Όταν ένας καθηγητής δημιουργικής γραφής γράφει, το ξέρεις πως θα σε ταξιδέψει το πόνημα, καταλαβαίνεις ότι η εμπειρία θα είναι όμορφη, εποικοδομητική, γόνιμη... Έτσι κι εδώ.
Το νέο βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη, Ίχνη στα όνειρα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, είναι ένα σπονδυλωτού τύπου μυθιστόρημα έξι (συν 1) ηρώων όπου ο ένας «παραδίδει» τη σκυτάλη στον άλλο. Ένας πατέρας στην αρχή, ο γιος στη συνέχεια, ο εραστής μετά, ο αστυνόμος, ο δικαστής αλλά –και εδώ κάνει τη μεγάλη διαφορά κατά τη γνώμη μου– και ένας σκαραβαίος. Ποιος; Εκείνος που έμεινε κάτω από το παπούτσι του τελευταίου και συμβολίζει τη νέα αρχή.
Το βιβλίο του κυρίου Παναγιωτίδη είναι σαν μια αλυσιδωτή αντίδραση όπου ο ένας θα αφανιστεί από τον άλλο (δείτε το και λίγο μεταφορικά) σε μια προσπάθεια κατανόησης του άλλου ο οποίος σημειολογεί το διαφορετικό, το παρεκκλίνων/«παρεκκλίνων». Κι έτσι πρωτοπρόπωπο καθώς είναι γίνεται πολύ άμεσο, όπως μια μαρτυρία, και ως εκ τούτου πιο δυνατό.
Στην περίληψη διαβάζουμε πως: «το μυθιστόρημα Ίχνη στα όνειρα είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να μη θεωρηθεί καν μυθοπλασία, αλλά περισσότερο ένας σκληρός ρεαλισμός... [...] Κάθε φορά, η συνείδηση του προηγούμενου ξυπνά στο σώμα του επόμενου και σταδιακά γίνεται ο άλλος, αυτός που δεν εννοούσε, ο ξένος που σκότωσε. Έξι άνθρωποι, έξι συνειδήσεις κλεισμένες στα γυάλινα βάζα της εμφιαλωμένης πραγματικότητάς τους.».
Πώς προέκυψε το βιβλίο «Ίχνη στα όνειρα»;
Γιώργος Παναγιωτίδης: Κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν περισσότερο από άλλους την ενσυναίσθηση, σέβονται δηλαδή τα συναισθήματα των άλλων, κατανοούν τις αγωνίες, τις ανάγκες, τις επιθυμίες των άλλων και μπορούν να συνυπάρχουν ισότιμα με ανθρώπους ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας, ταυτότητας φύλου, σεξουαλικότητας κ.λπ. Αυτό το χαρακτηριστικό, παρότι φαίνεται να κερδίζει έδαφος στην εποχή μας, συχνά συνεχίζει να σκοντάφτει σε έναν αρχέγονο φόβο που μας ακολουθεί, εγγεγραμμένο στο DNA μας, στον φόβο μας για το διαφορετικό. Στέκομαι στις έννοιες τους σεβασμού και της ισότιμης συνύπαρξης. Από την άλλη, υπάρχουν και εκείνοι που παρασύρονται κάποτε από τον φόβο τους, τόσο πολύ ώστε να αρνούνται να εννοήσουν οποιονδήποτε δεν είναι σαν και αυτούς και όχι μόνο να μην τον αποδέχονται αλλά να τον απεχθάνονται, να τον μισούν τελικά. Τούτο το δηλητήριο που κατατρώγει τον νου, την ψυχή των ανθρώπων με οδήγησε στη συγγραφή του μυθιστορήματος «Ίχνη στα όνειρα». Αναρωτήθηκα κάποια στιγμή, τι θα γινόταν αν κάποιος που δεν αποδέχεται ή –ακόμη χειρότερα– εχθρεύεται κάποιον γιατί είναι μετανάστης ή ομοφυλόφιλος, παραδείγματος χάρη, ξυπνούσε ένα πρωί και ήταν αυτός ο ίδιος ο μετανάστης ή ο ομοφυλόφιλος που μισούσε μέχρι χθες; Ο μετανάστης ή ο ομοφυλόφιλος που σκότωσε μόλις χθες; Έτσι οι χαρακτήρες του μυθιστορήματός μου μεταπλάθονται, τελειώνουν την ημέρα τους σκοτώνοντας τον ξένο, τον άλλον, αυτόν που φοβούνται να αποδεχτούν και ξυπνούν το άλλο πρωί διαπιστώνοντας ότι βρίσκονται αυτοί στο σώμα αυτού του άλλου, γίνονται ο άλλος.
Τι πυροδότησε την έμπνευση ή την ανάγκη για συγγραφή;
Γ.Π.: Πρόκειται για μία ψυχική διεργασία εξίσου πηγαία και ταραχώδη με τον έρωτα. Κάποτε θα ευχόμουν να μην την είχε πυροδοτήσει τίποτε απολύτως. Γιατί πρόκειται για μία ιδιαίτερα κοπιώδη, απόλυτα απαιτητική και χρονοβόρα εργασία. Ο συγγραφέας αντλεί ευχαρίστηση από τούτο, απολαμβάνει να ταλαιπωρεί τη σκέψη του, το σώμα του ακόμη, να ξενυχτάει, να διαβάζει, να αναρωτιέται, να μαθαίνει εφ' όρου ζωής τη γλώσσα –το εκφραστικό του εργαλείο. Δεν το ξέρω αν πρόκειται για ανάγκη, η συγγραφή θεωρώ ότι είναι περισσότερο ένα κανάλι επικοινωνίας. Γράφοντας, αποζητώ απλά να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μου με εκείνους τους ανθρώπους που θα θελήσουν να τις διαβάσουν. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Το «Ίχνη στα όνειρα» είναι η συνέχεια μίας αδιάλειπτης συγγραφής, μία ακόμη μποτίλια στο πέλαγο με αποδέκτη τον αναγνώστη εκείνον που θα εννοήσει το περιεχόμενό της, ακόμη και αν αυτό γίνει έπειτα από πολλά χρόνια ή ίσως και ποτέ.
Πώς θα χαρακτηρίζατε το πεζογράφημα με μια φράση;
Γ.Π.: Το «Ίχνη στα όνειρα» είναι ένα βιβλίο εξίσου σκληρό και ευαίσθητο τόσο ως προς το περιεχόμενό του, όσο και ως προς τη σχέση του με τον αναγνώστη του.
Θα λέγατε ότι πρόκειται για ένα κοινωνικό μυθογράφημα, αληθινή ιστορία ή κάτι άλλο;
Γ.Π.: Είναι οι εξομολογήσεις απολύτως ρεαλιστών χαρακτήρων που έχουν βιώσει την πιο σκληρή πραγματικότητα, ειπωμένες με τον τρόπο του μαγικού ρεαλισμού.
Ποιος θα ήταν, κατά τη γνώμη σας, ο ιδανικός αναγνώστης;
Γ.Π.: Ιδανικός αναγνώστης πιστεύω ότι είναι αυτός που αλληλεπιδρά με το κείμενο το οποίο διαβάζει, νιώθει τους ψυχικούς κραδασμούς των χαρακτήρων, συμπαρασύρεται από την πλοκή και στο τέλος της ανάγνωσης μπορεί να πει ότι κάτι κέρδισε από αυτή τη διαδικασία, έστω ότι άντλησε ένα ποσοστό αναγνωστικής απόλαυσης.
Πόσα στοιχεία μας ή των ανθρώπων γύρω μας θα συναντήσουμε στους ήρωες; Πόσο και πόσοι από εμάς θα ταυτιστούμε;
Γ.Π.: Η ταύτιση είναι ένα βασικό στοιχείο της αναγνωστικής λειτουργίας. Έχω δομήσει με τέτοιον τρόπο τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος «Ίχνη στα όνειρα» ώστε ο αναγνώστης, τον ίδιο χαρακτήρα, να τον απεχθάνεται και να τον συναισθάνεται εξίσου, να εξελίσσεται δηλαδή η σχέση τους και ενώ ίσως αρχικά να ταυτίζεται μαζί του, στην πορεία να τον θέτει απέναντί του. Στο μυθιστόρημα αυτό, επεδίωξα να καταδείξω ότι όλοι μας έχουμε δύο όψεις, ότι όλοι μας δυνητικά είμαστε και θύτες και θύματα του φόβου για τον άλλο, τον διαφορετικό, τον ξένο.
.jpg "Ίχνη στα όνειρα, Γιώργου Παναγιωτίδη")
Ο Γιώργος Παναγιωτίδης, ποιητής και πεζογράφος, γεννήθηκε το 1965 στην Αλεξανδρούπολη. Μέντοράς του υπήρξε ο υπερρεαλιστής ποιητής Θανάσης Τζούλης. Σπούδασε Παιδαγωγικά, είναι διδάκτορας στη Δημιουργική Γραφή και διδάσκει στα αντίστοιχα Μεταπτυχιακά Προγράμματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Συνεργάστηκε με το λογοτεχνικό περιοδικό Μανδραγόρας, απ' όπου παρουσίαζε κυρίως ποιητές. Το ίδιο έκανε και στο Συμπόσιο Ποίησης της Πάτρας. Από τις εκδόσεις Poema επανεξέδωσε το 2017 και το 2021 το σύνολο του δημοσιευμένου έργου του έως το 2015 σε δύο τόμους με τους τίτλους Τέσσερις ποιητικές συνθέσεις 1985-2005 και Συμφωνίες 2005-2015. Το μυθιστόρημά του Ερώτων και αοράτων (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2007) διακρίθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω το 2008. Από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές Ομορφιές αφόρητες (2012) και Κύμα άλμα (2014). Το βιβλίο του Γιώργος Σεφέρης - Βίος και παρωδία (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2014) βρέθηκε στη μικρή λίστα για τα βραβεία δοκιμίου του περιοδικού Αναγνώστης το 2015. Το 2016 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Poema το βιβλίο Ελίζαμπεθ Μπίσοπ - Ποιήματα σε μετάφραση και επίμετρο από τον ίδιο. Το μυθιστόρημά του Ίσος Ιησούς από τις εκδόσεις Βακχικόν είναι το πρώτο στην Ελλάδα που αποτελεί μέρος διδακτορικής διατριβής στη Δημιουργική Γραφή. Κείμενά του υπάρχουν δημοσιευμένα σε συλλογικούς τόμους και σε λογοτεχνικά, έντυπα και ηλεκτρονικά, περιοδικά.
