Συνέντευξη με τον Χρήστο

Εύα Φάμπα

Εύα, ποιο είναι το πρώτο μουσικό κομμάτι που έπαιξες ολοκληρωμένο στην κιθάρα;

Εύα Φάμπα: Είχα βάλει τον πατέρα μου να μου γράψει τη μουσική από μια ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν, το Limelight ή Τα φώτα της ράμπας… Ήταν καταπληκτικό που μπόρεσα να το παίξω. Δεν θυμάμαι, ήμουν 8 χρόνων. Βέβαια πολύ αργότερα ασχολήθηκα σοβαρά με τη μελέτη της κιθάρας.

Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου μουσικό κομμάτι και γιατί;

Ε.Φ.: Δύσκολα μπορώ να απαντήσω σε αυτό γιατί μου αρέσουν τόσο πολλοί συνθέτες και πάρα πολλά έργα! Μερικά παραδείγματα: οι ορχηστρικές σουίτες του Μπαχ, οι τζαζ σουίτες του Σοστακόβιτς, αλλά ας πάμε σε κάτι διαφορετικό… Λοιπόν, το πιο αγαπημένο μου κομμάτι να ερμηνεύω στις συναυλίες μου είναι ο «Ελληνικός χορός Σούστα» του Δημήτρη Φάμπα· έχει ένα πρωτότυπο, πολύ όμορφο μουσικό θέμα το οποίο επαναλαμβάνεται μετά από κάθε διαφορετικό εμβόλιμο, έχει δυνατό χορευτικό ρυθμό, έχει τεχνικές δυσκολίες, που μου αρέσει να τις υπερνικάω κάθε φορά, και αρέσει πάρα πολύ στο ακροατήριο, ειδικά στο εξωτερικό που τους φαίνεται πολύ διαφορετικό το ύφος του κομματιού κι ενθουσιάζονται.

Τι σου έλεγε ο πατέρας σου για την συμμετοχή του στην Εθνική Aντίσταση μέσα από το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ;

Ε.Φ.: Όταν ήμουν σε ηλικία να θυμάμαι και να προσέχω τις συζητήσεις των μεγάλων, ο πατέρας μου ήταν πολύ αφοσιωμένος στη μουσική του, δε μίλαγε ιδιαίτερα για τις δύσκολες αυτές εποχές. Έτσι οι συζητήσεις γίνονταν με όλη την οικογένεια δηλαδή τη μητέρα μου, θείες και θείους που όλοι ευτυχώς ήταν ενεργοί από παιδιά στην ΕΠΟΝ και το ΕΑΜ. Έτσι έμαθα πως ο πατέρας μου έπαιζε κιθάρα στις συναυλίες που διοργάνωνε η Εθνική Αλληλεγγύη για το πιάτο του παιδιού, σε μερικές από αυτές με άλλους πολύ αξιόλογους μουσικούς.

Πού πρέπει να εστιάζει ένας καλός κιθαρίστας;

Ε.Φ.: Να διατηρεί μια καλή τεχνική ώστε να μπορεί να ερμηνεύει άνετα κάθε έργο ανεξαρτήτως δυσκολίας. Ένας καλός κιθαρίστας πρέπει να μπορεί να επικοινωνήσει με το κοινό του, να το συγκινήσει, να μεταφέρει συναισθήματα, να μπορεί να δημιουργεί εικόνες και να ταξιδεύει το ακροατήριό του. Το να εστιάζει στο να επαινεθεί για τη δεξιοτεχνία του δεν είναι αρκετό.

Ένας δάσκαλος κιθάρας;

Ε.Φ.: Να κάνει τους μαθητές του και κυρίως τα μικρά παιδιά, να αγαπάνε αυτό που κάνουν, να χαίρονται ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουν. Φυσικά υπάρχουν και άλλα ζητήματα π.χ. σωστή τεχνική από την αρχή, κατανόηση του μέτρου και των ρυθμών κ.λπ. αλλά προέχει η δημιουργία όμορφης σχέσης του μαθητή με την κιθάρα.

Πόσο μέσα στον κόσμο πρέπει να είναι ένας μουσικός ή γενικότερα καλλιτέχνης;

Ε.Φ.: Είτε το καταλαβαίνει είτε όχι μέσα στην κοινωνία ζει… Υπάρχουν φορές που χρειάζεται απομόνωση γιατί ο καλλιτέχνης πρέπει να δουλέψει χωρίς να αποσπάται από άλλα θέματα αλλά αυτό μέχρι ενός σημείου, γιατί μετά ξεκόβει από το τι γίνεται δίπλα του και αυτό τον απομακρύνει από τον αποδέκτη της δουλειάς του, το κοινό δηλαδή. Ο καλλιτέχνης είναι άνθρωπος και πρέπει να αγωνίζεται μαζί με όλους για την καλυτέρευση της ζωής και του κόσμου, να μπορεί να δει την ουσία στην τέχνη του, να αναδεικνύει τον πολιτισμό.

Κρατικές μουσικές σχολές, ορχήστρες, μουσικά σύνολα. Ποια τα υπέρ και τα κατά μέχρι στιγμής;

Ε.Φ.: Δυστυχώς κρατικές μουσικές σχολές δεν έχουμε παρά μόνο ένα κρατικό ωδείο στη Θεσσαλονίκη. Ορχήστρες υπάρχουν και αρκετά καλές αλλά δεν καλύπτουν τις ανάγκες για ψυχαγωγία και μόρφωση του λαού συνολικά. Εδώ να θυμηθούμε πως πολύ σημαντικές ορχήστρες, όπως η Ορχήστρα των Χρωμάτων που ίδρυσε ο Μάνος Χατζιδάκις αλλά και η ΚΑΜΕΡΑΤΑ των Φίλων της Μουσικής, έχουν πάψει να λειτουργούν με μεγάλες ευθύνες του κράτους. Όσες υπάρχουν παίζουν τις περισσότερες φορές με ακριβό εισιτήριο, που δεν είναι και εύκολο για όλους να το πληρώσουν. Και μουσικά σύνολα υπάρχουν τόσο σε φορείς όσο και ιδιωτικά από τους ίδιους τους μουσικούς, που ζητούν να επικοινωνήσουν δημιουργικά με το κοινό. Όμως δεν υπάρχουν στα ωδεία, που θα έπρεπε, ώστε να προετοιμάζονται οι μελλοντικοί μουσικοί καλλιτέχνες.

Μουσική στα δημοτικά σχολεία, Γυμνάσια, Λύκεια. Ποια η γνώμη σου;

Ε.Φ.: Η μουσική είναι απαραίτητη για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους και την έκφραση των συναισθημάτων τους. Η αίσθηση του μέτρου, η επικοινωνία μέσω της μουσικής, η μάθηση της πορείας/ανάπτυξης του πολιτισμού/των τεχνών της ανθρωπότητας είναι πολύ σημαντικά θέματα για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους, την καλλιέργεια της προσωπικότητάς τους. Οι έρευνες δείχνουν πως όσα παιδιά κάνουν μουσική είναι καλύτεροι μαθητές, κατανοούν πιο εύκολα τα δύσκολα μαθήματά τους και επίσης στα μουσικά σχολεία έχουμε πολύ χαμηλά ποσοστά βίας, ακριβώς γιατί τα παιδιά δεν καταπιέζουν τα συναισθήματά τους και τα αξιοποιούν δημιουργικά. Θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει μουσική παιδεία παράλληλα σε όλες τις βαθμίδες της μόρφωσης και για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά, δημόσια και δωρεάν. Σήμερα εμείς δεν μπορούμε να μιλάμε για κάτι τέτοιο με 1 ώρα μουσικής στην πρώτη και δεύτερη τάξη γυμνασίου, χωρίς ουσιαστικό πρόγραμμα και μερικά τραγουδάκια στο δημοτικό. Είναι θέμα για το οποίο όλη η κοινωνία πρέπει να αγωνιστεί ώστε οι επόμενες γενιές να είναι άνθρωποι μορφωμένοι, διεκδικητικοί, ελεύθεροι.

