχουν πρόβλημα να διαβάζουν ιστορίες βιβλίων με πιο βίαιο κι ακραίο περιεχόμενο, καθώς τα αντιμετωπίζουν ως μυθοπλασία, ενώ υπάρχουν κι εκείνοι/ες, που αηδιασμένοι/ες, μπουχτισμένοι/ες –πείτε το όπως θέλετε– απ' όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, δηλώνουν κατηγορηματικά την άποψη πως δεν επιθυμούν μία «ανακύκλωση» αυτών των σκοτεινών υποθέσεων και μέσα στα βιβλία που διαβάζουν. Εγώ δέχομαι και σέβομαι και τις δύο απόψεις, αν και τείνω προς την δεύτερη κατηγορία.
Ένα βιβλίο, που διάβασα πρόσφατα και με έκανε να δω πράγματα, που ναι μεν ήταν εκεί, τα γνωρίζουμε πως συμβαίνουν, αλλά δεν παύουν, λανθασμένα κι αδικαιολόγητα πολλές φορές τολμώ να πω, να μην μας απασχολούν στην καθημερινότητά μας, είναι το αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα Αχμέτ Ουμίτ, με τίτλο «Η κραυγή του χελιδονιού», που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση του κυρίου Θάνου Ζαράγκαλη. Ένα βιβλίο που παρουσιάζει σε απόλυτη αρμονία το κοινωνικό στοιχείο, και κατ' επέκταση σχολιασμό, με το αστυνομικό στοιχείο.
Φοβάμαι πως θα γίνω γραφική, μα όλοι κι όλες οφείλουμε να «εξετάζουμε» τις ιστορίες των αστυνομικών μυθιστορημάτων πάντα σε σχέση με την κοινωνία και το όποιο αντίκτυπο έχουν όλα όσα τραγικά συμβαίνουν κι επηρεάζουν άρδην τις ζωές των εμπλεκόμενων σε αυτά. Ναι, για μένα, ως αναγνώστρια, είναι άκρως απαραίτητη κι ενδεδειγμένη η παρουσία του κοινωνικού στοιχείου μέσα σε ανάλογα βιβλία. Πάντα στην πρέπουσα δόση και με σκοπό την ανάδειξη σημαντικών ζητημάτων και την ορθή εξέλιξη της υπόθεσης κι όχι χάριν εντυπωσιασμού...
Ακούγοντας, λοιπόν, για πρώτη φορά τον τίτλο του βιβλίου «Η κραυγή του χελιδονιού» και πριν καν προχωρήσω στην ανάγνωση, για να είμαι ειλικρινής, προσπάθησα να δω πίσω από το όποιο εμφανές και την κυριολεκτική του ερμηνεία. Μήπως αυτή η κραυγή δεν συμβόλιζε τη χαρά αλλά τον πόνο; Μήπως ήταν μία κραυγή απελπισίας που δεν απευθυνόταν μόνο σε μία μικρή μερίδα ανθρώπων, αλλά σε όλους κι όλες εμάς; Μία κραυγή που δήλωνε πόνο;
Και το χελιδόνι; Αυτό το γλυκύτατο πτηνό, που όταν χειμωνιάζει μεταναστεύει σε πιο ζεστά κλίματα, να συμβολίζει όλους τους πρόσφυγες και τους μετανάστες και τις κακουχίες που περνούν για να βρουν μία νέα πατρίδα για εκείνους και τις οικογένειές τους;
Είδα τον πόνο. Είδα αργά αργά να συρρικνώνεται η ίριδα στο μέσον των ματιών τους και κατόπιν να σκάει έξαφνα σαν κραυγή. Είδα τα τρεμάμενα χείλη, τα πρόσωπα που μετατράπηκαν σε μελισσοκέρι, τα βαθουλωμένα μάγουλα, τα διογκωμένα ζυγωματικά, τις κόγχες των ματιών που βάθαιναν και θύμιζαν σπηλιά, τις αποξηραμένες γλώσσες μέσα στα στεγνά στόματα. Και αντιλήφθηκα ότι η στιγμή κατά την οποία συνειδητοποιούμε την ύπαρξή μας είναι η στιγμή που σπαρταρούμε από τον πόνο...Φοβόμουν, διότι είδα την αρχική στιγμή όταν άνθρωπος σκοτώνει τον συνάνθρωπο, άκουσα το ουρλιαχτό της νίκης του δολοφόνου, την κραυγή φόβου του θύματος. Ούρλιαξα κι εγώ σαν δολοφόνος κι έβγαλα την κραυγή του φόβου που βγάζει το θύμα. Μου άρεσε αυτή η κατάσταση του ανθρώπου.Ο αστυνόμος Νεβζάτ αναλαμβάνει, μαζί με τους βοηθούς του, τον υπαστυνόμο Αλή και την υπαστυνόμο Ζεϊνέπ, να ανακαλύψει τον δολοφόνο που εξοντώνει παιδόφιλους, μέσα σ' ένα κλίμα αναταραχής και βίας, μέσα σε μια νέα πραγματικότητα σημαδεμένη από το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπινων οργάνων, στο οποίο καταφεύγουν για να γλιτώσουν από τη μιζέρια οι Σύριοι πρόσφυγες στην Τουρκία...Περίληψη οπισθόφυλλου
Διαβάζοντας το βιβλίο, διαπίστωσα πως δεν είχα πέσει έξω στις προβλέψεις μου, μα αυτό που με χαροποίησε παραπάνω –με δεδομένο πως ήταν η πρώτη επαφή μου με τον λόγο και τρόπο σκέψης του συγγραφέα– ήταν το πως μιλάει για ποικίλα εγκλήματα (εμπορία ανθρώπων και οργάνων, σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών και ενηλίκων, εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού/προσφυγικού ζητήματος, εγκλήματα πολέμου κι αρκετά ακόμη) σε κοινωνικό επίπεδο, δίχως να πέφτει σε συγγραφικά ατοπήματα ή χιλιοειπωμένα κλισέ. Για μένα κάνει ένα σαφές, εύστοχο και δηκτικό σχόλιο για πολλά προβλήματα που έρχεται καθημερινά η χώρα του και κατ' επέκταση και ο λοιπός κόσμος.
Εν κατακλείδι, μιλάμε για ένα άκρως καλογραμμένο βιβλίο που θέτει προβληματισμούς, μας «ξεβολεύει» από τις αναπαυτικές μας θέσεις, μας κάνει να δούμε κατάματα την αλήθεια χωρίς να αποστρέφουμε το βλέμμα μας άλλου. Ένα βιβλίο συγκλονιστικό από την πρώτη έως και την τελευταία του λέξη. Ναι, μου άρεσε πάρα πολύ και σίγουρα θα αναζητήσω κι άλλα έργα του συγγραφέα μελλοντικά. Αναζητήστε το!
Καλή ανάγνωση!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου