Πώς προέκυψε το βιβλίο «Μια γάτα από γραβάτα»; Τι αποτέλεσε το έναυσμα ή την έμπνευση;
Σεραφείμ Χατζηηλιάδης: Το τέταρτο παραμύθι μου «Μια γάτα από γραβάτα» είναι αφιερωμένο στην κινητή και ολοζώντανη έμπνευσή μου, που είναι η σκυλίτσα μου η Αλκυόνη (θα δείτε πώς εμπλέκεται μέσα στην ιστορία)! Η ιδέα προέκυψε κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας. Η υπέρμετρη ελευθερία χρόνου αλλά και ο εγκλεισμός με ώθησαν να γράψω την επόμενη παραμυθένια μου πρόταση. Ο εκδοτικός επέλεξε για εξώφυλλο την Αλκυόνη ενώ θέλω να σας εκμυστηρευτώ ότι προοριζόταν για εξώφυλλο ένας άλλος ήρωας του βιβλίου (μπορείτε να μαντέψετε ποιος, τι κάνει νιάου νιάου...).
Υπάρχει κάποιο βιβλίο σας που να το έχετε αγαπήσει περισσότερο; Κι αν ναι, γιατί; Ποια είναι η σχέση σας με τα βιβλία σας όταν ολοκληρωθεί η συγγραφή και έκδοση;
Σ.Χ.: Έχω αγαπήσει σε βάθος όλα μου τα βιβλία καθότι ήταν τα ειλικρινά μου παιδιά, όλα τα αληθινά συναισθήματα και βιώματα που ήθελα να εκφράσω ξεχωριστά την κάθε χρονική περίοδο του παρελθόντος. «Η νεράιδα και τα 4 αβγά» ήταν το αθώο μου ξεκίνημα, το «Παιχνίδι αποδοχής» η κορύφωση της αγάπης και ο εναγκαλιασμός της διαφορετικότητας, «Η Αμυγδαλή της ψυχής» ο συμβολισμός της απώλειας και η ερμηνεία του κάθε συναισθήματος που προκύπτει, «Η γάτα από γραβάτα» η ανάγκη μου για επιστροφή στην παιδικότητα, το κέφι, το χρώμα και η δύναμη της φαντασίας! Είμαι συναισθηματικά τόσο πολύ και αμετάκλητα δεμένος με το καθένα από αυτά.
Τολμώ να παραδεχτώ όμως ότι αισθάνομαι ιδιαίτερο, μεταφυσικό δέσιμο με το τρίτο μου παραμύθι την «Αμυγδαλή της ψυχής» καθότι γράφτηκε έπειτα από τον χαμό ενός αγαπημένου οικογενειακού προσώπου. Καθοριστικό ρόλο ως προς την συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν ένα όνειρο-όραμα, που με συγκίνησε και με παρακίνησε ακαριαία. Καταληκτικά ήταν το πρώτο μου βιβλίο που προτάθηκε για βραβείο παιδικής λογοτεχνίας.
Μετά το τέλος της συγγραφής παίρνω κάποια απόσταση από το δημιούργημά μου και προσπαθώ να το δω με τα μάτια ενός ξένου, εξωτερικού παρατηρητή. Αυτή η διαδικασία με βοηθά στο να μην κάνω προσκολλήσεις και να προχωρώ παρακάτω.
Ποιο είναι το κυρίαρχο δίδαγμα που εισπράττουν τα παιδιά μέσω της ιστορίας;
Σ.Χ.: Ο θεματικός πυρήνας του βιβλίου είναι η ανιδιοτελής προσφορά και η άνευ όρων βοήθεια, που είναι καλό να προσφέρουμε σε όσους το έχουν ανάγκη γύρω μας. Ο σκοπός της συγγραφής της ιστορίας ήταν η όξυνση της ενσυναίσθησης, του φιλότιμου, της ανιδιοτέλειας μέσα από μια γνωστική θεματική που είναι τα σημεία στίξης. Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι μια γραβάτα που μεταμορφώνεται σε γάτα με ένα πινέλο για ουρά. Έτσι, η ίδια ταξιδεύει μέσα από μαγικές πόρτες που δημιουργεί η πινελοουρά της και την οδηγούν σε ονειρικούς κόσμους όπου εκεί πρωταγωνιστές είναι τα σημεία στίξης.
Γιατί επιλέξατε να ενσωματώσετε στην ιστορία τα σημεία στίξης; Θεωρείτε πως είναι κάπως παραμελημένη η διδασκαλία τους; Πως εστιάζεται κυρίως στη γραφή κι ανάγνωση;
Σ.Χ.: Αρχικά ζητούμενό μου είναι να γράφω πρωτότυπες ιστορίες πατώντας πάνω σε οικουμενικά και παραδοσιακά θέματα που μας αφορούν όλους. Η αλήθεια είναι ότι τα σημεία στίξης διδάσκονται, μπορώ να πω, κάπως επιπόλαια και βιαστικά στο σχολείο, με έναν τρόπο στερημένο από συναισθήματα, δημιουργικότητα και φαντασία! Το να εμπλέξω τα σημεία στίξης, κάνοντάς τα ήρωες του κάθε κεφαλαίου, κάνει την ιστορία διπλά σημαντική με διττό περιεχόμενο και στόχο, τόσο το κοινωνικό μήνυμα της ανιδιοτελούς βοήθειας όσο και την αποτύπωση και σχηματική κατανόηση των σημείων στίξης μέσα από τις εικόνες του βιβλίου, αλλά και την καταλληλότητα ως προς την χρήση τους με τις διαδραστικές ασκήσεις που ολοκληρώνουν την ιστορία!
Αν έπρεπε να περιγράψετε το βιβλίο σας με μία φράση, ποια θα ήταν αυτή;
Σ.Χ.: Κάνε το καλό έχοντας την επταψυχία μιας γάτας ρίχνοντάς το πάντα στο γιαλό, όπως θα έκανε η τεράστια καρδιά ενός σκύλου, κρατώντας μόνο τα πινέλα της δικής σου χρωματιστής ιστορίας! Αυτά θα σε βοηθήσουν να είσαι διάτρητα ανιδιοτελής.
Σε ποιες ηλικίες ενδείκνυται;
Σ.Χ.: Θεωρώ ότι τα παραμύθια δεν έχουν ηλικία αλλά μιλώντας για τη «Γάτα από γραβάτα» θα πω ότι είναι ένα βιβλίο για τις προνηπιακές και νηπιακές ηλικίες με τη συντροφιά της αφήγησης ενός ενήλικα καθώς και για τα παιδιά των πρώτων τάξεων έως και το τέλος του δημοτικού!
Τι θα θέλατε να πείτε στα παιδιά –μικρά ή μεγάλα– που θα ήθελαν να το διαβάσουν;
Σ.Χ.: Να το κάνουν δικό τους αφήνοντας το καλλιτεχνικό αποτύπωμά τους! Στο τέλος του βιβλίου μπορούν να γράψουν, μέσω των διαδραστικών ασκήσεων, μια δικής τους ιστορία, να χρωματίσουν τις παρούσες εικόνες ή να φτιάξουν εκ νέου τη δική τους εικόνα ώστε να προστεθεί σε αυτές που ήδη υπάρχουν! Θα τους συμβουλέψω ν' αναζητήσουν τις λεπτομέρειες φτιάχνοντας το ψυχολογικό προφίλ του κάθε ήρωα της ιστορίας. Μα πάνω απ' όλα θα τους πω να ευχαριστηθούν την ανάγνωση, το ταξίδι και το διάχυτο μήνυμα της ανιδιοτέλειας! Σ' έναν κόσμο γεμάτο ανθρωποφαγία, όπως ο σημερινός, είναι επιτακτική ανάγκη η κατανόηση και η κατάκτηση του νοήματος της ανιδιοτελούς προσφοράς και βοήθειας προς τους συνανθρώπους μας.
Αυτά είπε ο Σεραφείμ Χατζηηλιάδης για το παιδικό του βιβλίο, Μια γάτα από γραβάτα, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίαμβος. Αυτά που θα ήθελα να προσθέσω προσωπικά, χωρίς να χαλάσω τις αναγνωστικές εκπλήξεις της ιστορίας, αφορούν –αρχικά– αυτό ακριβώς: η ιστόρηση είναι μη αναμενόμενη. Πρόκειται για μια πρωτότυπη, διαφορετική και ενδιαφέρουσα ιστορία για την οποία δεν μπορείς να κάνεις πρόβλεψη η οποία μάλιστα έχει και πολλαπλή διδακτική χρησιμότητα.
Όπως θα καταλάβατε ήδη, διαβάζοντας τα παραπάνω, ο συγγραφέας προτάσσει έναν τρόπο γνωριμίας των σημείων στίξης στα παιδιά, μια αναγνωριστική σχετική ματιά με απώτερο σκοπό του να έλξει την προσοχή τους και προς αυτή την κατεύθυνση· ειδικότερα στα μεγαλύτερα από αυτά που αρχίζουν σιγά σιγά να συντάσσουν τις δικές τους προτάσεις. Στα μικρότερα παιδιά, μπορείς να πεις, ότι η επαφή με το θαυμαστικό, το ερωτηματικό, τα εισαγωγικά κ.ο.κ. εξάπτει το ενδιαφέρον τους για μάθηση –ίσως και να καταχωρούνται αυτά τα σύμβολα υποδόρια μέσα τους ώστε ν' ανασυρθούν από τη μνήμη όταν έρθει η ώρα της γραφής. Πάντως, γεγονός είναι ότι όσοι ασχολούμαστε με την επιμέλεια κειμένων γνωρίζουμε αρκετούς συγγραφείς (ακόμα και ευπώλητους) που αγνοούν τη σωστή χρήση των σημείων στίξης ή μπερδεύουν τους χαρακτήρες αναμεταξύ τους ή ακόμα αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν κάποια από αυτά κ.λπ. απόδειξη πως υπάρχει ένα «κενό» ως προς τη διδασκαλία τους ή μια αμελής προσπάθεια.
Στα οφέλη του βιβλίου έχουμε να προσθέσουμε την έννοια της ανιδιοτέλειας, της παροχής βοήθειας χωρίς αντίτιμο, της δραστηριοποίησης προς το επιθυμητό αποτέλεσμα (και όχι της παθητικής στάσης), προς τον στόχο ή ακόμα και ως προς την εύρεση της αγάπης, της φιλίας κ.ο.κ. και τέλος, τη σημασία της ομαδικότητας αλλά και της αξίας που έχει το χαμογελαστό πρόσωπο ενός φίλου.
Συμπληρωματικά, οι ασκήσεις και οι δραστηριότητες που περιέχονται στο τέλος του βιβλίου βοηθούν στην περαιτέρω επεξεργασία των νοημάτων, των πληροφοριών, διδαχών και γνώσεων που έχουν αποκομίσει τα παιδιά ενώ τα διασκεδάζουν.
