Σήμερα θα ξεκινήσουμε με μια βαρυσήμαντη δήλωση. Ασφαλώς και έχετε ακούσει για τα περίφημα αγγούρια καλυβιώτικα. Ε λοιπόν, τα Καλύβια Θορικού ΔΕΝ είναι η πατρίδα του πασίγνωστου αυτού λαχανικού (ή μήπως είναι φρούτο;). Άλλη είναι η πατρίδα του διάσημου καλυβιώτικου αγγουριού, του νόστιμου, του ντούρου, του ζουμερού, του δροσερού, του ζόρικου, του πρόστυχου, του γοητευτικού, του μάγκικου, του έξυπνου, του διουρητικού, του σέξι και σταματάω εδώ αλλά να ξέρετε ότι θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες για τα αγγούρια. Τα καλυβιώτικα, όχι τις μαϊμούδες.
Μάλιστα από έγκυρη πηγή στη λαϊκή Μαγούλας, έμαθα ότι το διάσημο καλυβιώτικο αγγούρι βγαίνει στον Ασπρόπυργο (ε, ε, έρχεται…) που κάποτε ονομάζονταν Καλύβια Χασιάς.
Τι κακό πράγμα κι αυτό να αλλάζουν ονόματα στις περιοχές σαν τα πουκάμισα. Πώς σε λένε κυρία μου; Αθήνα; Ωραία. Αθήνα βαφτίστηκες, Αθήνα λέγεσαι και Αθήνα θα λέγεσαι στον αιώνα τον άπαντα. Όχι χτες Καλύβια Χασιάς, σήμερα Ασπρόπυργος, αύριο Καλαβρία, που λέει ο λόγος.
Παρεμπιπτόντως (εδώ θα ταίριαζε καλύτερα το «ειρήσθω εν παρόδω» αλλά δεν θέλω να σας το παίζω ξερόλας· παρεμπιπτόντως να ξέρετε ότι το παρεμπιπτόντως θέλει ΜΠ. Να θυμάστε, πώς κάνει η κόρνα; ΜΠιπ! ΠαρεΜΠιπτόντως!), παρεΜΠιπτόντως έλεγα, αν έχετε ακούσει και για καλαβρέζικα αγγούρια, αυτά βγαίνουν στην Καλαβρία… Ιταλίας… (Εντελώς εκτός ύλης, άσε που συχνά δεν είναι καν αγγούρια, κάτι άλλο από α… είναι.)
Και με αυτή τη βαρυσήμαντη δήλωση, κυρίες, κύριοι και παιδιά, σας παρουσιάζω τα Καλύβια Θορικού, πρωτεύουσα του δήμου Σαρωνικού.
Η περιοχή, όπως όλα τα Μεσόγεια άλλωστε, είναι πολύ εύφορη. Μεταξύ άλλων καλλιεργούνται αμπέλια-εννοείται, ελιές-εννοείται και φιστίκια-μπόλικα. Επίσης βγάζει και αγγούρια (που θα μπορούσαν να τα πουν και) καλυβιώτικα κι ας μην είναι τα αυθεντικά, τα αυθάδικα, τα ντούρα, τα ζουμερά, τα σέξι, τα προκλητικά… καλά σταματάω.
Ούτε το κλίμα διαφέρει από τα υπόλοιπα Μεσόγεια αν και πάνω από την πόλη πολύ συχνά απλώνεται μια έντονη αιθαλομίχλη καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Επιστημονικά μιλώντας, το αίτιο της αιθαλομίχλης είναι αυτό που λέμε: «Πάει η προβατίνα σύννεφο.».
Κάθε μέρα Τσικνοπέμπτη, κάθε Τσικνοπέμπτη Πάσχα, κάθε Πάσχα Χριστούγεννα!
Διότι εκεί θα βρεις την γνήσια χασαποταβέρνα με τον κρεοπώλη να σου κόβει με τον μπαλτά το παϊδάκι (Είδατε ότι έχει διαλυτικά ε; Ε;) μπροστά στα μάτια σου, τον ταβερνιάρη να το αρπάζει επιτόπου και να το ρίχνει στα κάρβουνα και τον σερβιτόρο να αγκομαχάει κουβαλώντας τον τεράστιο δίσκο με τζατζικοκαταστάσεις και τα απαραίτητα συνοδευτικά μπινελίκια (τα λιγουρεύεστε;).
Εννοείται ότι υπάρχει εναλλακτική και για τους βίγκαν (άλλωστε στην Ελλάδα οι βίγκαν ανέκαθεν έχουν μια περίοπτη θέση –not) μην ξεχνάμε την γνωστή, την αυθεντική την παραδοσιακή χωριάτικη σαλάτα –χωρίς φέτα, ήρεμα το λέω– με το ωραίο το λεπτοκομμένο το αγγουράκι αν και (θα πρέπει να σας προειδοποιήσω ότι) δεν πρόκειται για το γνήσιο, το πρόστυχο, το διουρητικό, το αυθάδικο, το τίμιο, το σαγηνευτικό… Οκ, έσκασα!
Πού είναι ο Θορικός όμως και που τα Καλύβια του;
Ο Θορικός ήταν παραθαλάσσιος δήμος της Αρχαίας Αθήνας κοντά στο Λαύριο. Υπήρξε κέντρο επεξεργασίας των μετάλλων, μόλυβδου και άργυρου, που έβγαζαν οι εργάτες στα μεταλλεία του Λαυρίου (SOSάρα, πέφτει κάθε χρονιά). Η πόλη του Θορικού άρχισε να εγκαταλείπεται όταν εξαντλήθηκαν τα αποθέματα των μεταλλείων. Φεύγοντας προς βορρά, πήγαν κι έφτιαξαν κάτι καλύβια ανάμεσα στο Πάνειο όρος (γνωστό και ως όρος Πανί) και την Μερέντα (αν ακόμα δεν ξέρετε τι εστί Μερέντα είστε ανεπίδεκτοι μαθήσεως, σηκώνω τα χέρια ψηλά). Τα καλύβια αυτά που λέτε, τα ονόμασαν Καλύβια (ποιανού;) του Θορικού, 1-0!
Γενικά όπως θα έχετε καταλάβει η φαντασία στα τοπωνύμια της Αττικής εξαντλήθηκε στο Κορωπί.
Κι έπειτα, το 1961, οι κάτοικοι των Καλυβίων πήγαν κατά παραλία μεριά στον Σαρωνικό και έχτισαν έναν οικισμό που τον είπαν Καλύβια Παραλίας (ούτε καν Παραλία Καλυβίων. Ήμαρτον!).
Κάποια στιγμή, κάποιοι σοβαροί άνθρωποι σκέφτηκαν ότι τέτοια περιοχάρα δεν μπορεί να λέγεται καλύβια και αποφάσισαν να της αλλάξουν όνομα. Και η αλήθεια είναι ότι μιλάμε για περιοχή, όχι απλώς φιλέτο, ριμπάι αροζέ με πουρέ σελινόριζας!
Για τους νεότερους και μόνο, θα πω ότι ο (κορίτσια ο) Μπάρκουλης, ο Βουτσάς κι ο Λάμπρος Κωνσταντάρας στις ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του '60, την έχουν χιλιοδιαφημίσει την παραλία αυτή. Ο λόγος φυσικά για το περιβόητο Λαγονήσι!
Ξέρω ότι δυο ερωτήσεις σας βασανίζουν και εδώ είμαι εγώ για να τις απαντήσω ευθύς αμέσως.
Πρώτη αυθόρμητη ερώτηση: Είναι νησί το Λαγονήσι;
Όσο είναι και το Καρπενήσι. Νομίζω αυτά τα δύο ανήκουν στα εχμ… πώς να το πω κομψά; Τα διασημότερα γουόνα μπι νησιά. Κι άντε εδώ μια χερσόνησος είναι, γύρω γύρω θάλασσα, κάποιος μπερδεύτηκε και την πέρασε για νησί. Στο Καρπενήσι, πού διάολο την είδε τη θάλασσα που δεν την βρίσκεις ούτε με το κιάλι;
Δεύτερη αυθόρμητη ερώτηση: Έχει λαγούς το Λαγονήσι;
Όλη η Ελλάδα έχει λαγούς, εκεί γιατί να μην έχει;
Πάντως δεν είναι και καμιά διάσημη λαγομαζώχτρα για να δικαιολογεί τέτοιο όνομα. Οι λαγοί (με πετραχήλια ή χωρίς) έχουν καλύτερα μέρη να πάνε να χαζολογήσουν από τα κατσάβραχα και τις αμμουδιές.
Κι εδώ έρχεται η ερώτηση καταπέλτης, η ερώτηση που κρέμεται στα χείλη σας, που σας τριβελίζει το μυαλό, που σας πιπιλάει τη γλώσσα.
Τρίτη καυτή ερώτηση: Γιατί Λαγονήσι;
Μετά από ενδελεχή έρευνα χιλιάδων εργατοωρών (not), ανακάλυψα μοναχά έναν μύθο που κυκλοφορεί ακόμα και στην Wikipedia. Μην το δέσετε και κόμπο ότι ισχύει, πιθανόν να είναι μια ακόμα θεωρία συνωμοσίας αλλά οφείλω να σας την παραθέσω. Κι αν μέχρι τώρα σας φαινόταν ότι κάτι πάει στραβά σε αυτό το Λαγονήσι, ήρθε η ώρα να πείτε: Όλα λάθος!
Κατά τον μεσαίωνα που λέτε, τα καράβια έβλεπαν στην περιοχή, όχι μια και δυο, αλλά τρεις λίμνες! Φινλανδία γίναμε και δεν το ξέρουμε. Κι επειδή αυτοί οι καραβοκύρηδες με την μεγάλη φαντασία ήταν και Ιταλοί και στα ιταλικά «lago» είναι η λίμνη, μπορείτε να φανταστείτε τη συνέχεια; Όχι; Ουφ μασημένη τροφή θέλετε… Λοιπόν, οι τύποι αυτοί, οι Ιταλοί καραβοκύρηδες, που τα ματάκια τους έβλεπαν λίμνες, πέρασαν και την χερσόνησο για νησί! Θα μου πείτε τι πιο σύνηθες; Και κάπως έτσι εβαφτίσθη Lago-νήσι, το νησί με τις λίμνες.
Ό,τι να 'ναι! Ο οτινανισμός σε όλο του το μεγαλείο!
Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε αυτός ο περίεργος δήμος που πιάνει όλα τα νοτιοδυτικά παράλια της Αττικής και καθόλου από τα παράλια της ανατολικής Αττικής όπου βρίσκεται (ποιος;) ο Θορικός, 2-0!
Γιατί ο Θορικός ΔΕΝ ανήκει σε αυτόν τον δήμο αλλά στον δήμο Λαυρεωτικής, που θα ασχοληθούμε άλλη μέρα, να είστε έτοιμοι, διαβασμένοι. Προς το παρόν έχουμε να δούμε αυτές τις νοτιοδυτικές ακτές της Αττικής, με τις γαλάζιες ακτές, τα ειδυλλιακά λιμανάκια μέσα στους γραφικούς κολπίσκους, τις υπέροχες διαδρομές, τους καταπράσινους πευκώνες αλλά και τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα.
Να πάτε να κάνετε το μπανάκι σας, να κάνετε τις καταδύσεις σας, το σέρφινγκ σας, να κάνετε κανό, καγιάκ ή μπανάνα κι έπειτα να φάτε και να πιείτε. Και μην ανησυχείτε, υπάρχουν και μέρη που δεν θα χρειαστεί να αφήσετε το ένα σας νεφρό ούτε να ανταλλάξετε παιδί με παΐδι. Υπάρχουν δημόσιες παραλίες και καντίνες ή φτηνά ταβερνάκια σε κρυφούς κολπίσκους που θα τα φχαριστηθεί η ψυχούλα και η τσέπη σας.
Και να θυμάστε, υπαίτιοι για όλη αυτή την ωραία ατμόσφαιρα ήταν οι πρώτοι κάτοικοι (ποιανού;) του Θορικού! 3-0, τελικό σκορ!
Δεν περιγράφω άλλο!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα ζωγραφικής Κολοκούση Θ. (Άποψη της παλαιάς Κοινότητας Καλυβίων που περιέχεται στο λεύκωμα Καλύβια: Μνήμες σε άσπρο και μαύρο φόντο, 1991)