Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1911 και έφυγε από τη ζωή το 1993. Το 1927, τελειώνοντας το γυμνάσιο, γράφτηκε στην νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε για βιοποριστικούς λόγους στα Γενικά αρχεία του κράτους, όμως η τύχη τον φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με τον μεγάλο δάσκαλο του θεάτρου Φώτο Πολίτη (1890-1934). Ο Πολίτης τον παροτρύνει ν' ασχοληθεί με το θέατρο και ο Κωτσόπουλος δίνει εξετάσεις στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου. Μαθήτευσε κοντά στον Βασίλη Ρώτα, ιδρυτή του Λαϊκού Θεάτρου. Με την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου συνέχισε τις θεατρικές σπουδές του στην Δραματική Σχολή του Εθνικού, και το 1932, ως αριστούχος, έγινε μόνιμο μέλος του θιάσου.
Η πρώτη του εμφάνιση στο Εθνικό Θέατρο έγινε το 1932, στον «Έμπορο της Βενετίας» του Σαίξπηρ. Παρέμεινε για τα επόμενα δέκα χρόνια στο καλλιτεχνικό δυναμικό του Εθνικού Θεάτρου, και στο διάστημα αυτό πήρε μέρος στα ακόλουθα έργα: Σαίξπηρ «Ιούλιος Καίσαρ», «Οθέλλος», «Βασιλιάς Ληρ», «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», Αλ. Λιδωρίκη «Λόρδος Βύρων» (Κήρυκας), Σίλλερ «Δον Κάρλος», Δημήτρη Μπόγρη «Αρραβωνιάσματα», Άγγελου Τερζάκη «Αυτοκράτωρ Μιχαήλ», Ευριπίδη «Ιππόλυτος», Ο' Νηλ «Πέρα απ' τον ορίζοντα», Σοφοκλή «Αντιγόνη» κ.α.
Το 1942 άρχισε να επιχειρεί συνεργασίες με το ελεύθερο θέατρο. Θέατρο Αθηνών Κωστή Μπαστιά (1942-1943), «Το δίλημμα του γιατρού» του Μπ. Σω., Εθνικό Θέατρο 1943 (Πολυμάστορας) στην «Εκάβη» του Ευριπίδη και Ταγματάρχης Τελχάιμ στο έργο «Μίνα φον Μπάρνχελμ» του Λέσσινγκ, Συνεργασία με τον θίασο Κατερίνας Ανδρεάδη. Επιστροφή στο Εθνικό Θέατρο το 1945. Δύο χρόνια μετά τον βρίσκουμε στη διανομή του «Βασιλιά ο Β'» του Σαίξπηρ. Το 1948 τον βρίσκουμε στο θιασαρχικό σχήμα Μανωλίδου-Παππά-Κωτσόπουλου όπου σκηνοθετεί και την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» και αμέσως μετά συνεργάζεται με τον Πέλο και την Αλέκα Κατσέλη, παίζοντας στην «Φιλουμένα Μαρτουράνο» του Ντε Φίλιππο και στην «Αγνή» του Άγγελου Τερζάκη. Το 1949 επανήλθε στο Εθνικό Θέατρο και παρέμεινε μέχρι το 1966 παίζοντας σε σημαντικά έργα και παραστάσεις, όπως: Ντοστογιέφσκι «Ηλίθιος» (Μίσκιν), Στάινμπεκ «Άνθρωποι και ποντίκια» (Λέννι), στα έργα του Τσέχωφ «Τρεις αδελφές», «Θείος Βάνιας», «Γλάρος»), «Άμλετ» του Σαίξπηρ (Κλαύδιος), «Φάουστ» του Γκαίτε (στον ομώνυμο ρόλο), Στρίντμπεργκ «Δεσποινίς Τζούλια» (Ζαν), «Οθέλλος» του Σαίξπηρ (στον ομώνυμο ρόλο) το 1958, «Τα εκατομμύρια του Μάρκο Πόλο» Ο' Νηλ, (Μάρκο Πόλο), Λέων Τολστόι «Το κράτος του ζόφου» (Νικήτας), Σαίξπηρ «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» (Αντώνιος), «Βρυκόλακες» του Ερρίκου Ίψεν (Πάστωρ Μάντερς) κ.α.
Για να σταθούμε λίγο στο είδος που τόσο πολύ τίμησε με την σκηνική του παρουσία, την αρχαία τραγωδία... Το 1951 είναι κορυφαίος στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, στο Αρχαίο Θέατρο των Δελφών και ακολούθησαν: Αγγελιοφόρος στους Πέρσες, Θησέας στον Ιππόλυτο (1953), Ορέστης στην Ορέστεια του Αισχύλου, Ιάσων στην Μήδεια του Ευριπίδη, Κρέων στην Αντιγόνη του Σοφοκλή και στις Φοίνισσες του Ευριπίδη, Ηρακλής Μαινόμενος, Αίας, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Άλκηστις (Άδμητος), Ανδρομάχη (Πηλέας), Ικέτιδες (Δαναός).
Έλαβε μέρος σε πολλές περιοδείες του εξωτερικού με το Εθνικό Θέατρο.
Τελευταία του εμφάνιση στο Εθνικό Θέατρο ήταν με το έργο του Παντελή Πρεβελάκη «Ιερό σφάγιο», το 1966.
Συνεργάστηκε αμέσως μετά με την Άννα Συνοδινού, ως καλλιτεχνικός διευθυντής, σκηνοθέτης και ηθοποιός με την Ελληνική Σκηνή, στα έργα: «Λυσιστράτη», «Πόλεμος και Ειρήνη», «Πάσχα» κ.α.
Ανοίγω παρένθεση για τα «παιχνίδια της ζωής». Όπως γίνεται γνωστό από την Άννα Συνοδινού στα βιβλία της «Πρόσωπα και προσωπεία» και «Αίνος στους άξιους», ο Θάνος Κωτσόπουλος ήταν ο πρώτος ηθοποιός που γνώρισε η Άννα Συνοδινού όταν ήταν μικρό κορίτσι. Τότε, ο φτασμένος ήδη ηθοποιός την ρώτησε «Τι θα γίνεις Αννούλα όταν μεγαλώσεις;» κι εκείνη απάντησε «Μοδίστρα ή βιβλιοθηκάριος, κύριε Κωτσόπουλε. Να δούμε, ίσως αλλάξω γνώμη ώσπου να μεγαλώσω». Όταν έγινε η Συνοδινού ηθοποιός τότε της είπε: «Κοίταξε μην χαλάσεις τον άνθρωπο που έφτιαξε η οικογένειά σου.». Πολλά χρόνια αργότερα ένα γράμμα της στον Θάνο Κωτσόπουλο με τη λέξη «Δάσκαλε», του δίνει μεγάλη συγκίνηση και χαρά. Αργότερα βρέθηκαν πολλές φορές μαζί στη σκηνή και έφτιαχναν σπουδαίες παραστάσεις. Και όταν –πολύ αργότερα– τα χρόνια πέρασαν και ο μεγάλος μας ηθοποιός είχε αρρωστήσει, τότε η Συνοδινού είχε προτείνει στο Εθνικό Θέατρο να τον προσλάβουν για να αναπληρώσουν το ζεύγος Μινωτή-Παξινού, και να παίξουν στις Φοίνισσες του Ευριπίδη –Οιδίποδα και Ιοκάστη αντίστοιχα–, δυστυχώς όμως η πρόταση δεν έγινε δεκτή.
Το 1967 αρχίζει η συνεργασία του με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Αβραάμ στο μεσαιωνικό δράμα «Η θυσία του Αβραάμ», Σάυλωκ στον σαιξπηρικό «Έμπορο της Βενετίας», Οιδίποδας στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, Προμηθέας στον «Προμηθέα Δεσμώτη», Μάκβεθ και Βασιλιάς Ληρ στα ομώνυμα έργα του Σαίξπηρ, στον «Φιλάργυρο» του Μολιέρου, «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου (Ρήγας), «Θείος Βάνιας» και «Κύκνειο άσμα» του Τσέχωφ κ.α. Νέα συνεργασία με την Άννα Συνοδινού όπου σκηνοθετεί την «Ηλέκτρα» και παίζει μαζί της το έργο «Μαριάννα Πινέντα» του Λόρκα και «Αντιγόνη» του Μπρεχτ.
Το 1978 διορίστηκε Γενικός Διευθυντής στο «Άρμα Θέσπιδος».
Άξια και σημαντική και η προσφορά του ως θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του «Όταν θα νικήσουν οι νεκροί» βραβεύτηκε στον Καλοκαιρίνειο Διαγωνισμό και παίχτηκε παλιότερα από το Λαϊκό Θέατρο του Βασίλη Ρώτα. Επίσης στο Εθνικό Θέατρο παίχτηκε το έμμετρο δράμα του «Ο λυτρωμός» (1946), «Ο θρύλος των Μπαντολέρος», «Ο τίγρης της Βεγγάλης», «Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» (φεστιβάλ Ιθάκης) και οι «Ατρείδες» (Αρχαίο Θέατρο Ρόδου, 1977).
Τιμήθηκε με τα παράσημα του Κέδρου του Λιβάνου, Ιταλίας και Δανίας.
Δεύτερη σύζυγός του ήταν η ηθοποιός Άννα Ραυτοπούλου.
Στην μεγάλη οθόνη έπαιξε για πρώτη φορά στο «Έτσι έσβησε η ζωή μου», στον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας», στο «Καραγκιόζης ο μέγας» κ.λπ.
Για την τηλεόραση έκανε την «Μενεξεδιά πολιτεία» από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Άγγελου Τερζάκη, τον «Παράξενο ταξιδιώτη» και τους «Δίκαιους».
Βιβλίο που γράφτηκε για τον Θάνο Κωτσόπουλο: «Θάνος Κωτσόπουλος, ο θεατράνθρωπος πίσω από την αυλαία» του Χρήστου Χρηστάκη, εκδ. Περίπλους.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Πηγές:
Οι πληροφορίες για τους ρόλους και για τη συνεργασία του Κωτσόπουλου με το Εθνικό Θέατρο αντλήθηκαν από την εγκυκλοπαίδεια του Θεόδωρου Έξαρχου, Έλληνες ηθοποιοί «Αναζητώντας τις ρίζες», με χρονολογία γέννησης από το 1900 ως το 1925, τόμος δεύτερος.
Συμπληρωματικές αναφορές για τη φιλική και πάντα γόνιμη θεατρική σχέση των δύο μεγάλων ηθοποιών Θάνου Κωτσόπουλου και Άννας Συνοδινού αντλήθηκαν από τα βιβλία της Άννας Συνοδινού: «Πρόσωπα και προσωπεία», εκδ. Αδελφοί Γ. Βλάσση και «Αίνος στους άξιους», εκδόσεις Καστανιώτη.
Σημείωση επιμελήτριας: Έχει διατηρηθεί η μεταγραφή των ονομάτων κατά το χειρόγραφο του συντάκτη.
