Τίτλος βιβλίου «Θύματα».
Κι εγώ εδώ αναρωτιέμαι...
Όχι πως περιμένω να λάβω κάποια βέβαιη απάντηση, αλλά να που με τρώει σαν το σαράκι αυτή η σκέψη...
Έχουμε αντιληφθεί πως όλοι κι όλες είμαστε εν δυνάμει θύματα ή θύτες ή και τα δύο; Και πολύ απλά οι καταστάσεις και οι όποιες αποφάσεις/πράξεις δικές μας ή τρίτων ατόμων μας οδηγούν σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια να βρεθούμε σε μία από τις δύο θέσεις;
Κι αν ναι, τι κάνουμε για να σπάσουμε τα όποια δεσμά και να απελευθερωθούμε από αυτά;
Ή μήπως επιλέγουμε να σταθούμε επάξια στον όποιο ρόλο μας έχει δοθεί από άποψη μίας εσφαλμένης ασφάλειας, ίσως και φόβου;
Τίτλος «Θύματα».
Και προσωπικά θεωρώ πολύ εύστοχη την κίνηση της συγγραφέως Λίας Νικολάου να αφαιρέσει από τον τίτλο το άρθρο «τα». Σαν να δίνει μία άλλη, πιο ευρεία διάσταση στη λέξη «θύματα». Γιατί η λέξη «θύματα» δεν αναφέρεται μόνο σε συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων. Δεν κάνει διακρίσεις βάσει φύλου, καταγωγής, κοινωνικής και οικονομικής τάξης, εκπαίδευσης κ.λπ. Ούτε μιλά για άψυχα αντικείμενα, μα για ανθρώπους...
«Θύματα»
Και αυτή η εικόνα του εξωφύλλου φανερώνει όλα όσα δεν τολμούν να ειπωθούν, να ακουστούν και να ιδωθούν μέσα από μία διαπεραστική σιωπή που περνάει από γενιά σε γενιά σαν μία αδιόρατη συνενοχή και συγκάλυψη όλων όσων μπορεί να πληγώνουν, να πονούν, να τρομάζουν ή έστω μοιάζουν διαφορετικά και μη φυσιολογικά (εντός κι εκτός εισαγωγικών)...
Κι εμείς σαν άλλα «θύματα» θα υποκύψουμε στη δυναμική και στιβαρή πένα της συγγραφέως, που σε καμία περίπτωση δεν αντιλαμβάνεται κάποιος/-α πως πρόκειται μόλις για το δεύτερο προσωπικό της έργο. Έρχεται και βάζει γερά θεμέλια για μία λαμπρή και πολλά υποσχόμενη πορεία στον χώρο της λογοτεχνίας. Διεκδικεί την προσοχή μας και καταπιάνεται με θέματα που, όσο κι αν θέλουμε να υποστηρίζουμε πως πλέον δεν θεωρούνται ως ταμπού, εκείνα παραμένουν βαθιά ριζωμένα χάρη στις λανθασμένες και παγιωμένες αντιλήψεις του παρελθόντος που μας έχουν κληροδοτηθεί ως άλλα βαριά «χρέη»...
Τι κοινό μπορεί να έχει ένας δικηγόρος με έναν ναυτικό και έναν διάσημο δημοσιογράφο; Μία γυναίκα που βρίσκεται στη φυλακή για ένα αποτρόπαιο έγκλημα με μία άλλη, της διπλανής πόρτας; Έχει κάτι κοινό ένας σεφ με έναν Αλβανό οικονομικό μετανάστη που εργάζεται ως οικοδόμος; Είναι ικανοί όλοι οι άνθρωποι να αγαπήσουν, να ερωτευτούν, να εργαστούν και να ζήσουν ελεύθερα; Κι αν ναι, έχουν αυτό το δικαίωμα;Μέσα από τους κύκλους της ζωής και τις κοινωνικές νόρμες, αναπτύσσονται σε αυτό το μυθιστόρημα δύο ιστορίες. Δύο ιστορίες με ένα νήμα δεμένες, ακριβώς όπως δένονται οι ζωές των ανθρώπων έξω από τα βιβλία, στη ζωή. Επιλογές σωστές ή λανθασμένες που επηρεάζουν περισσότερους ανθρώπους από αυτούς που φανταζόμαστε, αγάπες διαφορετικές ή άλλες περισσότερο συνηθισμένες, πόθοι κι ανάγκες, στοργή και βία, έρωτες περαστικοί και άλλοι που αποφασίζουν να μείνουν, φίλοι που στηρίζουν την ώρα που όλοι απομακρύνονται, εξομολογήσεις σπαρακτικές που θα σας κάνουν να κλάψετε και άλλες που θα σας θυμώσουν. (Περίληψη οπισθόφυλλου)
Ενσυναίσθηση... Μία λέξη που εσωκλείει μέσα της τόσα πολλά...
Πόσες φορές την επικαλούμαστε; Και πόσες ακόμη έχουμε ευχηθεί, όχι μόνο να καταφέρουμε να λειτουργούμε εμείς βάσει αυτής, αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος;
Άραγε, γιατί είναι τόσο δύσκολο να μπαίνουμε στη θέση των άλλων ανθρώπων και να τους/τις κατανοούμε; Φόβος προς το άγνωστο και διαφορετικό; Προκαταλήψεις; Αίσθηση ντροπής; Ή επειδή δεν έχουμε μάθει να μην αγαπάμε και να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούμε να νιώσουμε το ίδιο και για άλλους ανθρώπους;
Η συγγραφέας δεν μας προσφέρει απλά ένα ακόμη κοινωνικό μυθιστόρημα, αλλά ένα βιβλίο με βαθύ αντιρατσιστικό χαρακτήρα. Τάσσεται ενάντια σε κάθε μορφή βίας (με έμφαση στην ενδοοικογενειακή), στον σεξισμό και στην ομοφοβία. Με λόγο ευθύ, καυστικό και σαρωτικό, χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις, θα μιλήσει για όλα τα παραπάνω μέσα από τις ιστορίες ζωής των προσώπων του κειμένου. Ζωές που άλλες φορές τέμνονται κι άλλες απέχουν μίλια, με κοινό παρανομαστή ανθρώπους απλούς και καθημερινούς με τα όποια λάθη, πάθη, επιθυμίες και όνειρα. Όχι, η διαδρομή δεν θα είναι εύκολη. Θα έρθουμε αντιμέτωποι με πρόσωπα και καταστάσεις που είτε μας προσφέρουν αγάπη και χαρά ή πόνο κι αγανάκτηση. Μα έτσι δεν είναι και η αληθινή ζωή; Απλά τα βιβλία έρχονται να μας τονίσουν όσα δεν βλέπουμε, ή μάλλον κάνουμε πως δεν βλέπουμε.
Διαβάζοντας το βιβλίο ένιωθα να βρίσκομαι σε μία συναισθηματική δίνη και να παρασύρομαι από αυτά, ενώ την ίδια στιγμή ήμουν προσγειωμένη στην πεζή πραγματικότητα. Μόνο που η συγγραφέας μου χάρισε την ελευθερία. Με οδήγησε με ομαλό τρόπο μέσα στις ζωές αυτών των ανθρώπων και μπόρεσα να γίνω αυτήκοη μάρτυρας των εξομολογήσεών τους, αλλά και των πράξεών τους. Χάρη στην εξαιρετική ψυχογράφηση των προσώπων, θύμωσα, πόνεσα, δικαιολόγησα, κατανόησα και αγάπησα σε υπέρμετρο βαθμό. Το μόνο που δεν μπορώ να σας πω με σιγουριά είναι αν ένιωσα λύτρωση με την έννοια που συχνά εννοούμε. Όμως, είναι ένα βιβλίο που μου άρεσε πολύ και η θύμησή του θα με ακολουθεί για πολύ καιρό. Αναζητήστε το!
Καλή ανάγνωση!
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το μυθιστόρημα της Λίας Νικολάου, Θύματα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Περισσότερα: Να μ' αγαπάς
