Πρεμιέρα

Μάνου Καραβασίλη

Τα πρόσωπα του έργου:

Ηθοποιός, 75 ετών

Κόρη, 30 ετών

Ο Ηθοποιός είναι στο καμαρίνι του, κρατάει στα χέρια του ένα λουλούδι. Είναι στα εβδομήντα πέντε.

Ηθοποιός: Πρεμιέρα λοιπόν απόψε! Πρεμιέρα! Ωραία, ωραία, θα έρθει άλλη μια πρεμιέρα στο ενεργητικό μου, μπράβο, μπράβο μου! Και άλλη πρεμιέρα, ωραία, πολύ ωραία είναι όλα σήμερα, όπως και αυτό εδώ το λουλούδι που κρατάω στα χέρια μου! Ανθηρό λουλούδι με απαλό άρωμα, μου το έστειλε κάποιος θαυμαστής μου για να μου ευχηθεί καλή επιτυχία! Βεβαίως, καλή επιτυχία, αυτό είναι, αυτό είναι το ζητούμενο. Η επιτυχία, τι άλλο χρειάζεται ο κάθε άνθρωπος στη ζωή του και ο κάθε ηθοποιός στην κάθε πρεμιέρα του; Επιτυχία, μόνο επιτυχία! Αυτό είναι, αυτό θέλουμε!

(Παύση)

Μάλιστα σήμερα που η ηλικία μου είναι μεγάλη και η υγεία μου κάπως ταλαιπωρημένη, αυτή η ευχή μού χρειάζεται περισσότερο από τις άλλες φορές! Έχω το γνώθι σαυτόν! Μπορεί να είμαι μεγάλος ηθοποιός, μπορεί να έχω κάνει πρεμιέρες και πρεμιέρες αλλά τώρα πια, έχω και μια ηλικία, πώς να το κάνουμε; Και όταν η ηλικία γεμίζει χρόνο και άλλο χρόνο, τότε η υγεία επιβαρύνεται και είναι λίγο ταλαιπωρημένη. Πάει ο καιρός που ήμουνα εξηντάρης! Περνάει ο καιρός, περνάει! Αλλά τώρα πια, δεν μπορώ να πω, έχω εμπειρία. Έχω πίεση, καρδιά, ζάχαρο αλλά έχω και εμπειρία. Έτσι είναι, έτσι. Η εμπειρία πάει πάρεα με το πιεσόμετρο και με τα υπογλώσσια! Πρεμιέρα σήμερα, πρεμιέρα λοιπόν!

(Παύση)

Πενήντα δύο χρόνια κλείνω φέτος στο θεατρικό στερέωμα! Πώς πέρασαν! Ξεκίνησα με ένα έργο που έκανα κάποιον νεαρό και τώρα εγώ είμαι ο παππούς του νεαρού! Μου άρεσε τότε που ήθελα να παίζω ρόλους μεγάλης ηλικίας, ήθελα να κάνω τον πενηντάρη! Δεν μπορούσα. Τότε ο πενηντάρης ήταν πατέρας μου, σήμερα όμως ο πενηντάρης είναι γιος μου! Βρε συγκίνηση! Μα πώς περνάνε τα χρόνια βρε παιδί μου, πώς; Περνάνε και δεν επιστρέφουν ποτέ, ούτε για λίγο, ούτε για τόσο δα βρε αδερφάκι μου! Ο μόνος που δεν γυρίζει ποτέ είναι ο χρόνος, ούτε διάλειμμα δεν κάνει! Τρέχει, τρέχει όπως τρέχει στο ρολόι ο δείκτης των δευτερολέπτων. Δε βαριέσαι! Η γοητεία της ζωής και η γοητεία μιας παράστασης είναι ότι δεν έχουν επιστροφή! Τα λάθη που έγιναν δεν διορθώνονται, ούτε στη ζωή, ούτε στην παράσταση! Πεθαίνει ο άνθρωπος, πεθαίνει και η παράσταση, τα λάθη όμως υπάρχουν και μετά τους θανάτους αυτούς! Θυμάμαι το λάθος του μακαρίτη, θυμάμαι το λάθος του ηθοποιού αυτού! Κλασσικά, πάντα θυμόμαστε τα κακά! Έτσι είναι, έτσι.

(Παύση)

Ήρθα νωρίτερα σήμερα, πέντε ώρες πριν την ώρα της πρεμιέρας. Υπερβολικό; Μπα. Μου αρέσει πολύ, μου αρέσει πάρα πολύ να βρίσκομαι στο φυσικό μου περιβάλλον, στο θέατρο! Επίσης θέλω όλα να είναι έτοιμα. Και οι ηθοποιοί, κυρίως οι ηθοποιοί. Θέλω να είναι έτοιμοι για να παίξουν με χαρά! Στο θέατρο πρέπει να έρχεσαι με χαρά, στο θέατρο πρέπει να παίζεις με χαρά, και να έχεις μια τεράστια αυτοπεποίθηση που θα έχει τη δύναμη να φτάνει μέχρι κάτω, να φτάνει μέχρι την πλατεία δηλαδή. Αυτοί που είναι στη σκηνή, είναι στη σκηνή για αυτούς που είναι στην πλατεία, και αυτοί που είναι στην πλατεία, είναι στην πλατεία για αυτούς που είναι στη σκηνή! Για τέτοια σχέση μιλάμε, σου δίνω εγώ που παίζω, μου δίνεις εσύ που παίζω για σένα. Αλλά βέβαια παίζω και για τον εαυτό μου. Έτσι θέλω να παίζω, δεν μου το επιβάλλει κανείς, εγώ παίζω για εμένα, για τους θεατές... Και ποιος ξέρει; Ίσως και για την μελλοντική ιστορία του θεάτρου!

(Σηκώνεται)

Κάποιοι ηθοποιοί λειτουργούν όπως εγώ, κάποιοι άλλοι ηθοποιοί λειτουργούν σαν άλλους συναδέλφους. Σημασία έχει το επάγγελμα να γίνεται λειτούργημα και η παράσταση να είναι χρήσιμη για όλους τους θεατές. Για αυτούς η παράσταση διαρκεί δύο ώρες και για εμάς μισό χρόνο!

(Μυρίζει το λουλούδι)

Αγία μυρωδιά! Και νεκρούς ανασταίνει! Λοιπόν, να βάλω αυτό το υπέροχο λουλούδι στο βάζο και να αρχίσω σιγά σιγά να ετοιμάζομαι.

(Βάζει το λουλούδι στο βάζο)

Ωραία, πολύ ωραία! Τι είναι αυτό εδώ; Δεν το είχα προσέξει.

(Κοιτάζει ένα μπιλιετάκι)

Τι λέει;

(Διαβάζει)

Μακάρι να είναι η ερμηνεία σου τόσο μεθυστική όσο είναι και η φλόγα σου για το θέατρο. Με την ευχή και την προσδοκία να είναι η πρεμιέρα σου η αφορμή για να γίνουν παλιοί ηθοποιοί κάποιοι νέοι ηθοποιοί!

(Αφήνει το μπιλιετάκι)

Με συγκίνησε. Με συγκίνησε! Αλήθεια το λέω. Αυτό θέλω και εγώ, ό,τι έμαθα στα χρόνια αυτά στο θέατρο να τα πάρουν και οι νέοι, και όταν γίνουν και αυτοί παλιοί, όπως τώρα είναι η αφεντιά μου, να τα δώσουν στους νέους. Και πάει λέγοντας. Βέβαια, και πάει λέγοντας. Η τέχνη του θεάτρου ενώνει όλους τους ανθρώπους, όλες τις ηλικίες και όλα τα ταλέντα! Τα πάντα είναι σε θέση να κάνει το θέατρο! Τα πάντα! Το μπιλιετάκι το έγραψε ο σκηνοθέτης μου. Καλός είναι. Αλλά νομίζω ότι είναι πολύ άπειρος! Τελοσπάντων! Δηλαδή, είναι άπειρος. Όταν είσαι νέος νομίζεις πως ξέρεις τα πάντα, αυτός τι να ξέρει, εγώ έχω διανύσει είκοσι χιλιόμετρα και αυτός εννιακόσια μέτρα! Ω, συγνώμη, συγνώμη, ο εγωισμός μου μόλις μου χτύπησε την πόρτα! Θέλω, είναι η αλήθεια, να είμαι κοντά στους νεότερους, και όχι μόνο ηθοποιούς βέβαια, άλλα και σε συγγραφείς και σε σκηνοθέτες αλλά έχω κάποια πείρα και όταν βλέπω ή διακρίνω κάτι που δεν μου αρέσει, τότε λέω τα δικά μου, αλλά τα δικά μου, έγιναν δικά μου μετά από πάρα πολύ κόπο, κούραση και ατομικές θυσίες! Δεν είναι εύκολο να είσαι ηθοποιός! Για την ακρίβεια, είναι δύσκολο, πολύ δύσκολο, πάρα πολύ δύσκολο. Πάντως, εγώ λέω τα δικά μου ο άλλος τα δικά του και αν συμφωνήσω θα είναι αλήθεια πέρα για πέρα. Εάν δεν συμφωνήσω, πάλι θα είναι αλήθεια... επίσης πέρα για πέρα!

(Χτυπάει το τηλέφωνο. Το σηκώνει)

Ναι; Ναι, ο ίδιος. Ποιος είναι παρακαλώ; Α, εσύ! Χαίρομαι πολύ που σε ακούω, τι κάνεις; Α, δεν το ήξερα. Έχω πρεμιέρα σήμερα. Το βράδυ, τι το μεσημέρι; Δεν μου λες; Θέλεις να έρθεις να με δεις; Σε προσκαλώ εγώ! Τι θα πει, ποιοι άλλοι παίζουνε; Εγώ παίζω, είναι κι άλλοι βέβαια, αλλά εγώ παίζω. Λοιπόν, δεν μου είπες θα έρθεις; Είναι η πρεμιέρα σήμερα. Θα έρθεις αύριο; Καλά, έλα αύριο. Τι με ήθελες; Α, ναι, ναι, καλά είναι η υγεία μου, λίγη πίεση είχα ανεβάσει! Είκοσι ένα! Αλλά τώρα έπεσε, τώρα είμαι στα φυσιολογικά μου επίπεδα, ε, κοίταξε να δεις, δεν είμαι και κανένα παιδάκι! Μεγάλος άνθρωπος είμαι! Τελοσπάντων, αφού έφτιαξε και αυτό, δεν υπάρχει λόγος να το συζητάω! Τώρα άλλο με ενδιαφέρει, τώρα άλλο συζητάω, την πρεμιέρα μου. Ξέρεις τι μου συμβαίνει; Όταν ήμουνα νέος και είχα πρεμιέρα, χαιρόμουν, τώρα λυπάμαι! Χαίρομαι για την πρεμιέρα αλλά με πιάνει και μια λύπη, σκέφτομαι ξέρεις, μήπως η πρεμιέρα μου αυτή είναι και η τελευταία! Ποτέ δεν ξέρεις! Αλλά μέσα μου βαθιά έχω την πεποίθηση ότι θα κάνω πολλές, πάρα πολλές πρεμιέρες ακόμα! Τι μου είπες; Να σταματήσω να παίζω; Όχι βρε, τι 'ναι αυτά που λες; Να σταματήσω να παίζω εγώ; Εγώ; Αυτό όσο ζω δεν θα το δεις! Εγώ γεννήθηκα για να παίζω, εγώ γεννήθηκα για να είμαι ηθοποιός, αποκλείεται να σταματήσω να παίζω, αποκλείεται! Αφού είναι η ζωή μου! Τι έρχονται; Γεράματα; Δεν νομίζω να έχει ο ηθοποιός ηλικία αγαπητέ μου! Άκου γεράματα! Εγώ νιώθω νέος, νέος, φρέσκος ηθοποιός, λες και αποφοίτησα μόλις χθες από τη δραματική σχολή! Το θέατρο δεν έχει ηλικία! Άλλωστε δεν παίζω τους νεαρούς, μεγάλους ανθρώπους παίζω, και εδώ που τα λέμε, εσύ έχεις να με δεις χρόνια να παίζω. Πώς λοιπόν ξέρεις ότι γέρασα; Με είδες πριν δέκα μέρες; Πού με είδες; Α, στο σπίτι μου. Και τι σχέση έχει αυτό; Στο σπίτι μου είμαι εβδομήντα πέντε ετών, στο θέατρο είμαι είκοσι χρονών! Αυτό αγαπητέ μου είναι το καλό με το θέατρο. Το θέατρο δεν σε αφήνει να γεράσεις, δεν σε αφήνει να αρρωστήσεις, το θέατρο είναι ο γιατρός για όλες τις ασθένειες που υπάρχουν, είναι φίλος σου και σύμμαχός σου. Το θέατρο είναι ζωή! Έχει τη δύναμη να σε κάνει να νιώθεις, έστω και για λίγο, έστω όσο διαρκεί η παράσταση, ότι είσαι στο απυρόβλητο, ότι είσαι δυνατός και δεν μπορεί να σε νικήσει τίποτα, ένας μηχανισμός μπαίνει σε λειτουργία, που εξαφανίζει όλα σου τα προβλήματα και το μόνο που σε απασχολεί είναι η τέχνη σου, η τέχνη του θεάτρου. Κατάλαβες τώρα; Άλλωστε το θέατρο είναι συνομήλικο με τη ζωή! Όλοι οι πόνοι εξαφανίζονται με το θέατρο. Ξέρω τι σου λέω. Θυμάσαι που η κόρη μου πήγε να πεθάνει όταν ήταν μικρή; Είχα τρελαθεί από τον πόνο, αλλά είχα παράσταση, έπρεπε να πάω να παίξω, όπως πήγα δηλαδή και έπαιξα. Η μάνα της την είχε πάει στο νοσοκομείο και δεν ήξερα τίποτα για την κατάστασή της, δεν ήξερα αν ζούσε ή αν πέθαινε, ε, λοιπόν ξέρεις κάτι; Εκείνο το βράδυ, έκανα μια ερμηνεία... ποτέ μου, ποτέ μου δεν έχω ξαναπαίξει έτσι, με αυτόν τον τρόπο, με αυτήν την εσωτερικότητα που πλημμύριζε εκατό τοις εκατό όλο μου το είναι, όλον μου τον εαυτό, όλη μου την ψυχή, λες και το θέατρο με παρηγορούσε και με αντάμειβε την ίδια στιγμή, σαν να ήξερε ότι πονάω και υποφέρω, και ότι μπορούσε να ξεσπάσει μια καταιγίδα τεράστια πάνω από το κεφάλι μου... Όταν τελείωσε η παράσταση, πήγα κατευθείαν στο νοσοκομείο... το παιδί μου, είπε μια νοσοκόμα, είναι καλά στην υγεία του και πήγε σπίτι μαζί με τη μαμά του. Και ύστερα πήγα στο σπίτι και τους είδα. Η μικρή ήταν σαν να μην είχε πάθει το παραμικρό.

(Μικρή παύση)

Ποτέ μου ξανά δεν έπαιξα έτσι!

(Παύση)

Τελοσπάντων, όλα αυτά σου τα είπα μόνο και μόνο επειδή μου μίλησες για γεράματα! Αλλά δεν έχεις άδικο. Εσύ, θεατής είσαι, δεν ξέρεις στο βάθος τον τρόπο που παίζουμε, τον τρόπο που φτιάχνουμε τον ρόλο, και η παρουσία μας επί σκηνής όσο είναι αναγκαία κι απαραίτητη άλλο τόσο είναι αναζωογονητική για εμάς και λυτρωτική. Αυτά είναι πράγματα και καταστάσεις που τα ξέρει ο καλά μυημένος. Τελοσπάντων.

(Παύση)

Το θέατρο είναι το πρέπει, αν δεν το αγαπάς. Το θέατρο γίνεται θέλω, όταν το αγαπάς! Σε αφήνω σιγά σιγά. Θέλω να ετοιμαστώ, πρεμιέρα σήμερα βλέπεις! Τι να μου ευχηθείς; Να είμαι πάνω στη σκηνή μέχρι το τέλος της ζωής μου, και όσο γίνεται να φύγω από αυτόν τον κόσμο, λιγότερο κουρασμένος και να μην δείχνω και τόσο άρρωστος. Γιατί το λέω αυτό; Δεν  καταλαβαίνεις γιατί το λέω, ε; Μα είναι πολύ απλό αγαπητέ μου, θέλω όσο ζω να παίζω και όσο παίζω να κρατιέμαι καλά. Το κοινό κάποιες φορές γίνεται σκληρό, δεν θα ήθελα να ακούσω «αχ, γέρασε», «καλέ πώς έγινε έτσι», «γιατί δεν πάει σπίτι του». Όλοι έχουμε αξιοπρέπεια, και η δική μου η πορεία ήταν αξιοπρεπής, δεν θα ήθελα λοιπόν να μαυρίσει αυτή μου η αξιοπρέπεια και αυτή μου η διαδρομή στον χώρο του θεάτρου. Έφτιαξα κάτι ιερό και θέλω να μείνει ιερό! Κατάλαβες; Κατάλαβες καλέ μου φίλε; Έτσι είναι, έτσι είναι. Λοιπόν σε κλείνω τώρα για να ετοιμαστώ και σε περιμένω αύριο να με θαυμάσεις! Να είσαι καλά. Να έρθεις σίγουρα!

(Το κλείνει)

Καλός άνθρωπος. Και με θαυμάζει. Και εγώ θαυμάζω το γούστο του!

(Παύση)

Θα περάσω λίγο τα λόγια.

(Κάθεται)

Το έργο είναι ενός νέου συγγραφέα. Η ιστορία έχει ως εξής: ο γιος μου, είναι ερωτευμένος με την συνάδελφό του, που μόλις διορίστηκε στην ίδια επιχείρηση, αλλά αγνοούν ότι είναι αδέλφια. Εγώ είμαι ο πατέρας, που ξέρει την αλήθεια, αλλά δεν ξέρει τι να κάνει. Στο τέλος αποκαλύπτεται η αλήθεια και η κοπέλα φεύγει πικραμένη.

(Παύση)

Δεν ξέρω γιατί αλλά η υπόθεση μού φαίνεται κάπως κοινή και συνηθισμένη, οι δε διάλογοι δεν είναι και ό,τι καλύτερο και εντυπωσιακό. Είναι λίγο πρόχειρο το έργο. Και τα σκηνικά είναι λίγο φτωχικά, όπως και τα ρούχα. Αυτό οφείλεται στην παραγωγή βέβαια, η παραγωγή δεν είναι μεγάλη, δεν διέθεσε πολλά χρήματα. Λίγα χρήματα μπήκανε, μικρή παραγωγή, αλλά σίγουρα βάλανε μεράκι και πάθος. Βάλανε... βάλανε αγάπη, αφιερώσανε διάθεση και κέφι για να μπορεί να στηθεί το θεατρικό αυτό έργο.

(Μικρή παύση)

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι... ότι δεν με καλούνε πια σε μεγάλες παραγωγές, δεν ξέρω γιατί... κάποτε, παλιότερα δηλαδή, ήμουνα σε μεγάλα θέατρα, σε μεγάλες παραγωγές, έπαιζα σε πολυπρόσωπα έργα, ωραία χρόνια. Και τώρα δηλαδή ωραία είναι τα χρόνια, ζεστά και ευτυχώς ενεργά. Δεν μου αρέσει να κάθομαι, δεν μου αρέσει να μην δουλεύω, δεν μου αρέσει η απραξία γαμώ το! Θέλω να παίζω, θέλω να είμαι συνέχεια στη σκηνή, θέλω να υποδύομαι ρόλους, ναι ρόλους, διψάω συνεχώς για ρόλους, για καινούργιους ρόλους και για καινούργιες συγκινήσεις, για νέες προτάσεις συνεργασίας... Α, έχω συνεργαστεί με χιλιάδες άτομα, με πολύ κόσμο. Μόνο οι ηθοποιοί με τους οποίους έπαιξα πολύ είναι χιλιάδες, σκέψου τώρα όλον τον κόσμο που έχει μια παράσταση, τεχνικοί, άνθρωποι της παραγωγής, συγγραφείς, μουσικούς, ενδυματολόγους, σκηνοθέτες. Τόσο και τόσο κόσμο! Τι έζησα! Τι βίωσα! Ωραίες στιγμές, ωραίες, ανθρώπινες, συγκινητικές, ήταν τόσο ωραία, η κόρη μου είναι πολύ περήφανη για εμένα, με αγαπάει. Θα 'ρθει, θα 'ρθει να με δει απόψε, δεν έχω κανένα παράπονο, έρχεται πάντα στις πρεμιέρες μου και με βλέπει. Με καμαρώνει, με θαυμάζει, με λυπάται... Όχι, δεν με λυπάται, πώς το είπα αυτό; Δεν έπρεπε να το πω αυτό, από λάθος μου το είπα, από λάθος μου! Με θαυμάζει η κορούλα μου, με θαυμάζει, έπαιξα σε τόσα έργα, με τέτοια απόλυτη ελευθερία, με τέτοιο πάθος, με τόση όρεξη και διάθεση, ποτέ μου δεν κουράστηκα επί σκηνής. Ποτέ μου δεν βαρυγκώμησα, ποτέ μου δεν είπα άσχημη κουβέντα για το θέατρο, το λάτρευα, το λατρεύω και θα το λατρεύω πάντα.

(Παύση)

Έπαιξα στον Κοριολάνο του Σαίξπηρ, έκανα τον ομώνυμο ρόλο, έπαιξα με λίγες πρόβες και όμως βγήκα πολύ καλός, αλήθεια, αλήθεια λέω, πολύ καλός. Όταν έπεσε η αυλαία... τι χειροκρότημα ήταν αυτό Θεέ μου! Χαμός γινόταν, χαμός, μου έλεγαν μπράβο, τους έλεγα ευχαριστώ... Ωραίες αναμνήσεις, ωραίες και γλυκές, που τώρα σαν τις φέρνω στο μυαλό μου γίνονται η καλύτερη ανάμνηση που μπορούσα να είχα ποτέ στη ζωή μου! Μόνο που τώρα μελαγχολώ, με πιάνει μια μελαγχολία, γλυκιά είναι η αλήθεια... μελαγχολία για αυτά που έζησα στην πράξη και τώρα τα φέρνω στο μυαλό μου, στο γέρικο μυαλό μου, στο κουρασμένο μου μυαλό. Αν ξαναγγεννηθώ πάλι ηθοποιός θα γίνω! Δεν ξέρω να κάνω τίποτα άλλο στη ζωή μου πάρα να είμαι ο ρόλος που θέλει ο συγγραφέας, ο ρόλος που φτιάχνω μέσα από το κείμενο του συγγραφέα και το περνάω μέσα μου και το δίνω στο κοινό, στον κόσμο, στους θεατές. Είναι ωραίο να είσαι ηθοποιός, ζεις τις χαρές των άλλων, τα προβλήματα των άλλων, σαν ένα ζυμαράκι η ψυχή σου που φτιάχνεται σύμφωνα με τα θέλω του συγγραφέα. Είναι πολύ περήφανη η κόρη μου για εμένα! Πολύ περήφανη, πολύ περήφανη!

(Κλαίει)

Δεν ξέρω για ποιον λόγο κλαίω, δεν κατάλαβα γιατί συγκινήθηκα τόσο πολύ! Ευαισθησίες καλλιτεχνών, θα μου πεις. Δε βαριέσαι, άνθρωποι είμαστε κι εμείς, άνθρωποι. Πρέπει να ετοιμαστώ για τον ρόλο μου, πρέπει να λάμψω και τώρα, και σε αυτήν μου την πρεμιέρα, είμαι ένας πολύ μεγάλος και εμβληματικός ηθοποιός! Είμαι και λίγο εγωιστής, αλλά και τι πειράζει; Τι έγινε; Στο βάθος αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μόνο μια μεγάλη αυτοπεποίθηση. Ωραίο πράγμα η αυτοπεποίθηση, ωραίο πράγμα να μπορείς να λες μπορώ! Και εγώ μπορώ να παίζω, θέλω να παίζω, δεν έχω πάψει στιγμή να παίζω! Μπορώ να κάνω τα πάντα, είμαι σε θέση να ζήσω τα πάντα, εκτός από ένα πράγμα, δεν μπορώ να μην παίζω στο θέατρο, δεν μπορώ να μην βρίσκομαι επάνω στη σκηνή, δεν μπορώ να σκεφτώ ότι δεν θα ξαναπαίξω, ανήκω εδώ, ανήκω στο θέατρο, ανήκω στην τέχνη μου, στην τέχνη μου την οποία έχω λατρέψει και την έβαλα και πιο πάνω από εμένα και πιο πάνω από τη ζωή μου, μα η ίδια μου η ζωή είναι το θέατρο, το μεράκι μου, το πάθος μου, η αγάπη μου και η ύπαρξή μου. Το είπα και πριν το λέω και τώρα, γεννήθηκα ηθοποιός! Ηθοποιός θα πεθάνω, και ποιος ξέρει; Ίσως και όταν κλείσω τα μάτια μου και πάω στη γυναίκα μου, ίσως και εκεί να βρω μια σκηνή, όχι πολύ μεγάλη, να, καλή ώρα σαν και αυτήν εδώ, για να παίζω. Θέατρο δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα σανίδι και πάθος, έτσι είχε πει ο Λόπε ντε Βέγκα! Και συμφωνώ απόλυτα μαζί του. Για αυτό τον λόγο και εγώ απόψε θα είμαι περίφημος και λαμπερός στη σημερινή μου πρεμιέρα! Να στεγνώσουν και τα μάτια μου από τα δάκρυα και θα είμαι εντάξει, πολύ εντάξει.

(Σκουπίζει τα μάτια του)

Ακόμα δεν έχει έρθει κανείς, σε τρεις ώρες αρχίζει η παράσταση, σε τρεις ώρες χτυπάει το τρίτο κουδούνι και είμαι έτοιμος για την αποστολή μου. Τι χαρά νιώθω! Τι ευτυχία αληθινή και γνήσια με πλημμυρίζει που θα ανέβω και πάλι επάνω στην αγαπημένη μου σκηνή! Δεν έχω τρακ πριν παίξω, παίζω στις πρόβες, μου λύνονται όλες οι απορίες σχετικά με τον ρόλο και παίζω με άνεση, με κέφι, με μια διάθεση μικρού παιδιού, γιατί ο ηθοποιός πρέπει να είναι και μέσα του μικρό παιδί, αυτό του κάνει καλό, τον ωφελεί, ο ηθοποιός δεν μεγαλώνει ποτέ! Ποτέ! Ωραίο το επάγγελμά μου, που έγινε λειτούργημα, ωραίο το λειτούργημα μου, που έγινε σκοπός ζωής. Ευχαριστώ το θέατρο που με έσωσε.

(Κοιτάζει το λουλούδι που είναι στο βάζο)

Μυρίζεις ωραία, πολύ ωραία, όπως και οι δικές μου θεατρικές αναμνήσεις, ωραία μυρωδιά και παντοτινή!

(Ξαφνικά γελάει)

Αχ, τι θυμήθηκα, τι θυμήθηκα τώρα! Την πρώτη μου φορά που έδωσα αυτόγραφο. Τι συγκίνηση και τι καμάρι, ε; Σαν να είχα κερδίσει τον πρώτο αριθμό του λαχείου, αισθάνθηκα σπουδαίος, μεγάλος, τρανός! Ήταν, αν θυμάμαι καλά, μια κυρία, κάπου στα εξήντα πέντε με εβδομήντα, καλοστεκούμενη, χτυπάει την πόρτα του καμαρινιού, εγώ νομίζω πως είναι το παιδί από το μπαρ του θεάτρου, ναι λέω κάπως αδιάφορα, ανοίγει λοιπόν η πόρτα και μπαίνει μέσα η κυρία αυτή, έρχεται με τα χέρια της έτοιμα να μου σφίξει το χέρι και μου λέει: «Ήσασταν υπέροχος, θέλω να μου δώσετε ένα αυτόγραφο!». Αυτό ήταν, της έδωσα αυτόγραφο! Η επίσκεψη στο καμαρίνι μου από την κυρία αυτή ήταν η έναρξη πολλών αυτόγραφων που έδωσα σε αυτούς που με τίμησαν με την παρουσία τους. Ήταν η αρχή της αρχής της αναγνωρισιμότητάς μου. Στην αρχή αισθάνθηκα Λόρενς Ολίβιε, μετά κατάλαβα ότι υπερέβαλα λίγο αλλά δεν πειράζει, καλύτερα να υπερβάλλεις προς τα πάνω παρά προς τα κάτω! Ευτυχώς που αισθάνθηκα Λόρενς Ολίβιε και ας μην ήμουν, λίγοι σίγουρα θα ένιωσαν έτσι, ήμουν ένας καλός ηθοποιός, αισθάνθηκα έτσι και χάρηκα γιατί ίσως να ήθελα να μοιάσω στ' αλήθεια αυτόν τον άφταστο συνάδελφο, που μάλλον το όνομά του είναι ζηλευτό για πολλούς από τον χώρο μας, όχι μόνο στη χώρα του αλλά σε όλη την οικουμένη!

(Βάζει και πίνει)

Λίγο κρασάκι κάνει πάντα καλό, ευφραίνει την καρδιά, λένε. Ζεσταίνει κιόλας! Έχει και πολύ κρύο απόψε, αλλά δεν βαριέσαι, σε λίγο θα έχουμε κόσμο εδώ μέσα που θα ξεχαστεί και το κρύο. Κρίμα μόνο που δεν ζει η γυναίκα μου για να με δει! Με πονάει πολύ που έφυγε. Ήμασταν μαζί πάνω από τριάντα χρόνια, ένας υπέροχος, ζεστός άνθρωπος ήτανε, είχε πάντα καρδιά μικρού παιδιού! Και ωραία γυναίκα, α, η αλήθεια πρέπει να λέγεται, ήταν καλλονή! Κούκλα, στα αλήθεια, κούκλα! Και εγώ καλός ήμουνα στα νιάτα μου εντάξει, αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει, έτσι δεν λένε; Δεν γνώρισα τη γυναίκα μου στο θέατρο, την γνώρισα πριν γίνω ηθοποιός, ήμουνα πολύ νέος και όπως είναι φυσικό και άπειρος, ήμουνα περίπου στα είκοσι τρία μου χρόνια και εκείνη ήτανε δύο χρόνια μικρότερη μου, την γνώρισα σε ένα πάρτι που είχε κάνει τότε κάποιος φίλος μου, μακαρίτης κι αυτός, ο έρωτάς μας ήταν κεραυνοβόλος, με την πρώτη ματιά που λένε, μόλις την είδα κατάλαβα αμέσως ότι ήταν ο τύπος μου, ευτυχώς για εμένα, έτυχε να είμαι ο τύπος της και εγώ! Είχαμε χημεία, ταιριάζαμε, ταιριάζαμε πολύ. Όμορφο ζευγάρι! Εκείνη και εκείνος, αυτή και εγώ, ένας εαυτός σε δύο σώματα! Τα πάντα είναι θέμα κλικ, κακά τα ψέματα, εάν δεν κάνει ο ένας στον άλλον κλικ, βράσε ρύζι! Δεν αργήσαμε να παντρευτούμε, κάναμε και ένα παιδί, το κορίτσι μας, την λατρεμένη μου κορούλα, που τόσο μου θυμίζει την καημένη τη μητέρα της, πόσο μοιάζουνε στ' αλήθεια, πόσο μοιάζουνε, σαν να βλέπω τη μάνα της νέα, αλήθεια, έτσι νιώθω, και έτσι αισθάνομαι όταν βλέπω την κόρη μας, νιώθω ότι βλέπω τη μάνα της, τη γυναίκα της ζωής μου, τη σύζυγό μου στα δύο υπέροχα και ευγενικά μάτια της. Εντάξει, η αλήθεια πρέπει να λέγεται, λατρεύω τη δουλειά μου, λατρεύω να είμαι ηθοποιός, αλλά κάτω από το θέατρο δεν μπορώ να βάλω την κόρη μου, ούτε φυσικά και τη γυναίκα μου. Με τη δουλειά μου δεν είμαι καριερίστας, παθιασμένος είμαι, ερωτευμένος είμαι, αλλά η κόρη μου στέκει εκεί ψηλά ακλόνητη πάνω από το θέατρο, πάνω από εμένα, πάνω από όλα, έτσι είναι, έτσι. Και η γυναίκα μου το ίδιο. Και η γυναίκα μου είναι στην κορυφή της καρδιάς μου, άλλωστε τόσα και τόσα περάσαμε μαζί, τόσα χρόνια, για σκέψου, τόσες έννοιες και προβλήματα, τόσες χαρές και τόσες λύπες, τόσα πράγματα που αγαπήσαμε, αχ, γυρνά πίσω βρε κοριτσάκι μου, για τον θάνατο πλαστήκαμε όλοι, και όλοι θα πεθάνουμε, αλλά να έφευγα μαζί σου βρε κοριτσάκι μου, μαζί σου ήθελα να έφευγα, όταν σταμάτησε η δική σου καρδούλα να χτυπάει, τότε ακριβώς την ίδια στιγμή να σταμάταγε και η δικιά μου καρδιά. Μπορεί να παίζω ακόμα, μπορεί να είμαι ενεργός ηθοποιός αλλά θέλω και εσένα, και εσένα θέλω, με ακούς; Το κοριτσάκι μου θέλω, το κοριτσάκι μου!

(Ακούγονται βήματα)

Βήματα άκουσα ή ήταν ιδέα μου; Μπα, ιδέα μου θα ήτανε, ιδέα μου. Το θέατρο είναι ακόμα κλειδωμένο. Εγώ ήρθα νωρίτερα, πήρα από χθες τα κλειδιά και ήρθα νωρίτερα. Απλό είναι, απλό.

(Σηκώνεται)

Ωραίο πράγμα όταν τελειώνει η παράσταση να γυρνάς στο σπίτι σου και να ξέρεις πως υπάρχει κάποιος που σε περιμένει, που σε νοιάζεται πραγματικά, που σε αγαπάει. Εγώ, δόξα τω Θεώ, το ένιωθα μετά από το τέλος κάθε παράστασης, ήτανε δύο πιάτα στο τραπέζι, της γυναίκας μου, της καλλονής μου και το δικό μου! Η μικρή εννοείται πως κοιμότανε νωρίς. Με το που καθόμασταν στο τραπέζι, και ήταν αργά, δύο η ώρα μπορεί και τρεις, αν και κουρασμένη με ρώταγε η γυναικούλα μου, πώς πήγε απόψε; Είχατε κόσμο; Πώς έπαιξες; Μια χαρά της έλεγα, έπαιξα για σένα, για αυτό έπαιξα μια χαρά, η σκέψη μου ότι έπαιζα για εσένα με έκανε καλύτερο ηθοποιό. Τι χαρά ένιωθε όταν της το έλεγα, σαν μικρό παιδί έκανε, αλήθεια σαν μικρό παιδί! Αχ, βρε καλλονή μου, βιάστηκες να φύγεις, βιάστηκες, βιάστηκες! Ανάθεμα την κωλο-αρρώστια! Ανάθεμα! Πάντως και απόψε για αυτήν θα παίξω, έτσι έκανα μια ζωή ολόκληρη, τώρα θα αλλάξω; Αφού την αγαπάω την καλλονή μου, την αγαπάω! Τόσα χρόνια περάσαμε μαζί! Μια ζωή, μια ολόκληρη ζωή, με τα πάνω, με τα κάτω, με τα όλα. Η ζωή μοιάζει πάντα με κοκτέιλ, έχει μέσα πολλές γεύσεις! Από τις πιο πικρές μέχρι τις πιο γλυκές, αχ ζωή, λίγο σε γνωρίζουμε πολύ σε αγαπάμε!

(Παύση)

Η κόρη μου, μου λέει να αφήσω το θέατρο. Λέει ότι με κουράζει, δεν το νιώθω, εμένα το θέατρο με ξεκουράζει, αλλά έτσι μου λέει. Και μάλιστα μου το λέει συχνά, κάθε τρεις και λίγο μου λέει άσε το θέατρο και άσε το θέατρο. Γιατί; Της λέω, αφού το αγαπάω, αφού είναι η ζωή μου, δεν βρίσκω ότι έχω λόγο για να αφήσω το θέατρο. Εκείνη επιμένει, δεν ξέρω γιατί, σίγουρα από αγάπη, αλλά γιατί με αγαπάει έτσι; Δεν ξέρω... στ' αλήθεια δεν ξέρω. Λες γι' αυτό να έρχεται σε κάθε μου πρεμιέρα; Να δει αν με αφήνουν τα γεράματα να παίξω; Μα ποια γεράματα; Εγώ πάνω στη σκηνή νιώθω νέος άνθρωπος. Πολύ νέος. Είπαμε το θέατρο δεν έχει ηλικία. Η αλήθεια είναι πως με θυμώνει ώρες ώρες. Ε, λοιπόν αν έρθει απόψε, που σίγουρα θα έρθει δηλαδή, θα τις τα ψάλλω. Δεν είμαι ετοιμοθάνατος, ένας μεγάλος άνθρωπος είμαι μόνο. Όπως τόσοι και τόσοι άλλοι. Χαράς το πράγμα! Να σταματήσω να παίζω; Όχι, δεν γίνεται. Έδωσα πολλά στο παιδί μου, δεν μπορώ να του δώσω και το επάγγελμά μου. Ως εδώ. Φτάνει! Φτάνει! Εγώ ξέρω το τι με γεμίζει, εγώ ξέρω το τι με ευχαριστεί και σε τελική ανάλυση εγώ ξέρω εμένα καλύτερα από όλους! Βεβαίως, τι; Μια παρηγοριά μου έμεινε από τότε που έφυγε η γυναίκα μου, η καλλονή μου, η δουλειά μου, μου έμεινε που για μένα είναι λειτούργημα και σκοπός ζωής, δεν θα κάνω ό,τι θέλει η κόρη μου! Δεν θα κάνω ό,τι θέλει κάποιος άλλος για μένα! Θα κάνω ό,τι θέλω εγώ για μένα! Κακά τα ψέματα, οφείλω να ομολογήσω ότι με ξέρω καλύτερα από όλους! Έτσι είναι, έτσι είναι. Εγώ είμαι ένας άνθρωπος που έχω νικήσει πολλά πράγματα στη ζωή μου, δεν θα νικηθώ από τα γεράματα. Άλλωστε τα γεράματα είναι δώρο, δεν γερνάνε όλοι σε αυτή τη γη, κακά τα ψέματα, έχουν φύγει και πολλοί νέοι άνθρωποι, όπως η γυναίκα μου, πενήντα έξι χρονών, νέα, νέα, πολύ νέα... και δεν ήμουν έτοιμος για να το δεχτώ, στα κομμάτια, ποτέ μου δεν το δέχτηκα. Η γυναίκα μου με αγάπησε πιο πολύ από την κόρη μου, και ο λόγος βρίσκεται στο ότι με αγάπησε χωρίς να θελήσει ποτέ να μου αλλάξει κανένα μου ελάττωμα, ενώ η κόρη μου θέλει να πάψω να παίζω στο θέατρο και να αρχίσω να δίνω παραστάσεις μόνο μπροστά της στο μικρό μας σπίτι! Ω, Θεέ μου, μην της επιτρέψεις να έχει τέτοια στάση επάνω μου! Και οι ηλικιωμένοι αξίζουν! Αν αρχίσεις σε έναν άνθρωπο της ηλικίας μου να του πεις, κόψε το ένα, κόψε το άλλο, κόψε σιγά σιγά ό,τι έκανες μέχρι τώρα, τότε είναι σαν να του λες ετοιμάσου για τον αιώνιο ύπνο! Όχι, όσο είναι γραφτό να ζήσω ακόμα θα το ζήσω και θα είμαι πάνω στη σκηνή, συνέχεια πάνω στη σκηνή, όσο μπορώ πάνω στη σκηνή, όσο αναπνέω πάνω στη σκηνή! Ο καθένας αγαπάει με την καρδιά του και η καρδιά έχει μόνο έναν ιδιοκτήτη! Από αγάπη το κάνει βέβαια η κόρη μου, αλλά δεν χρειάζεται να με αγαπάει έτσι... καλύτερα να με αγαπάει αλλιώς, να αγαπήσει κατευθείαν ό,τι αγαπώ, αυτή είναι η τέλεια και η πραγματική αγάπη. Αν αγαπάς εμένα και δεν αγαπάς ό,τι αγαπώ τότε αγαπάς εμένα, μέσα από εσένα! Μέσα από τα δικά σου μάτια με βλέπεις! Βλέπεις αυτό που ήθελες να είμαι, όχι αυτό που πραγματικά είμαι! Εντάξει, μπορεί και η ίδια να έχει παράπονα από εμένα, λογικό είναι, λογικό, η δουλειά μου με έκανε να λείπω πολλές ώρες κάθε μέρα από το σπίτι, αλλά δεν έλειπα για διασκέδαση, για δουλειά απουσίαζα. Μου άρεσε η δουλειά μου, τώρα αν μπορούσα να γυρίσω πίσω τον χρόνο, ίσως να έλεγα και μερικά όχι στη δουλειά μου. Δεν ήμουνα πάντα στο θέατρο επειδή δεν είχα λεφτά, έπαιζα συνέχεια επειδή μου άρεσε η δουλειά μου, πού το κακό; Δεν βρίσκω τίποτα το άσχημο στην αγάπη μου για την τέχνη μου! Ούτε έχω σκοπό να απολογηθώ και σε κανέναν. Ούτε στην ίδια μου την κόρη! Είμαι αυτός που είμαι! Δεν υπάρχει λόγος να αλλάξω για τίποτα και για κανέναν! Τέρμα! Θα της τα πω απόψε μετά την πρεμιέρα! Θα της τα πω ένα χέρι για να καταλάβει! Στο κάτω κάτω σε εμένα και στη μακαρίτισσα τη μητέρα της οφείλει την ύπαρξή της! Όχι δηλαδή σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι; Πώς θα γίνει; Πώς; Εάν ζούσε τώρα η καλλονή μου θα της έκανε παρατήρηση! Σε όλους όσους με στεναχωρούσαν έκανε παρατήρηση η καλλονή μου. Αχ, βρε κοριτσάκι μου, πόσο μου λείπεις! Πόσο! Όλοι πλαστήκαμε για τον θάνατο, δυστυχώς!! Δυστυχώς!

(Παύση)

Ας ετοιμαστώ επιτέλους για την πρεμιέρα μου! Όλο έτσι λέω και όσο το λέω τόσο δεν ετοιμάζομαι! Νομίζω πως κουραστικά. Δεν ξέρω, έτσι νιώθω, έτσι αισθάνομαι, αν είχα εδώ ένα κρεβάτι θα ξάπλωνα να κοιμηθώ! Ο ύπνος κάνει καλό και αγαπώ τον ύπνο. Έχω γεράσει το ξέρω, δεν είπα ότι είμαι νέος, δεν είπα ότι είμαι έφηβος. Μεγάλος άνθρωπος είμαι, το ξέρω. Μου το λέει και ο καθρέφτης μου, μου το λέει και η πίεση μου, μου το λέει και ο καρδιολόγος μου, όλοι μου το λένε ότι έχω γεράσει, όλα μου το λένε ότι δεν έχω πια τις δυνάμεις και τις αντοχές ενός νέου και γερού ανθρώπου. Πολλά άλλαξαν σε αυτόν τον κόσμο, λίγα όμως πράγματα έμειναν ίδια στο πέρασμα του χρόνου. Η φθορά του ανθρώπου. Μεγάλη ιστορία η φθορά του ανθρώπου. Νικάει ο χρόνος, νικάει το σώμα τον οργανισμό και σκαλίζει το πρόσωπο του ανθρώπου βάζοντας ρυτίδες, πολλές ρυτίδες, η κάθε ρυτίδα και ένας χρόνος, η κάθε ρυτίδα και μια ανάμνηση, η κάθε ρυτίδα και μια κηδεία... όχι απαραίτητα κηδεία ανθρώπου, αλλά στιγμών που πέρασαν και έφυγαν σαν παρουσία και έμεινε μόνο η ανάμνηση, η γλυκιά και πικρή μαζί ανάμνηση.

(Μεγάλη παύση)

Πότε θα αρχίσουν να καταφτάνουν οι ηθοποιοί; Ο συγγραφέας πού πήγε; Δεν θέλει να δει το αριστούργημά του; Ο σκηνοθέτης γιατί δεν φάνηκε ακόμα; Οι τεχνικοί πού πήγανε; Ο κόσμος, οι θεατές θα βρουν κλειστή την πόρτα του θεάτρου, ντροπή! Μεγάλη ντροπή!

(Φωνάζει)

Σε λίγο έχουμε πρεμιέρα, ελάτε στο θέατρο! Ελάτε, θα εκτεθούμε στον κόσμο, δεν έχετε αυτό το δικαίωμα, ελάτε, ελάτε που να σας πάρει, ελάτε, ελάτε!

(Ακούγονται βήματα, ανοίγει την πόρτα η Κόρη, μια κοπέλα τριάντα χρονών)

Κόρη: Πατέρα τι έπαθες; Είσαι καλά;

Ηθοποιός: Ε; Καλά είμαι, καλά.

Κόρη: Άκουγα φωνές και ανησύχησα. Τι έγινε; Σε πείραξε κανείς;

Ηθοποιός: Ποιος να βρεθεί εδώ μέσα για να με πειράξει;

Κόρη: Τότε γιατί φώναζες; Σε άφησα πολλή ώρα μόνο, ε;

Ηθοποιός: Όχι κόρη μου, δεν με αφήνεις ποτέ μόνο. Και σε ευχαριστώ για αυτό. Στα αλήθεια σε ευχαριστώ πολύ.

Κόρη: Μα σε αγαπάω πατέρα μου. Το ξέρεις ότι σε αγαπάω, έτσι δεν είναι;

Ηθοποιός: Και βέβαια το ξέρω. Απλώς... Έχω να παίξω τρία χρόνια στο θέατρο, μου έλειψε απόψε, μου έλειψε πολύ, συμπάθα με, σκέφτηκα ότι απόψε θα είχα πρεμιέρα, ότι θα με έβλεπες εσύ, η μάνα σου από ψηλά, συμπάθα με κόρη μου, συμπάθα με.

Κόρη: Εσύ πήρες την απόφαση να σταματήσεις να παίζεις. Εάν ήθελες να συνεχίσεις μπορούσες, και τώρα αν θέλεις μπορείς.

Ηθοποιός: Όχι κόρη μου, στεναχωριέμαι που δεν παίζω μα δεν θέλω να ξαναπαίξω. Γέρασα, θέλω να με θυμάται ο κόσμος όπως με αγάπησε. Άλλωστε το θέατρο, κακά τα ψέματα, θέλει πολύ ψυχική δύναμη, χρειάζεται να έχει μεγάλες αντοχές αυτός που παίζει, εγώ τώρα πια είμαι ένας γεράκος, έτοιμος να πάει να βρει τη μάνα σου. Δεν είχα σήμερα πρεμιέρα. Δεν είχα σήμερα τίποτα.

Κόρη: Είχες μια πρεμιέρα αλλά δεν το ήξερες.

Ηθοποιός: Τι εννοείς;

Κόρη: Σήμερα έμαθα... ότι σε εφτά μήνες θα γίνεις παππούς!

Ηθοποιός: Παππούς;

Κόρη: Είμαι έγκυος πατέρα!

Ηθοποιός: Έγκυος; Αυτή είναι η σημαντικότερη πρεμιέρα της ζωής μου, η πρεμιέρα που έρχεται σε μεγάλους ανθρώπους. Κόρη μου, παιδί μου να σε φιλήσω!

(Την παίρνει αγκαλιά και την φιλάει)

Ηθοποιός: Σκέψου λέει να γίνει ηθοποιός!

Σκοτάδι

Copyright © Μάνος Καραβασίλης All rights reserved, 2022

Πρώτη δημοσίευση

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου

Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε έργο του John Baker (Old Man Releasing a Caged Bird, κολάζ και ακρυλικό, μικτή τεχνική)