Αχ αυτά τα λεμόνια! Θα σκεφτεί κανείς ότι είναι μια τετριμμένη φράση που την έχουμε δει και ξαναδεί σε πλήθος περιπτώσεων ή την έχουμε χρησιμοποιήσει κι εμείς πολλάκις. Ε, και; Καθενός τα «λεμόνια» είναι διαφορετικά, η κάθε περίπτωση άλλη κι εδώ, στη συλλογή διηγημάτων της Μαντώς Μάκκα, Όταν η ζωή σού δίνει λεμόνια, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νίκας, συναντάμε τη δική της οπτική υπό τη δική της γωνία.
Όπως φαντάζεται εύκολα κανείς, πρόκειται για ιστορίες πονεμένων ανθρώπων, Αθηναίοι πολίτες ως επί το πλείστον, που έχουν ένα «αγκάθι» τους να μοιραστούν μαζί μας. Ίσως να μην είναι καθόλου τυχαίο που οι περισσότεροι εξ αυτών είναι γυναίκες. Ίσως μια γυναίκα να μπορεί να αφουγκραστεί καλύτερα μια άλλη, να νιώσει τον πόνο της, το παράπονο, το πρόβλημά της...
Μέσα από τις περιγραφές των επεισοδίων –αν τα δούμε ως τέτοια– η κυρία Μάκκα μάς προσφέρει ατμόσφαιρα κι ένα άρτιο ψυχογράφημα κάθε φορά ενώ δεν ακολουθεί μια «συνταγή» κοινή: υπάρχουν διηγήματα fantasy, παραβολικά, αλληγορικά, πρωτοπρόσωπα και τριτοπρόσωπα... μια ποικιλία υφών αλλά και μια γκάμα αποχρώσεων μαζί. Κι όταν λέω αποχρώσεις, ναι, χρησιμοποιώ τη λέξη μεταφορικά αλλά την χρησιμοποιώ και κυριολεκτικά. Βλέπετε, το βιβλίο πλημμυρίζει από χρώματα: μπλε, κόκκινο, κίτρινο, μωβ, πράσινο, ροζ, γαλάζιο... και μαύρο βεβαίως και λευκό. Τονίζονται τα χρώματα των πραγμάτων, όχι μόνο των υλικών αλλά και των άυλων, σε μια επιλογή που δημιουργεί έγχρωμες εικόνες στο μυαλό σου, ανεβάζει τις εντάσεις και εγγράφει (πιο) δυνατά τις σκηνές.
Τα περιστατικά που περιέχονται στις ιστορίες είναι σύντομα με την έννοια της συμπύκνωσης και όχι της γρηγοράδας. Τα αστικά της δράματα παρουσιάζονται πάντα με μια συμβουλή στο κλείσιμο, που εμβολίζει εκεί η ίδια ως σχολιάστρια των δημιουργιών της ενώ προσφέρουν πάντα μια διδαχή κι ένα ωφέλιμο απόσταγμα.
Θα βρείτε ενσυναίσθηση και αλληλοβοήθεια στις σελίδες του βιβλίου, μπόλικη καρδιά και ψυχή, μπόλικη συγκίνηση και φόρτιση, αλλά και δράμα και βία... Θα βρείτε παραμύθι και ακραίο ρεαλισμό. Ή αν θέλετε, θα βρείτε από το πιο μαγικό παραμύθι ως τον πιο ακραίο ρεαλισμό, μια μεγάλη γκάμα διαφόρων «μετάλλων».
Το χειρότερο είναι να μη κάνεις τίποτε και να αφήσεις τα λεμόνια να σαπίσουν.Αυτό το τίποτα που μας καταπίνει είναι πιο τρομαχτικό από τον θάνατο.
Εκεί μέσα έρχεσαι αντιμέτωπη με διάφορες περιπτώσεις –πάντα έντονες συναισθηματικές στιγμές· η χλιαρότητα δεν ταιριάζει στη συγγραφέα– αλλά και με συμβουλές που μπορείς να αντλήσεις και να φυλάξεις για πάντα. Θα βρεις αισιοδοξία για την επόμενη μέρα, όσο λάθος κι αν πήγε η σημερινή, και ένα παράθυρο προς έναν καλύτερο κόσμο.
Δεν έχει την πρόθεση να σου ωραιοποιήσει τίποτα. Έχει όμως όλη τη διάθεση να σου δώσει εναλλακτικές, να σου δείξει ή να σου ανοίξει δρόμους. Σε ένα από τα διηγήματα θα γράψει ότι από θεατής έπρεπε να γίνει στήριγμα και στο σημείωμά της θα πει πως αν θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο πρέπει εμείς να κάνουμε την αρχή, για να μας θυμίσει ότι η παθητικότητα και η αδράνεια δεν ωφελούν απολύτως κανέναν.
Ο καθρέφτης πια, είσαι εσύ.
Είκοσι περιστατικά ανθρωποκεντρικής φύσης για ήρωες που αναζητούν αγάπη, λύτρωση, αλληλεγγύη, διέξοδο, νόημα, επούλωση, συμπόνια κ.ά. και που μπορεί να βυθίζονται/βυθίστηκαν στη μαύρη άβυσσο αλλά δοκιμάζουν να βγουν πάλι επάνω και να πάρουν ανάσα.
Και ξέρετε κάτι; Σε όλους η ζωή έχει δώσει λεμόνια. Δεν κάνει εξαιρέσεις, τελικά. Και είναι πάντα στο χέρι σου να μπεις σε δράση. Γιατί το μόνο λάθος είναι να μην κάνεις τίποτα.
