Ζε Μήτσος
Μήτσο, λες ότι εκτός από ποιητής είσαι και Spoken Word Αrtist κι ασχολείσαι από το 2018 με την ποίηση Slam η οποία δεν εστιάζει στον γραπτό λόγο. Εξήγησε μας περί τίνος πρόκειται.
Ζε Μήτσος: Σκοπός της ποίησης Slam είναι να δίνει το νόημα του κειμένου σε πρώτο χρόνο. Δηλαδή να εκφράζω αυτό που θέλω να πω απευθείας και να γίνομαι κατανοητός χωρίς βαθύτερα νοήματα (τα οποία συχνά υπάρχουν αλλά τα κείμενα δεν βασίζονται σε αυτά). Όταν Slamάρεις, λες το κείμενό σου χωρίς να το διαβάζεις από χαρτί και δίνεις βάση στην προφορική ερμηνεία, χωρίς μουσική ή κάποιο άλλο βοήθημα παρά μόνο τη φωνή και το κορμί σου. Στο Spoken Word μπαίνει το στοιχείο της μουσικής και του performance γενικότερα. Είναι πολύ καλή φάση!
Η ποίηση Slam ξεκίνησε κάπου στα μισά των 80s στην Αμερική από τον Marc Kelly Smith και η φιλοσοφία του έχει πολύ ενδιαφέρον. Στην ουσία είναι η ποίηση για όλους, όχι αποκλειστικά για τους «διανοούμενους». Ψάξτε το, θα σας αρέσει.
Spoken word κάνω με την ομάδα που έχουμε με τον Witness και την Σελίν (Πάνος Δρακόπουλος και Celine Cuyumdzhu) και λέγεται «ΚύκλΟμα», και με συμμετοχές σε live με τους ίδιους και άλλους ποιητές που τα ''σπάνε'' και κάνουν την ποίηση πολύ ενδιαφέρουσα (Συν Πλην, BadPoetrySocialClub, PoetrySlamGr, Απόδραση στο λόγο και την τέχνη κ.α.). Πρόσφατα έχει ξεκινήσει και μια συνεργασία με την 80s rock μπάντα «Yeah! Here we go again».
Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα θέλουν να είναι «σε κίνηση ή αφήνονται να γίνουν κάτι οκνηρό χωρίς στόχο»;
Z.M.: Θα έλεγα ότι όλοι μας παλεύουμε καθημερινά να συνεχίσουμε να κινούμαστε. Στον στόχο που έχει θέσει το κάθε άτομο και με όποια δυσκολία. Είναι φυσιολογικό κάποιες φορές να βρίσκουμε εμπόδια και να μένουμε στάσιμοι αλλά το σημαντικό είναι να βρίσκουμε τρόπο να συνεχίζουμε την προσωπική μας μάχη. Πολλές φορές βρισκόμαστε σε φάσεις που δεν έχουμε το κουράγιο να κάνουμε άλλο ένα βήμα, θέλουμε να τα παρατήσουμε και η μάχη μοιάζει άνιση (και είναι λέει ο απαισιόδοξος εαυτός μου), αλλά όσο προχωράμε μπροστά, έστω και με μικρά βηματάκια, που σέρνουν τα πόδια μας από δω και από κει, νικάμε. Ήττα θα ήταν να πέσουμε χωρίς αγώνα όσο δύσκολο κι αν είναι, και αυτό δεν είναι στα πλάνα. Οπότε για να απαντήσω και στην ερώτηση, γιατί το έριξα στο μπλα μπλα, οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να είναι σε κίνηση όμως πολλές φορές δεν μπορούν, αλλά όσο έχουμε ο ένας τον άλλον θα τα καταφέρνουμε. Αρκεί ο στόχος να είναι κάτι καλό, αγνό και όμορφο και όχι μια τεράστια νέον διαφημιστική ταμπέλα που σου 'χώσαν στο μυαλό με το στανιό.
Πόσο ακόμα θαρρείς ότι θα «παίζεται σε Black Jack η ζωή στην τσόχα του Αιγαίου»;
Ζ.Μ.: Δυστυχώς για πάντα. Με πονάει που το λέω αυτό, όντας αισιόδοξος από τη φύση μου, αλλά όσο υπάρχουν συμφέροντα δυνάμεων, που αντιμετωπίζουν τις ζωές σαν λεφτά σε επιτραπέζιο, δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι. Μακάρι να έρθει η ώρα που θα πω «τι μπούρδες έλεγα». Το σίγουρο είναι πως εμείς οι αδύναμοι, θα είμαστε πολλοί, θα είμαστε μαζί και δεν θα αφήνουμε τα πράγματα στην τύχη τους, χωρίς ζάρια και τράπουλες, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε με πράξεις και αλληλεγγύη. Και μερικούς δυνατούς στίχους να εμπνέουμε εμάς και τους γύρω.
Πόσο θα διαρκέσει η «ντροπή να γίνεται ακόμη και σήμερα κουβέντα για ρατσισμό»;
Ζ.Μ.: Όσο υπάρχει η έννοια ρατσισμός. Λογικά δεν θα ζήσω να το δω να σβήνει, αλλά για φαντάσου έναν κόσμο που η ανθρωπότητα δεν είναι μια ηλίθια και απαράδεκτη κινούμενη καταστροφή που αφήνει στον διάβα της δυσωδία. Η κουβέντα για ρατσισμό θα πάψει όταν πάψει και η κουβέντα για ουτοπία.
Ποιο ή ποια είναι αυτά τα στοιχεία που συνιστούνε «το μέλι που θα ταΐζουμε τα μέλη της εσωτερικής μας κοινωνίας χωρίς απαραίτητα να μετανοήσουμε»;
Ζ.Μ.: Τα αρνητικά στοιχεία έχουν μπει ήδη, γι' αυτό δεν μετανιώνουμε αλλά τα αναγνωρίζουμε και προσέχουμε να μην ξανακάνουμε τα ίδια λάθη. Μόλις καταλάβουμε ότι δεν είμαστε τέλειοι θα γίνουμε πιο προσεκτικά ανθρωπάκια και θα φτιάξουμε το καλύτερο μέλι του κόσμου. Γεμάτο με αγάπη, κατανόηση, αλληλεγγύη και χιούμορ. Α και capoeira!
Στα παραπάνω διακρίνεται μέρος της ποιητικής σου δημιουργίας.
Ζ.Μ.: Ναι, πιάστηκες από τρία κείμενα της 1ης ποιητικής μου συλλογής «ΜΝΙΑΜ σε ροή»: το «Σήμα», το «Γαμώ τον φασισμό» και το «Η φάτσα σου».
Πάμε και στην εθελοντική σου δράση σε αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνική κουζίνα σε μια γωνιά του λιμανιού του Πειραιά. Υπάρχει η άποψη αρκετών που υποστηρίζει ότι παρά τον φιλάνθρωπο χαρακτήρα τέτοιων δράσεων, ο πολίτης που όλο περιμένει στην ουρά για ένα πιάτο φαγητό δεν ριζοσπαστικοποιείται τελικά αλλά το συνηθίζει και παραμένει σε αυτή τη θέση χωρίς να κινείται για την ανατροπή της. Ποια η δική σου γνώμη;
Ζ.Μ.: Αναγνωρίζω ότι είναι μια άποψη που έχει μεγάλη δόση δίκιου μέσα της. Ισχύει πως ο περισσότερος κόσμος εφησυχάζεται στην εύκολη λύση και δεν κάνει κάτι να ξεφύγει όπως λέγαμε και παραπάνω. Όμως ο κάθε άνθρωπος κάνει το επόμενο βήμα όποτε νιώσει έτοιμος να το κάνει και όχι με το ζόρι. Στην αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνική κουζίνα του Πειραιά μαγειρεύουμε όλοι μαζί και τρώμε επίσης όλοι μαζί. Δεν είμαστε εκεί για φιλανθρωπία, είμαστε εκεί να μαγειρέψουμε με υλικά που προσφέρουν άνθρωποι χωρίς αντάλλαγμα και να φάμε όλοι μαζί, και για δυόμιση ώρες, οι άνθρωποι που ζουν στο περιθώριο να μην νιώθουν μόνοι. Στο μαγείρεμα, που γίνεται κάθε Κυριακή, μπορεί ο καθένας να βοηθήσει, να κόψει λαχανικά, ψωμί, οποιαδήποτε δουλειά αφορά το μαγείρεμα καθώς και να βοηθήσει στη διανομή του φαγητού. Επομένως είναι θέμα επιλογής άμα θες να περιμένεις απλά για ένα πιάτο φαγητό ή να είσαι ένα χρήσιμο μέλος της προσπάθειας. Γνωρίζω άτομα που βρισκόντουσαν στη χειρότερη φάση της ζωής τους, κολλημένοι στα παγκάκια του λιμανιού, σαν να έχουν πέσει στο βαθύτερο πηγάδι και χωρίς φωνή για χρόνια. Αυτά τα άτομα πήραν τα πάνω τους όταν συναναστράφηκαν με κόσμο, πήραν το απαραίτητο σπρώξιμο όταν θέλησαν να ξεκολλήσουν από τον πάτο, ήρθαν στην επιφάνεια και στάθηκαν στα πόδια τους. Με λίγα λόγια οι κοινωνικές κουζίνες δεν είναι ένα πιάτο με τροφή. Είναι ένα χάδι στον σβέρκο για όποιον νιώθει αόρατος και μια μπουνιά στον καπιταλισμό, που μας θέλει σκυφτούς, κάθε φορά που το καζάνι παίρνει βράση.
Μιας και εργάζεσαι σε ζαχαροπλαστείο, με τι υλικό ζαχαροπλαστικής θα παρομοίαζες την Ελλάδα;
Ζ.Μ.: Χαχαχα, δύσκολη ερώτηση φίλε. Με το φύλλο του μπακλαβά!
Ποια η ομορφότερη ως τώρα εμπειρία σου από τον κόσμο της ποίησης;
Ζ.Μ.: Αν πρέπει να διαλέξω μία, θα πω την πρώτη φορά που τελείωσα ένα γραπτό και είχα εμβαθύνει τόσο που έτρεμα και έκλαιγα και ένιωθα τη λύτρωση να με καταβρέχει σαν ντουζιέρα. Αυτή η αίσθηση είναι ασύγκριτη. Η ποίηση μόνο όμορφες εμπειρίες έχει να δώσει. Η πρώτη φορά που είπα κείμενο μπροστά σε κοινό και πόναγε το στομάχι μου από το άγχος μέχρι την επόμενη ημέρα, η ταύτιση με ανθρώπους που με ακούνε και συνειδητοποιώ πως τελικά δεν είμαι μόνος σε ό,τι περνάω και ξεπερνάω, οι φορές που πήρα τα νεογέννητα βιβλία μου στα χέρια, όταν φτιάξαμε με τον μουσικό παραγωγό Βίκτωρα Φορλίδα την ''Μέντα'' και έπαιξε στο ράδιο και είδα τον πατέρα μου να γουστάρει, η πρώτη φορά που έπαιξα σε άλλη πόλη και η πρώτη φορά που έπαιξα μπροστά στους φίλους μου, όταν μου είπε ένας φίλος ότι ανατρέχει στο ΜΝΙΑΜ όταν δεν νιώθει καλά και ενώ έχει περάσει κατάθλιψη... Όλα ένα όμορφο σοκ, σαν ζεστές κάλτσες όταν τις χρειάζεσαι (έχω θέμα με τα λογοπαίγνια, sorry). Πολλά σκηνικά, και πολλοί όμορφοι άνθρωποι να στολίζουν τις στιγμές.
Ποίηση –ή οποιοδήποτε είδος τέχνης– και κοινωνία. Ποια είναι η γνώμη σου γι' αυτό το θέμα;
Ζ.Μ.: Μέσω της τέχνης ο κόσμος εκφράζει αυτό που νιώθει. Αν όλοι έκαναν τέχνη, θα μπορούσαμε να ξέρουμε τι νιώθει ο διπλανός μας και να κάνουμε κάτι για αυτό. Δεν θα ήμασταν μόνοι σε κανένα πρόβλημα και ίσως να βρίσκαμε και μια κοινή γραμμή. (Και μετά ξύπνησα. Τα βλέπω λίγο ρομαντικά, όμως καλά κάνω.) Όσο υπάρχει τέχνη, θα είμαστε λίγο πιο ελαφριοί, η γη θα γυρίζει πιο εύκολα και ο ήλιος θα έρχεται ξανά και ξανά όπως και το σκοτάδι. Όλα μέσα στο πρόγραμμα είναι και καλοδεχούμενα.
Ποια τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;
Ζ.Μ.: Σίγουρα να έχω την υπομονή να συνεχίσω να κάνω αυτό που κάνω και ακόμη περισσότερο. Να γίνει δουλίτσα σοβαρή! Θέλω να φτιαχτούν κι άλλα κομμάτια μουσικοποίησης όπως η Μέντα. Θέλω να τα σπάσουμε κανονικά με τους YEAH! και να γίνει χαμός. Θέλω να στήσω ένα open Mic για προφορική ποίηση, που δεν θα είναι διαγωνιστικό και θα επιτρέπεται η ανάγνωση, απλά και μόνο για το μοίρασμα και ό,τι προκύψει. Θέλουμε να σκιστούμε στα live με το ΚύκλΟμα, να εξελιχθούμε και να κάνουμε ποίηση στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα. Θα συνεχίσω να συμμετέχω στα τουρνουά του PoetrySlamGr γιατί είναι φασάρα. Θέλω να ολοκληρωθούν τα κόμικς με κείμενά μου από το ΜΝΙΑΜ και εικονογράφηση από την εκπληκτική Κωνσταντίνα Π. Θέλω σε έναν χρόνο να έχω τον χρόνο να βγάλουμε την τρίτη ποιητική συλλογή μου. Επίσης, θα ήθελα να βρίσκω τον χρόνο να κάνω αυτό που αγαπώ και να μην με εμποδίζει η δουλειά μου (αλλά μετά ξαναξύπνησα). Τώρα που τα έβαλα για πρώτη φορά σε τάξη μπροστά μου, μου φαίνονται πολλά αλλά είπαμε, μένουμε σε ροή και θα τα καταφέρνουμε. Σιγούλια σιγούλια που έλεγε και ο παππούς μου.
Σ' ευχαριστώ για την ωραία μας κουβέντα φίλε μου Δημήτρη. Καλή συνέχεια σε όσα αγαπάς να κάνεις και εύχομαι να κάνεις όσα αγαπάς.
Ζ.Μ.: Χρήστο, σε ευχαριστώ πολύ για το βήμα που μου έδωσες να μιλήσω, για το καθόλου κλισέ ερωτηματολόγιο και για τη δράση και στάση σου στη ζωή και στην τέχνη. Άνθρωποι σαν εσένα κρατάνε ανθρώπους σαν εμάς ενωμένους και όχι χαμένους μέσα στις σουρεάλ ζούγκλες, που φυτρώνουν στα μυαλά μας. Φιλιά και δύναμη!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Ο Δημήτρης Μπαρμπαγιάννης, aka Ζε Μήτσος (Αθήνα, 1989), είναι ποιητής, slammer και spoken Word artist και ασχολείται με την ποίηση Σλαμ από το 2018. Η ποίησή του ασχολείται με θέματα κοινωνικού περιεχομένου όπως ο ρατσισμός, η ταυτότητα, ο στιγματισμός, καθώς επίσης και με υπαρξιακά θέματα. Η ερμηνεία του είναι πολλές φορές ειρωνική και παιχνιδιάρικη και άλλες φορές σοβαρή και βαριά, κατορθώνοντας έτσι να μην ξέρεις τι να περιμένεις κάθε φορά που τον βλέπεις στη σκηνή. Στο ελληνικό τουρνουά Poetry Slam Gr, κέρδισε την πρώτη θέση για την περίοδο 2019-2020 και αναδείχτηκε πρωταθλητής Ελλάδας. Έχει 2 αυτοεκδόσεις ποιημάτων του: Μνιάμ σε ροή (2020) και Ανυπνίες (2021). Έχει αποφοιτήσει από τεχνικό Λύκειο στις ειδικότητες του μηχανικού υπολογιστών και του υδραυλικού. Εργάζεται σε ζαχαροπλαστείο. Ασχολείται πολύ καιρό επίσης με την τέχνη της Capoeira.