Θοδωρής Προκοπίου
Το κυριότερο δίδαγμα που σας έδωσαν οι σπουδές σας στην υποκριτική στον Πειραϊκό Σύνδεσμο, ποιο θεωρείτε πως είναι;
Θοδωρής Προκοπίου: Νομίζω, το κυριότερο δίδαγμα είναι να μην ξεφεύγουμε ποτέ από τον ρόλο, να μην κάνουμε τίποτα λιγότερο ή περισσότερο απ' όσα πρέπει γιατί ο θεατής που σε βλέπει είναι περισσότερο έξυπνος από σένα και μπορεί να καταλάβει. Ποτέ μην προσπαθήσεις να του τα πεις για να τα καταλάβει. Τα καταλαβαίνει μόνος του.
Μην πας δηλαδή να του το παίξεις διδακτικός...
Θ.Π.: Ακριβώς. Ο ηθοποιός είναι σε αδύναμη θέση όταν παίζει, ο θεατής όχι. Εγώ όταν παίζω είμαι στην τσίτα ενώ ο θεατής χαλαρός. Άρα ο ηθοποιός είναι αυτός που δίνει το 100% του εαυτού του και ο θεατής έτσι μπορεί να τα καταλάβει όλα. Εγώ γι' αυτό, είτε είναι πολλοί ή λίγοι οι θεατές, παίζω πάντα όσο καλύτερα μπορώ.
Επειδή ξέρω για τις σπουδές σας στον χορό και στο σύγχρονο τραγούδι επιβεβαιώστε μου κάτι και τοποθετηθείτε αν θέλετε. Ισχύει ότι το Υπουργείο Πολιτισμού δεν αναγνωρίζει τα σύγχρονα όργανα στα οποία εντάσσεται και το λαϊκό-έντεχνο;
Θ.Π.: Ακριβώς. Είναι πάρα πολύ άσχημο διότι μη ξεχνάτε ότι ο περισσότερος κόσμος είναι λαϊκός. Είναι φτωχός οικονομικά. Κι εκείνο το οποίο, εμείς οι ηθοποιοί, πρέπει να κάνουμε είναι να «τραβήξουμε» τον κόσμο και να τον κάνουμε να δει με άλλο μάτι. Κι εδώ είναι ο ρόλος μας.
Σε μια δύσκολη περίοδο όπως η σύγχρονη πρέπει ν' ανεβάσουμε τη διάθεση του κόσμου, την πολιτισμική του στάση, την κοινωνική του συνείδηση όπως λέγαμε πριν να ξεκινήσει για τα καλά η συζήτησή μας. Όλοι κρινόμαστε αυτή την περίοδο και δεν είναι μόνο στο οικονομικό το πρόβλημα. Ο κόσμος είναι «πεσμένος», και με την οικονομική κρίση και με την πανδημία. Άρα τώρα ο ρόλος του ηθοποιού και του καλλιτέχνη είναι πιο δύσκολος. Για αυτό και χαίρομαι ακόμη κι αν έρθουν σε παραστάσεις που παίζω λίγοι αλλά μετά τους βλέπω κι ακούω να φεύγουν πνευματικά χορτάτοι. Περισσότερο πλούσιοι εντός τους. Και το ίδιο όπως είδατε έγινε απόψε όπου είχαμε στο κοινό τέσσερα παιδιά μικρά, το πολύ 10 ετών, κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Θα τους μείνει η παράσταση αυτή όλα τους τα χρόνια και μεγάλα σε ηλικία πια θα την μνημονεύουν. Άρα η παράσταση έτσι κι αλλιώς πέτυχε! Είδαν κάτι δύσκολο όπως ο μονόλογος, με δύσκολο φαινομενικά περιεχόμενο αλλά όπως είδατε, τους έγινε κατανοητό άρα πετυχημένο παράλληλα ήταν και αυτό που τους έδωσα παίζοντας.
Επειδή είδα και πόσο ωραία χορεύατε, πείτε μου τ' απαραίτητα χαρακτηριστικά ενός χορευτή.
