Μάνου Καραβασίλη
Σε μια πράξη και δύο εικόνες
Τα πρόσωπα του έργου:
Εκείνος
Εκείνη
Εικόνα πρώτη
Σκηνικό ένα σαλόνι. Στη σκηνή είναι Εκείνος και Εκείνη, ένα ζευγάρι πάνω από τα εξήντα. Εκείνη πλέκει αμίλητη. Εκείνος διαβάζει. Περνάει αρκετή ώρα έτσι. Στο τέλος Εκείνος αφήνει το βιβλίο, την κοιτάζει. Δείχνει εκνευρισμένος, άλλο θέλει να πει αλλά για να σπάσει τη σιωπή καταλήγει...
ΕΚΕΙΝΟΣ: Μαγιακόφσκι! Γράφει ωραία! Ε, έγραφε ωραία εννοώ. Δεν ζει. Έχει χρόνια νεκρός. Αυτοκτόνησε. Λόγω ερωτικής απογοήτευσης. Χμ, κακό πράγμα ο ανεκπλήρωτος έρωτας, όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση όλα γίνονται τυραννικά. (Παύση) Αλλά δεν είναι ο αγαπημένος μου. Καλός αλλά... προτιμώ πιο πολύ άλλους. Να σου φέρω κάποια παραδείγματα. Ιονέσκο, ήταν πρωτοπόρος για το θέατρο του παραλόγου, ακολουθεί ο Μπέκετ και ο Πίντερ. Θυμάσαι τότε που είχαμε δει τον επιστάτη; Ωραίο έργο, εάν ήμουνα ηθοποιός θα το ανέβαζα. Βέβαια Πίντερ, πολύ καλός... Εάν εσύ ήσουνα ηθοποιός, θα σου πήγαινε να παίξεις τις Ευτυχισμένες Μέρες του Μπέκετ... θα σου πήγαινε ο ρόλος. Αλήθεια, τώρα που το σκέφτομαι, θα μπορούσες να γίνεις μεγάλη θεατρίνα... Και εγώ βέβαια θα μπορούσα να έπαιζα... Τι να έπαιζα; Α, το βρήκα, Βασιλιά Ληρ, ωραίο έργο. Δεν το 'χω διαβάσει αλλά είναι ωραίο έργο. Το θέατρο είναι ωραίο. Τι κεντάς; Ωραίο σχέδιο, ωραίο κέντημα εννοώ. Με το θέατρο και με το κέντημα ξεφεύγεις. Ναι σίγουρα, είναι άλλο το ένα και άλλο το άλλο... Αλλά η απόδραση, η φυγή από την ανελέητη βουβή καθημερινότητα δίνει μια ωραία μάσκα, λέγοντας μάσκα εννοώ ότι... ότι όλοι φοράμε μάσκα... Είναι αυτό που δεν είμαστε και αυτό που επιδιώκουμε να δείχνουμε... Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι του φαίνεσθαι, όχι της ουσίας... Η ουσία ξεκινάει από μέσα μας, από τα έγκατα του είναι μας... Θέλω δηλαδή να πω... Μήπως σε ζαλίζω;.. Δεν σε ζαλίζω, ωραία. Ποτέ μου δεν θα ζάλιζα τη λατρεμένη μου γυναικούλα· σε αγαπώ σαν την πρώτη μέρα που σε είδα... Αλλά κάτι άλλο ήθελα να πω... Τι ήθελα να πω; Εδώ το είχα... Α, ναι ναι ναι. Τώρα θυμήθηκα τι ήθελα να πω... Για τον Ίψεν... Τώρα θα μου πεις, τι δουλειά έχει ο Ίψεν ανάμεσά μας, αλλά έχω την απάντηση... Ο Ίψεν ήτανε Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, έχω μελετήσει τα έργα του. Αν με προσέχεις δεν ξέρω! Που λες λοιπόν στα έργα του, πρωταγωνιστής ήτανε, εκτός από τους έξοχους ρόλους του –π.χ. Μπραντ, Πέερ Γκυντ– ήτανε πρωταγωνιστής το ζωτικό ψεύδος... Πίστευε και έζησε όχι μέσα στην αλήθεια, αλλά μέσα στο ψέμα... δεν είναι άσχημο το ψέμα... Ο Λουίτζι Πιραντέλο έλεγε έτσι είναι αν έτσι νομίζετε. Επίσης, –αν με προσέχεις δεν ξέρω– έλεγε ότι η αλήθεια έχει το άλφα το στερητικό και τη λήθη. Ναι, ναι μην απορείς· και τη λήθη. Λήθη είναι ο αφανισμός, ο θάνατος. Ωραίο είναι να βάζουμε τέρμα στην αλήθεια και να ζούμε με το ψεύδος... Άλλωστε, εγώ και εσύ θέλαμε να γίνουμε ηθοποιοί... Οι ηθοποιοί λεγόντουσαν παλιά και υποκριτές... Άμα παίζαμε μαζί τι έργο θα 'θελες να ανεβάζαμε; Σκέψου.
(Παύση)
Σκέψου κι άλλο... Ή μάλλον, μαζί νομίζω πως θα παίζαμε «Το παιχνίδι της μοναξιάς»... Αν και οι ήρωες του έργου είναι πολύ πιο νέοι από εμάς... Αλλά μην ανησυχείς, θα σκεφτώ άλλο έργο, μου δίνεις λίγο χρόνο; Σε ευχαριστώ αγάπη μου. Άσε με μόνο να σκεφτώ. Σκέφτομαι, σκέφτομαι τώρα... Αλλά δεν καταλήγω πουθενά. Να παίζαμε... να παίζαμε... τι να παίζαμε; Τον «Χορό του θανάτου»! Ναι, θα μας πήγαιναν οι ρόλοι... είναι ωραίο έργο, και συ... και συ θα φώτιζες την σκηνή όπως φωτίζεις και αυτό εδώ το σπίτι. Τα πάντα φωτίζεις, τα πάντα. Και οι δύο θέλαμε να γίνουμε ηθοποιοί αλλά δεν γίναμε... Τελοσπάντων. Θα μπορούσαμε να γίνουμε τώρα;
(Παύση)
Για θυμήσου, ήταν το όνειρό μας, αλλά δεν τα καταφέραμε... Τι έχασε το θέατρο! Θα γινόσουν Βίβιαν Λι και εγώ Λόρενς Ολίβιε... Λέμε τώρα. Δυστυχώς για το θέατρο δεν γίναμε ηθοποιοί. Αφήσαμε τον καιρό να φύγει. Πέρασε η ζωή. Έφυγε... σαν αστραπή. Καλά λένε κάποιοι η ζωή περνάει, οι στιγμές όχι... Μήπως πείνασες αγάπη μου; Να πω στην υπηρεσία να μας φέρει; Δεν μιλάς, άρα δεν πεινάς. Έβαψες τα μαλλιά σου; Όχι, ε; Φυσικά γεράματα... με συγχωρείς, φυσικά μαλλιά ήθελα να πω. Το φόρεμά σου είναι καινούργιο; Κάτι μου θυμίζει αλλά δεν ενθυμούμαι τι... anyway... Θα 'θελες να ανάψω το τζάκι; Κάνει φοβερό κρύο... Αλλά δεν έχουμε ξύλα. Α, και τώρα που το βλέπω, δεν έχουμε ούτε τζάκι. Να αγοράσουμε ένα τζάκι. Πόσο κάνει;
(Παύση)
Αυτό το κάδρο εκεί δεν μου αρέσει και τόσο... Πρέπει να το αλλάξουμε, να πάρουμε ένα άλλο κάδρο. Να πάρουμε Πικάσο. Ήταν μέγας ζωγράφος. Κάποτε είχαμε κάδρο δικό του, τι να έγινε; Μπορεί να το χαρίσαμε σε κανέναν φτωχό... Δόξα τω Θεώ, έχουμε λεφτά και πάντα περνάμε υπέροχα. Ζούμε ωραία και πλούσια. Όλα καλά με την κοινή μας ζωή. Περάσαμε και εξακολουθούμε να περνάμε ωραία. Δεν μας έλειψε ποτέ τίποτα. Τα είχαμε πάντα όλα... όλα.
(Παύση)
Δεν έχω κανένα παράπονο από τον εαυτό μου ούτε από τη ζωή μου και φυσικά ούτε από σένα αγαπούλα μου.
(Παύση)
Μόνο που δεν γίναμε ηθοποιοί. Αυτό με πονάει. Είχαμε όλα τα φόντα. Είχαμε ταλέντο και λάμψη. Όρεξη και διάθεση για δουλειά. Πράγματι, τα είχαμε όλα... Μόνο αυτό με θλίβει. Όλα τα άλλα είναι τέλεια και παραπάνω από τέλεια. Σούπερ τέλεια.
ΕΚΕΙΝΗ: (Σαν να τον βλέπει για πρώτη φορά) Τελείωσες το διάβασμα χρυσέ μου;
ΕΚΕΙΝΟΣ: Μόλις. Α, ξέχασα. (Γνέφει καταφατικά)
ΕΚΕΙΝΗ: Έλεγες πάλι για τα ανεκπλήρωτα όνειρα; Μα εγώ δεν ακούω... Γεννήθηκα κουφή. (Ανοίγει ένα αναπηρικό καροτσάκι) Και εσύ παράλυτος. (Του πάει το καροτσάκι και τον βοηθάει να καθίσει) Είναι αργά, και για όνειρα και για να αλλάξουμε τη ζωή μας. Πάμε για ύπνο καλέ μου. (Σπρώχνει το καροτσάκι ενώ Εκείνος λέει...)
ΕΚΕΙΝΟΣ: Μπορούμε να παίξουμε τον «Χορό του θανάτου», μπορούμε να παίξουμε ένα σωρό έργα. Να φάμε τον Ολίβιε και την Βίβιαν Λι!
Με τη βοήθεια Εκείνης έχουνε φύγει. Εκείνος στο αναπηρικό καροτσάκι και αυτή σαν να μην ακούει.
Εικόνα δεύτερη
Μπαίνει Εκείνος με το αναπηρικό καροτσάκι.
ΕΚΕΙΝΟΣ: Όχι, επιμένω ότι μπορώ να παίξω στο θέατρο. Επιμένω ότι έχω δικαίωμα στη ζωή. Όλοι έχουμε δικαίωμα. Δικαίωμα στη ζωή. Εάν γεννήθηκα παράλυτος και η γυναίκα μου κουφή, αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Απολύτως τίποτα. Τα όνειρα είναι που έχουν αξία έστω και αν μείνουν απραγματοποίητα. Τι φταίω που δεν μπορώ να περπατήσω; Τι φταίει η γυναίκα μου που δεν μπορεί να ακούσει; Το θέμα δεν είναι να ακούς αλλά να νιώθεις. Το θέμα δεν είναι να περπατάς αλλά να πετάς. Και ποτέ κανένας δεν πέταξε με τα πόδια του αλλά με την καρδιά του. Έχω καρδιά, θάρρος, τόλμη. Άρα έχω τα πάντα. Τα όνειρα δεν ευνουχίζονται από κανέναν και ποτέ. Όσοι χάσανε μέσα από τα χέρια τους τη δύναμή τους είχανε δώσει την συγκατάθεσή τους. Εγώ δεν έδωσα ποτέ την συγκατάθεσή μου για να με κοιτάξουνε υποτιμητικά. Τι σημασία έχει εάν δεν έγινα ηθοποιός; Τι σημασία έχει εάν δεν ανέβηκα ποτέ στην σκηνή; Στην πραγματικότητα δεν έκανα τίποτα. Στη φαντασία μου όμως έκανα τα πάντα. Έζησα, γλέντησα, έγινα ηθοποιός στα όνειρά μου, αλλά έγινα ηθοποιός. Κανείς δεν μπορεί να μου στερήσει τα όνειρά μου. Ούτε μπορεί, ούτε του το επιτρέπω. Από την ημέρα που γεννήθηκα ήμουνα παράλυτος, αλλά μέχρι να πεθάνω θα ζω μέσα στα όνειρα. Είναι τόσο ωραία τα όνειρα και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από τη ζωή. Παίζω θέατρο, θαυμάζω τους ηθοποιούς, τους συγγραφείς, τους ανθρώπους του θεάτρου γενικότερα. Αλλά πιο πολύ θαυμάζω εμένα, ναι εμένα, που μπορώ να ονειρεύομαι, που μπορώ να χαμογελάω, που και απόψε μέσα στη φαντασία μου θα μπορέσω να ανέβω επάνω στην σκηνή και να παίξω. Να παίξω με θεατή την ψυχή μου και ηθοποιό τον εαυτό μου. Να παίξω τα πάντα. Να παίξω όλα τα έργα που ονειρεύτηκα. Θύμα της φύσης είμαι αλλά όχι θύμα του εαυτού μου. Θα παίζω για πάντα με σκηνοθέτη τον εαυτό μου και ίσως κάπου το βλέμμα της λατρεμένης γυναικούλας μου να με ενθαρρύνει. Την αγαπάω, είναι η δύναμη των ονείρων μου, του ερωτικού μου πάθους για την σκηνή. Είναι δυνατή η φαντασία, πολύ δυνατή! Τώρα θα παίξω. Θα παίξω ένα δικό μου έργο που θα σκεφτώ τώρα.
Μπαίνει Εκείνη και κάθεται. Εκείνος βγάζει ένα πανό με τον τίτλο "ΠΑΙΖΩ ΓΙΑ ΣΕΝΑ".
ΕΚΕΙΝΟΣ: Μια φορά και έναν καιρό ήτανε ένας παράλυτος, γεμάτος δύναμη και όνειρα. Δεν είχε όνομα, ήταν Εκείνος, που η τύχη τού έκανε το μεγάλο δώρο να γνωρίσει Εκείνη, τη γυναίκα της ζωής του. Κούτσα στραβά χωρίς λεφτά, χωρίς πίνακες του Πικάσο, χωρίς υπηρεσίες, άρχιζαν να ζούνε μαζί. Παντρεύτηκαν, δεν έκαναν παιδιά, δεν άκουσε Εκείνη ποτέ τη φωνή Εκείνου. Άκουσε όμως την ψυχή του και αυτός τη δική της ψυχή. Μια διαδρομή ζωτικού ψεύδους τους φώτιζε και θα τους φωτίζει για πάντα. Τι είναι το ψέμα; Χμ, σε μια τέτοια περίπτωση, ευλογία Θεού. Για σένα παίζω αγάπη μου, για σένα ζω. Δεν με ακούς αλλά τα ματάκια σου είναι έτοιμα να κλάψουν. Όχι καρδούλα μου, μην κλαις. Το παιχνίδι θα το συνεχίζουμε κάθε βράδυ. Θα είσαι η δική μου πριγκίπισσα και εγώ ο δικός σου πρίγκιπας. Αυτός που θα παίζει για σένα, και συ που θα βλέπεις δικές μου παραστάσεις, σαν αυτές που σκαρώνουνε παιδιά στις αυλές και στα σχολεία... Δεν με ακούς, αλλά σε ευχαριστώ.
(Παύση)
ΕΚΕΙΝΗ: Τα χείλη σου είναι κλειστά. Δεν μου μιλάς;
ΕΚΕΙΝΟΣ: (Γνέφει όχι)
ΕΚΕΙΝΗ: Τελείωσε η παράσταση. Αύριο πάλι. Είχες ωραία έκφραση στο πρόσωπο όταν έπαιζες. Σίγουρα θα είχες ωραίο κείμενο. Ποιανού ήτανε;
ΕΚΕΙΝΟΣ: Της αγάπης μας.
ΕΚΕΙΝΗ: Τι είπες;
Εκείνος της γνέφει να πάει, Εκείνη πάει.
ΕΚΕΙΝΟΣ: (Την φιλάει στο μάγουλο) Της α-γά-πης μας.
Αγκαλιάζονται με δακρυσμένα χαμόγελα.
Τέλος του έργου.
Copyright © Μάνος Καραβασίλης All rights reserved, 2022
Πρώτη δημοσίευση
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Στη συνοδευτική εικόνα βλέπετε πίνακα ζωγραφικής Edward Hopper (Two Comedians, 1965)
