Ποιο ήταν το έναυσμα που σας οδήγησε στη συγγραφή της «Πρόβας ζωής»;
Πασχάλης Λαμπαρδής: Το αντάμωμα με τους ήρωές του. Ήταν τόσο έντονη η παρουσία τους στη σκέψη μου, που ενώ έγραφα ένα άλλο βιβλίο, το οποίο συνεχίζω τώρα, αναγκάστηκα να το διακόψω για να γράψω αυτό που ζητούσε επίμονα τη γέννησή του. Τώρα, το πώς και γιατί ήρθαν οι συγκεκριμένοι ήρωες πριν από δυόμιση χρόνια περίπου, σαφώς οφείλεται στις αναζητήσεις μου και στις επιδράσεις της περιβάλλουσας κοινωνίας. Ήρθαν για να δώσουν απαντήσεις στα ζοφερά γεγονότα της εποχής μας με θύματα και θύτες μικρούς και μεγάλους.
Η «Πρόβα ζωής» είναι, θα λέγαμε, μια περίεργη φράση, δεδομένου ότι η ζωή προχωράει πάντα μπροστά, δεν μπορείς να γυρίσεις ή ν' αλλάξεις κάτι, συνεπώς με ποιον τρόπο νοείται μια πρόβα στη ζωή;
Π.Λ.: Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, μόνο εξελίσσονται. Καταλαβαίνουν τα λάθη τους κι αρχίζουν να διορθώνουν. Η πρόβα στη ζωή μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσα από την τακτική που ακολουθεί ένας ηθοποιός, ο οποίος θα χρειαστεί να διαβάσει πολλές φορές τους διαλόγους μέχρι να τους μάθει απ' έξω και να προβάρει άλλες τόσες τον ρόλο που θα υποδυθεί. Έτσι κι εμείς θα χρειαστεί να κάνουμε πρόβα εκείνη την εκδοχή της ζωής που είναι πιο κοντά στον αυθεντικό εαυτό μας, ώστε να παίξουμε τον καλύτερο ρόλο της ζωής μας. Αυτόν που μας ταιριάζει πραγματικά και είναι δικός μας.
Κατά τη γνώμη μου, το μυθιστόρημα ενδείκνυται για μαθητές, φοιτητές και γενικά νεαρότερους αναγνώστες που θα ωφεληθούν περισσότερο από την εμπειρία. Ποιος είναι για εσάς ο ιδανικός αναγνώστης;
Π.Λ.: Το βιβλίο αφορά τον καθένα που το πληγωμένο παιδί μέσα του τον εμποδίζει να ελευθερωθεί από τις παιδικές του φυλακές και τον καθυστερεί στο θαύμα της ζωής. Απευθύνεται σε όλους τους μεγάλους, ώστε να δουν μέσα από τη ματιά των νέων, αλλά και σε κάθε νέο που βρίσκεται σε σύγχυση και αναζητά διέξοδο. Από την εμπειρία που θα ζήσουν διαβάζοντας το βιβλίο θα μπορούσαν όλοι σχεδόν να επωφεληθούν, να προβληματιστούν, ακόμη και να κάνουν ένα βήμα εξέλιξης, αποφασίζοντας μια πορεία ζωής διαφορετική απ' αυτή που έμαθαν να ακολουθούν μέχρι σήμερα.
Έχετε αναπτύξει ιδιαίτερη σχέση με κάποιον από τους ήρωες; Ξεχωρίζετε κάποιον; Αν ναι, ποιος είναι αυτός και γιατί;
Π.Λ.: Με όλους τους ήρωές μου υπάρχει η σχέση του δημιουργού με τα δημιουργήματά του. Μια σχέση πνευματικής γέννας. Ωστόσο, θα ξεχώριζα τον βασικό ήρωα, τον καθηγητή Ραφαήλ, γιατί μας δένουν πολλά κοινά στοιχεία. Υπήρξα κι εγώ για κάποιο διάστημα καθηγητής και είχα ανάλογες εμπειρίες με τους μαθητές μου, αλλά κυρίως μας ενώνουν οι ίδιες αξίες, στόχοι και οπτική της ζωής.
Αν έπρεπε να περιγράψετε το βιβλίο με μια φράση, ποια θα ήταν αυτή;
Π.Λ.: Θα δανειστώ μια φράση από το βιβλίο μου: «Δεν έχει σημασία από πού ξεκινάς, αλλά πού θέλεις να φτάσεις.».
Ποια είναι η γνώμη σας για τη βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας;
Π.Λ.: Είναι δυσανάλογη για τον πληθυσμό της κι αυτό δεν ωφελεί την καλή λογοτεχνία. Θεωρώ ότι έχει χαθεί το μέτρο και τα κριτήρια έκδοσης ενός βιβλίου. Υπάρχουν τόσα πολλά βιβλία στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, που πολλές φορές αναρωτιέμαι πώς να ξεχωρίσει ο αναγνώστης ένα βιβλίο που θα μιλήσει στην ψυχή του.
Εσείς, ως αναγνώστης, τι διαβάζετε;
Π.Λ.: Διαβάζω τους αξεπέραστους κλασικούς συγγραφείς και οποιοδήποτε βιβλίο μπορεί να εμπλουτίσει τη σκέψη μου και να νοηματοδοτήσει τη ζωή μου.
Το μυθιστόρημα του Πασχάλη Λαμπαρδή, Πρόβα ζωής, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.