Θ.Π.: Νομίζω η διάθεσή του. Η τεχνική ασφαλώς αλλά και η διάθεση. Σ' ένα πανηγύρι για παράδειγμα, κάποιος μεθυσμένος μπορεί να χορέψει ωραία ένα ζειμπέκικο και να τον χαιρόμαστε. Το ζήτημα είναι αν μπορεί να μας το κάνει ξεμέθυστος αυτό. Εκεί είναι η αληθινή ομορφιά.
Αυτή είναι η δική μου δουλειά. Εγώ σαν ηθοποιός, είτε έχω πιει είτε όχι, πρέπει να δώσω το καλύτερο στον ρόλο και μάλιστα για έναν δύσκολο άνθρωπο όπως τον Θεόφιλο, που παίζω τώρα εδώ, που απ' όπου πέρναγε τον κοροϊδεύανε, τον φτύνανε. Του ρίχνανε πέτρες, τον ρίξανε κάτω από σκάλες όταν ζωγράφιζε... Φανταστείτε λοιπόν τα περί διάθεσης...
Ο Θεόφιλος της σύγχρονης Ελλάδας για εσάς υπάρχει κι αν ναι, σε ποιες γωνιές της νομίζετε ότι μπορεί να βρίσκεται;
Θ.Π.: Υπάρχουν πολλοί Θεόφιλοι, παντού και μάλιστα εγώ έχω δει έναν φέτος στον Μόλυβο. Έναν σύγχρονο Θεόφιλο να ζωγραφίζει μόνος του! Δηλαδή νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί ανάμεσά μας. Αυτός που είδα έφτασε με τα λιγότερα μέσα, στον υψηλότερο βαθμό για να βρει τον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ. Υπάρχουν άνθρωποι όπου με το τίποτα φτιάχνουν κάτι πολύ ωραίο, όπως εσείς με τα κολάζ σας, στα οποία υπάρχει έκδηλο το προσωπικό σας στοιχείο. Το προσωπικό μας στοιχείο είναι αυτό που μας οδηγεί και μας κρατάει σαν γνήσια πυξίδα. Γι' αυτό πιστεύω άλλωστε πως όταν φεύγουμε απ' την κοιλιά της μάνας μας, με κάτι καλό προικιζόμαστε όλοι οι άνθρωποι.
Αγαπημένη σας ζωγραφιά και φράση του Θεόφιλου;
Θ.Π.: Ωραία ερώτηση. Νομίζω ότι αγαπημένη μου ζωγραφιά του Θεόφιλου, που εμένα με σοκάρει ευχάριστα, είναι η μάχη του Παλαιολόγου. («Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, αυτοκράτορας των Ελληνορωμαίων, στη μάχη της 29ης Μαΐου 1453», ελαιογραφία σε καμβά, 1932) Πίνακας που έχω και πάνω στην θεατρική σκηνή που παίζω. Το καλό όμως που διακρίνω επίσης στους πίνακές του είναι ότι πάντα κάτω από τον καθέναν, έβαζε μια λεζάντα. Έμμεσα έκανε πολιτική ο Θεόφιλος εκείνη την εποχή. Με τα λίγα γράμματα που ήξερε. Αγράμματος που τα έμαθε μόνος του για να τα καταφέρει και πραγματικά δεν ξέρω πώς τα κατάφερε να ζήσει όπως έζησε μέχρι τα 64. Η αγαπημένη μου φράση του –ποια άλλη;– η «εν ξιφήρεις»!
Αγαπάτε επίσης κάποια φράση του Παπαδιαμάντη, του οποίου έργο παίζεται στην τηλεόραση και μετέχετε κι εσείς;
Θ.Π.: Καταρχάς όλο το έργο του, το οποίο πιστεύω ότι πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Είμαι επιπλέον τυχερός που η ζωή μου μ' έφερε να συναντηθώ δυο φορές μαζί του. Το 2017 στην «Φόνισσά» του και το 2021 στην τηλεόραση στο «Βαρδιάνος στα σπόρκα», σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη, στον εμβληματικό ρόλου του βαρκάρη Γιάννη Μπίκου.
Άραγε λοιπόν, τι νομίζετε πως θα λέγανε μεταξύ τους αν συναντιόνταν Θεόφιλος και Παπαδιαμάντης;
Θ.Π.: Νομίζω ότι όχι μόνο θα κάνανε κριτική στη ζωή τους αλλά ο ένας σιωπώντας θα ζωγράφιζε και ο άλλος θα έγραφε. Και κάτι ακόμα, προσέξτε ότι ο Θεόφιλος ζωγράφισε τον Παπαδιαμάντη. Τον σεβόταν, «εις την ταπεινή μορφή του», έλεγε. Είναι τιμή μου λοιπόν που παίζω αυτόν τον μονόλογο και να 'ναι ο Θανάσης Σκρουμπέλος, που τον έγραψε, και που όταν παίζω κυριολεκτικά μεθάω.
Ποια είναι τα πρώτα λόγια, οι σκέψεις σας, που σας έρχονται στο μυαλό και στο στόμα σας, με τη θεματική «Θέατρο και κοινωνία»;
Θ.Π.: Ακόμη μια ωραία ερώτηση. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει το έργο, που παίζεται, να γίνεται κατανοητό. Να μην κάνεις τέχνη για την τέχνη. Να κάνεις τέχνη κατανοητή για όλους. Δεν πρέπει να έχεις απαίτηση να τα καταλαβαίνουν. Αν παίζεις πρέπει εσύ να καταλαβαίνεις αν τους αφορά. Αυτό που παίζεις δηλαδή, έχει ενδιαφέρον; Το ότι ο θεατρικός Θεόφιλος συνεχίζει ακόμη τις παραστάσεις του μετά από δυόμισι χρόνια, αυτό κάτι λέει. Κι ευτυχώς έχει παιχτεί και στα σχολεία, σε εμβληματικούς χώρους όπως στο μουσείο του Θεόφιλου. Και οι δύο προσωπικότητες, Θεόφιλος και Παπαδιαμάντης, άφησαν ιστορία. Εμείς, το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε!
Τι θα λέγατε ως μέσο βοήθειας σ' έναν νέο ηθοποιό;
Θ.Π.: Να στηριχτεί μόνο στις δυνάμεις του και να διαβάζει όσο μπορεί. Να δει και καλές και κακές παραστάσεις. Να δει ποιο είναι το κακό θέατρο. Γιατί τότε μόνο θα καταλάβει το καλό θέατρο. Παράλληλα να διαβάζει, να βλέπει και ν' ακούει. Και κάτι περισσότερο, να παρατηρεί.
Εδώ να μου επιτρέψετε να κάνω και μια μικρή αναφορά στους συντελεστές της παράστασης. Στον Θανάση Σκρουμπέλο, που έγραψε το κείμενο, στον Νίκο Βερλέκη, που σκηνοθέτησε, στον Δημήτρη Κοντογιάννη για τη μουσική επιμέλεια, στην Ανθή Σοφοκλέους για το κοστούμι και τα σκηνικά, την Ρένα Καλογερή για την αφίσα της παράστασης, στους Σβετομίρ Τσάνκοφ και Τέρπο Παπαθεοδώρου.
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
Θ.Π.: Καλή σας συνέχεια και προπαντός καλό κουράγιο.
Ο Θοδωρής Προκοπίου γεννήθηκε στο Λισβόρι της Λέσβου. Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου το 1987. Παρακολούθησε μαθήματα χορού για τρία χρόνια στη σχολή της Καίη Χόλντεν και παράλληλα σύγχρονο τραγούδι στο Εθνικό Ωδείο. Συμμετείχε επίσης από το 1985 στο θέατρο, σε πολλές τηλεοπτικές σειρές, όπως το 2021 στο «Βαρδιάνος στα σπόρκα» αλλά και σε διαφημίσεις, ενώ έχει δανείσει τη φωνή του και σε σειρές κινουμένων σχεδίων. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια παίζει στον εξαιρετικό θεατρικό μονόλογο «Θεόφιλος», όπως και το τελευταίο διάστημα στο Θέατρο Άλφα κάθε Τετάρτη στις 19.00.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