Πριν από λίγο καιρό, στις 6 Ιουνίου στο Θέατρο Ραντάρ, παρουσίασες πρώτη φορά δικά σου τραγούδια, το αξιέπαινο cd «Ρόδο μου κόκκινο». Θεωρείς ότι άργησες να προβείς σε κάτι τέτοιο ή σωστά ήρθε τώρα η χρονική στιγμή του;

Ε.Φ.: Νομίζω καλά ήρθε… Η πανδημία το έφερε πιο κοντά από ό,τι το περίμενα αλλά πιο νωρίς δεν θα μπορούσε να γίνει καθώς δεν είχα και χρόνο να ασχοληθώ με την σύνθεση τραγουδιών.

Ας ενημερωθεί το κοινό κι από αυτή την δίοδο για την νέα σου δουλειά.

Ε.Φ.: Στο ΡΟΔΟ ΜΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟ υπάρχουν 11 τραγούδια που εστιάζουν στον άνθρωπο, τα προβλήματά του, τα θέλω του, τις διεκδικήσεις του, τη μετανάστευση, τον πόλεμο, τη ζωή και τον έρωτα, σε ποίηση των Βέρας Βασιλείου-Πέτσα, Μαριάνθης Αλειφεροπούλου-Χαλβατζή, Φιλιώς Μόρφη και Γιώργου Μπίμη. Τα ερμηνεύουν εξαιρετικά οι: Βασίλης Γισδάκης, Παρασκευάς Θεοδωράκης, Πολυξένη Καράκογλου, Μαριλίζα Λούντζη, Στέλιος Μαγαλιός, Θανάσης Χουλιαράς, Μανώλης Μητσάκος και Γιώργος Μαυροειδής.

Τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια;

Ε.Φ.: Το καλοκαίρι έχω μια εμφάνιση στο Φεστιβάλ Κλασσικής μουσικής στην Κορώνη και γενικά πρέπει να τρέξω το καινούργιο μου cd ΡΟΔΟ ΜΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟ και τα τραγούδια μου, που περιλαμβάνει. Θα προσπαθήσω να φτάσουν σε όσο μεγαλύτερο κοινό γίνεται με την ελπίδα να τα ακούσω να τραγουδιούνται. Για πιο μετά υπάρχουν πολλά που έχω να κάνω αλλά θα τα ξαναπούμε ελπίζω.

Ειλικρινά μεγάλη η τιμή για μένα αυτή η συζήτηση-συνέντευξη. Όπως και μεγάλη η ανάγκη μου να σε ευχαριστήσω δημόσια και για τη συμμετοχή σου, έχοντας μαζί σου και την εξαίρετη φλαουτίστα Αμαλία Κουντούρη, στην εκδήλωση μου για την Λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία στις 2 του περασμένου Απρίλη, στο φουαγιέ του ιστορικού θεάτρου Άλφα. Συμμετοχή που δεν ξέρω αν γίνει πιστευτό μα νιώθω σαν να μη την έχω ακόμα συνειδητοποιήσει αλλά ότι την βλέπω σε όνειρο. Ευχαριστώ πολύ και πάλι. Καλή συνέχεια με συνεχόμενη δημιουργία.

Ε.Φ.: Εγώ ευχαριστώ πολύ που στο koukidaki κρίνετε πως αξίζει να γίνονται γνωστές οι απόψεις και οι δραστηριότητές μου.

Χρήστος Δημούλας

​Η Εύα Φάμπα αναγνωρίζεται διεθνώς σαν μία από τις πιο ταλαντούχες ερμηνεύτριες της κιθάρας με πλούσιο καλλιτεχνικό, δισκογραφικό και εκδοτικό έργο. Έχει δώσει εκατοντάδες κονσέρτα στην Ελλάδα και έχει ταξιδεύσει επανειλημμένα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής δίνοντας ρεσιτάλ και κονσέρτα με σημαντικές ορχήστρες. Έχει επαινεθεί για τον εξαίρετο ήχο της, τη μουσικότητα και δεξιοτεχνία της καθώς και για το έντονο μουσικό και ελληνικό της ταμπεραμέντο. Γεννήθηκε στην Αθήνα, στην κοιτίδα της ελληνικής κιθαριστικής τέχνης. Με πατέρα τον Δημήτρη Φάμπα, δεν άργησε να γοητευθεί από τη μουσική και ξεκίνησε την καριέρα της με την κιθάρα πολύ μικρή. Σπούδασε κοντά σε σπουδαίους δασκάλους, με τον Δημήτρη Φάμπα κιθάρα, τον Δημήτρη Δραγατάκη ανώτερα θεωρητικά, αποφοιτώντας από το Εθνικό Ωδείο με βραβεία και διακρίσεις, ενώ παρακολούθησε την τάξη διεύθυνσης ορχήστρας του Θεόδωρου Αντωνίου, σεμινάρια του Leo Brouwer κ.α. Σαν σολίστ και καθηγήτρια, έχει συμμετάσχει σε πολλά σπουδαία διεθνή μουσικά και κιθαριστικά φεστιβάλ. Ξεχωριστό γεγονός στην καριέρα της η παρουσίαση σε παγκόσμια πρώτη, (Μελίνα Πολιτιστικό Κέντρο Αθήνας, 19 Οκτώβρη 2004) δύο έργων ειδικά γραμμένων και αφιερωμένων στην ίδια για κιθάρα και ορχήστρα εγχόρδων, το «FOR EVA» κοντσέρτο του Yiu-kwong Chung και το Baião Lunar a Eva Fampas, του Αndersen Viana, με το σύνολο εγχόρδων της ΚOA και μαέστρο τον Κωστή Παπάζογλου. Έχει βραβευτεί με πολυάριθμα διεθνή χρυσά μετάλλια. Έχοντας πολύχρονη πείρα στη διδασκαλία κιθάρας, σήμερα διδάσκει σεμινάρια, master classes σε ωδεία, μουσικά ινστιτούτα, πανεπιστήμια και φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο. Στις δραστηριότητές της συγκαταλέγονται επίσης διαλέξεις, συμμετοχές σε κριτικές επιτροπές διαγωνισμών κιθάρας καθώς και σύνθεσης έργων για κιθάρα, αρθρογραφήσεις σε εφημερίδες και περιοδικά με θέματα μουσικής, ιστορίας κιθάρας. Από το Γενάρη του 2000 είναι πρόεδρος του ΔΣ του Συλλόγου Φίλων της Κιθάρας Δημήτρης Φάμπας, ο οποίος ιδρύθηκε τον Οκτώβρη του 1999 με δική της πρωτοβουλία, και με σκοπό να διατηρήσει ζωντανό το έργο του Δημήτρη Φάμπα, να ενισχύσει τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες αξιόλογων κιθαριστών και να στηρίξει νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες, να προσφέρει πλούσιες καλλιτεχνικές δράσεις, συναυλίες, σεμινάρια, διαλέξεις με ποιότητα και ήθος, ενισχύοντας την τέχνη της κιθάρας. Είναι επίσης Καλλιτεχνική Διευθύντρια των Διεθνών Ημερών Κιθάρας Λαύκου, ενός νέου σπουδαίου θεσμού, που διοργανώνεται από τον Ιούλιο του 2007 προς τιμήν του Δημήτρη Φάμπα, στη γενέτειρά του στο Ν. Πήλιο.
Δισκογραφία: Greek Guitar Music, Capriccio Diabolico, Eva Fampas plays Fampas, A Guitar Portrait of Fantasy, Tarrega, Sor, Villa-Lobos, Μουσική για κιθάρα του Δημ. Φάμπα, Ρόδο μου κόκκινο.

Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου