Έχετε κανέναν συγγενή από την Νέα Μάκρη; Τότε θα πρέπει να τον προσφωνείτε ως ο Νεομακρινός συγγενής ή, στο πιο απλουστευμένο και πιο σύνηθες, Μακρινός συγγενής. Αν ταυτόχρονα είναι και μακρινός ξάδερφος ας πούμε, τότε έχουμε έναν μακρινό Μακρινό ξάδερφο. Φυσικά, θα μπορούσαν να υπάρχουν και κοντινοί Μακρινοί συγγενείς, που είναι μια αντίφαση από μόνο του, αλλά τουλάχιστον δεν υπάρχουν μακρινοί Κοντινοί συγγενείς (από κάποια Νέα Κόντη ας πούμε…) γιατί όλο αυτό θα κατέληγε σε ένα μπέρδεμα άνευ προηγουμένου. Τελοσπάντων όλη αυτή η εισαγωγή ήταν για να σας πω ότι σήμερα θα ασχοληθούμε με την Νέα Μάκρη.
Και γιατί ΝΕΑ; Υπάρχει και παλιά; Φυσικά! Το έχουμε ξαναπεί, όπου ακούτε «Νέα Κάτι» να ξέρετε ότι κάπου βρίσκεται και η «Παλιά Κάτι», είναι εξακριβωμένο, αν και συνήθως την παλιά δεν την προσφωνούν παλιά γιατί έτσι δείχνει τα χρόνια της και δεν είναι πρέπον.
Εξαίρεση, η (Νέα) Παλαιά Φώκαια, κεφάλαιο 7, σελίδα 3, παράγραφος 6, γραμμή 2, υποσημείωση υπ. αρ. 9. Αν το ξεχάσατε, να πάτε να το βρείτε να το διαβάσετε γρήγορα, είναι SOSάρα!
Επανερχόμαστε. Αυτό με τις νέες και τις παλιές δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, συμβαίνει παντού! Παράδειγμα; Άλλο Ζηλανδία, άλλο Νέα Ζηλανδία. Άλλο Ορλεάνη, άλλο Νέα Ορλεάνη. Άλλο Γιοοό(ρ)κ, άλλο Νιου Γιορκ. Άλλο ΒουτΖάς, άλλο Νέος ΒουτΖάς, άλλο Κώστας ΒουτΣάς. (ναι είναι κι αυτό…)
Στο θέμα μας όμως γιατί πλατειάζουμε και χάνεται ο ειρμός και μετά παραπονιέστε ότι δεν τα εμπεδώνετε και θα μείνετε μετεξεταστέοι. ΠαρεΜΠΙΠτόντως ετοιμαστείτε για το τελικό διαγώνισμα. (Μην πείτε ότι δεν προειδοποίησα…)
Λοιπόν, βάλτε μουσικούλα να ξεκινήσουμε. Εδώ θα προτείνουμε τον Βαγγέλη Γερμανό, που είναι και κάτοικος της περιοχής, για να μας συντροφεύσει στην ξενάγηση. Πάμε λοιπόν με:
♫ Ααααααααααααααααααα κρουαζιέρα θα σε πάω,ααααααααααααααααααα γιατί σε νοιάζομαι και σ' αγαπάωααααααααααααααααααα Ζούμπερι και Νέα Μάκρηααααααααααααααααααα σαν ερωτευμένοι ουραγκοτάγκοι ♫
(Το ξέρω δεν είναι τέλειο αλλά είναι ό,τι καλύτερο βρήκα να κάνει ρίμα, συγγνώμη κύριε Γερμανέ…)
Η πόλη Μάκρη ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα στα νότια παράλια της Τουρκίας. Όπως μας λέει η φίλη μας η Wikipedia, η πόλη καταστράφηκε το 1856 από σεισμό, σταδιακά όμως ξαναχτίστηκε. Είκοσι χρόνια μετά η πόλη κάηκε και ξαναματαχτίστηκε με νέο ρυμοτομικό σχέδιο λόγω της θέσης της και του ασφαλούς λιμανιού της. Οι περίπου 3 χιλιάδες Έλληνες εκδιώχθηκαν το 1916 και οι περισσότεροι έφτασαν στην ανατολική Αττική όπου ίδρυσαν την Νέα Μάκρη η οποία και θα μας απασχολήσει σε αυτό το οδοιπορικό.
Για την ιστορία, η Μάκρη μετονομάστηκε από τους Τούρκους το 1934 σε Φετιγιέ (Fethiye) και το 1957 ματαξανακαταστράφηκε πάλι από σεισμό. Αναματαξαναχτίστηκε όμως (χαρά στο κουράγιο τους!) και σήμερα είναι ένα σημαντικό τουριστικό θέρετρο και λιμάνι, με πληθυσμό πάνω από 70 χιλιάδες κατοίκους.
Επιστρέφουμε στη Νέα Μάκρη η οποία, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Δήμου Μαραθώνα στον οποίο ανήκει διοικητικά, ιδρύθηκε το 1924 από τους Έλληνες που έφταναν σταδιακά μετά τον ξεριζωμό τους από την Μικρά Ασία.
Εδώ όπως είπαμε και στον πρόλογο, δεν είναι Μεσόγεια. Ξεχάστε τα αμπέλια, πάνε και οι ελιές, εξαφανισμένες κι οι βερικοκιές (Μπεμπέκου ή Διαμαντοπούλου). Η περιοχή που πάτησαν οι ξενιτεμένοι ήταν βάλτος. Στην κυριολεξία. Έλος, βούρκος, κουνούπια, βδέλλες, νερόφιδα, πόσιμο νερό πουθενά, φαγητό πουθενά, κι όμως, άρχισαν σιγά σιγά να χτίζουν σπίτια και μέχρι το 1927 είχαν καταφέρει να στήσουν τον οικισμό της Νέας Μάκρης.
Σήμερα, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει γύρω στους 15 χιλιάδες μόνιμους κατοίκους, που γίνονται 55-60 χιλιάδες με τους παραθεριστές το καλοκαίρι.
Είναι ωραία περιοχή, να πας να πιεις τα ουζάκια σου, να φας τα καλαμαράκια σου, να πιεις τα ποτάκια σου καθότι από φαγάδικα και μπαράκια είναι φουλ έξτρα. Στη θάλασσα πάσχει λιγουλάκι. Από το Μάτι μέχρι την παραλία Μπρεξίζα υπάρχουν ανάμικτες βραχώδεις και αμμώδεις παραλίες.
Πολλές από αυτές είναι και δυσπρόσιτες. Θα μου πεις, τι να την κάνεις την παραλία όταν από πάνω έχεις ολόκληρο Σχοινιά. Δεν ξενιτεύεσαι κιόλας για ένα μπανάκι αλλά, όσο να 'ναι, ένα παραπονάκι το έχουν οι Νεομακρινοί που δεν μπορούν να βγουν με το μαγιό και τις σαγιονάρες για να πάνε περπατώντας για την καθημερινή βουτίτσα τους.
Αλλάζουμε θέμα και πάμε σε ένα φιλοσοφικό ζήτημα που με απασχολεί τον τελευταίο καιρό. Τα 4 σημεία του ορίζοντα είναι πολύ σχετικά και σας δίνω ένα παράδειγμα για να το καταλάβετε:
Βρίσκεσαι στη Νέα Μάκρη και θες να πας στον οικισμό Ανατολή. Ανοίγεις GPS, του λες «Ανατολή» και η μαντάμ Τζιπιεσού απαντάει: «Κατευθυνθείτε βορειοδυτικά!». Διότι ο οικισμός της Ανατολής, βρίσκεται στον Νότο για τους Μαραθωνίτες, στα Δυτικά για τους Νεομακρινούς και στον Βορρά για τους Νεοβουτζάδες (οι κάτοικοι του Νέου Βουτζά, το είπα όσο πιο σικ μπορούσα). Για την ακρίβεια βρίσκεται στους πρόποδες της Πεντέλης, εκεί που ανεβαίνεις για να πάρεις τον δρόμο για τον Διόνυσο και τη Δροσιά.
Ανατολικά η Ανατολή βρίσκεται μόνο για όσους έχουν πατήσει την βουνοκορφή της Πεντέλης και αγναντεύουν τη θάλασσα. Άλλο κλίμα εκεί. Λες και βρίσκεσαι στο Πήλιο ένα πράμα. Κι από χασαποταβέρνες σαν την Χασιά. Να πάτε να φάτε κάνα κοψίδι να λαδωθεί το εντεράκι σας και να χορτάσει η κοιλίτσα σας μετά τους ψαρομεζέδες και τα κοκτέιλ στην παραλία.
Νότια της Νέας Μάκρης είναι κατά σειρά το Ζούμπερι, το Μάτι και ο Νέος Βουτζάς.
Δυο λόγια για το πώς πήραν τις επωνυμίες τους καθένας οικισμός πριν προχωρήσουμε σε λιγότερο ευχάριστα θέματα.
Το Ζούμπερι βαφτίστηκε από τον κύριο Ζούμπερη, μεγαλοκτηματία επί Τουρκοκρατίας. Όπως και το Γουδί (από τον Γουδή), ουδετεροποιήθηκε αργότερα κι αντί να λέμε η περιοχή του Ζούμπερη, λέμε το Ζούμπερι.
Ο Νέος Βουτζάς κρατάει την σκούφια του από μια συνοικία της Σμύρνης τον Buca (Μπουτζά). Βέβαια στην Ελλάδα δεν μπορείς να κάνεις καριέρα ως οικισμός με τέτοιο όνομα οπότε είπαν να τον γλυκάνουν λίγο αν και παραλίγο να τον κάνουν ηθοποιό.
Το Μάτι λέγεται ότι ονομάστηκε έτσι γιατί ανοίγει το μάτι σου με τη θέα που έχει. Κάποτε άνοιγαν και τα πνευμόνια σου ρουφώντας οξυγόνο. Και η καρδιά σου από το καταπράσινο τοπίο.
Κάποτε…
Γιατί στο Μάτι και στις γειτονικές περιοχές, στις 23 Ιουλίου του 2018 εξελίχθηκε μια ανείπωτη τραγωδία. Πρόκειται για τη δεύτερη φονικότερη αστική πυρκαγιά του 21ου αιώνα!
Φταίει ο ανεγκέφαλος που άναψε φωτιά για να κάψει κλαδιά; Φταίει!
Φταίει η άναρχη πολεοδομία της περιοχής; Φταίει!
Φταίει η ασυνεννοησία μέσα στον πανικό; Φταίει!
Φταίνε οι ακραίες καιρικές συνθήκες; Φταίνε!
Φταίει που δεν υπήρχε σχέδιο εκκένωσης της περιοχής; Φταίει!
Φταίνε όλα τα παραπάνω μαζί; Μάλλον ναι.
Όμως κυρίως φταίει ο κρατικός μηχανισμός που άργησε να λειτουργήσει κι όταν λειτούργησε ήταν ανεπαρκής.
Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, οι δίκες για να βρεθούν οι ένοχοι πάνε από αναβολή σε αναβολή, μιας και το ελληνικό δημόσιο δηλώνει ανέτοιμο να απολογηθεί και κατ' επέκταση να αποζημιώσει τους συγγενείς των θυμάτων.
Το μόνο παρήγορο είναι ότι το πράσινο ξεπροβάλλει και πάλι πάνω στη μαύρη γη και πολλά σπίτια ξαναφτιάχτηκαν αν και υπάρχουν ακόμα πολλά που μένουν όπως ακριβώς τα άφησε η φωτιά για να θυμίζουν το μέγεθος της καταστροφής.
Μια καταστροφή που στοίχισε τη ζωή σε 103 ανθρώπους και σε χιλιάδες ζώα ενώ καταστράφηκαν χιλιάδες σπίτια και οχήματα και αποτεφρώθηκε μια τεράστια καταπράσινη έκταση.
Γι' αυτό ας ευχηθούμε, αλλά κυρίως ας κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην υπάρξει παρόμοια τραγωδία ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα ζωγραφικής του 18χρονου τότε και βραβευμένου σήμερα Δημήτρη Ρογγίτη που αφιερώνει σε όλα τα θύματα της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι.